Malzemesizleşme (maddesizleşme) kavramının mimarlık tarihindeki yeri ve mimarlık pratiğindeki karşılıkları
The place of the concept of dematerialization in the history of architecture and its equivalents in architectural practice
- Tez No: 771800
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÜMİT TURGAY ARPACIOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yapı Fiziği ve Malzemesi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 80
Özet
Bu tezde, temel olarak, mimaride malzemesizleşme (maddesizleşme) kavramının kapsamlı bir betimlemesi yapılmaya çalışılmıştır. Mimarlık literatüründe, ana konu olarak malzemesizleşmeyi detaylı ve kapsamlı irdeleyen bir çalışma olmadığı görülmektedir. Tarih boyunca gerçekleşen sosyal ve bilimsel gelişmelerin bir sonucu olarak, mimarlıkta yeni kavramlar ve yaklaşımlar ortaya çıkmıştır. Malzemesizleşme kavramı bunlardan biridir. Mimaride malzemesizleşme kavramının, Endüstri Devrimi'nin etkisiyle ortaya çıktığı anlaşılmaktadır. Mimarlık tarihinde ilk olarak Sigfried Giedion'ın belirli binaları malzemesizleşmiş olarak tasvir ettiği görülmektedir. Zaman içerisinde, farklı mimarlık tarihçileri ve teorisyenleri de mimaride malzemesizleşmeye değinmişlerdir. Öte yandan, malzemesizleşmenin ortak ve net bir tanımını ortaya koymamışlardır. O halde malzemesizleşme kavramının bilgisinin örtük olarak ele alındığı söylenebilir. Mimaride malzemesizleşmenin daha açık anlaşılması için öncelikle malzemesizleşme sözcüğünün anlamı, etimolojisi ve İngilizce Türkçe çevirisi araştırılmıştır. Ardından, tezin ikinci bölümünde, teorik bir zemin oluşturulması için mimaride malzemesizleşme yorumları ve mimarlık tarihinde malzemesizleşmenin var olma koşulları ve biçimleri incelenmiştir. Mimaride malzemesizleşmeyi gerçekleştiren toplumsal olaylar, bilimsel buluşlar, sanatsal gelişmeler ve teknolojik ilerlemeler anlatılmıştır. Malzemesizleşme Gotik mimari, Endüstri Devrimi ve modern mimari dönemlerinde araştırılmıştır. Bu çalışma nitel araştırma türünde yapılmıştır. Literatür araştırmaları sonucunda, mimaride malzemesizleşme şöyle tanımlanabilir: Mimarlığın malzemesi/maddesi, öznel ya da nesnel olarak şeffaflarsa, hafiflerse, homojenleşirse veya maskelenirse malzemesizleşme gerçekleşebilmektedir. Söz konusu öznel malzemesizleşme algıda, nesnel malzemesizleşme ise somut olarak gerçekleşmektedir. Elde edilen bu bilgiler doğrultusunda, tezin üçüncü bölümünde malzemesizleşmenin mimarlık pratiğindeki karşılıkları şu başlıklar altında incelenmiştir: Şeffaflaşarak, Hafifleşerek, Homojenleşerek ve Maskelenerek Malzemesizleşme. Böylece, genellikle malzeme/madde odaklı mimarlık pratiğine yeni ve yaratıcı bir bakış açısı sunulmuştur. Her bir alt bölümde, belirli bir malzemesizleşme durumu mercek altına alınmıştır. Belirli bir tür malzemesizleşmenin hangi mimari uygulamalar sonucunda, hangi mimarlar tarafından, hangi kuramlar ve kavramlarla ilişkili olarak ve hangi yapı malzemeleri kullanılarak gerçekleştiği irdelenmiştir. Sonrasında, ele alınan malzemesizleşme türüne örnek olarak, bazıları literatürde malzemesizleşmiş olarak yorumlanmış, geri kalanı ise bu tezde elde edilen bilgilerden yola çıkılarak seçilen binalar incelenmiştir. Binalar incelenirken özellikle malzemesizleşme ile ilişkili olarak yapı malzemelerine ve yapım tekniklerine, mimarların tasarım yaklaşımlarına, mimarlık tarihçilerinin ve teorisyenlerinin binanın algısı üzerine yaptıkları yorumlara odaklanılmıştır. Bu tezin sonucunda mimaride malzemesizleşmenin zengin bir tanımı olduğu; mimaride malzemesizleşmenin öznel ve nesnel olarak iki açıdan da var olduğu ve bu ayrım yapılarak ele alınmasının uygun olduğu; tek bir binada farklı türlerde malzemesizleşme durumunun oluşabileceği; bir binanın malzemesizleşmiş olduğu sonucuna inşa edildiği dönemdeki yaygın mimari ile karşılaştırılarak varılabileceği; mimaride malzemesizleşmenin geleceğinin dijital medya araçlarının gelişimiyle ilişkili olduğu anlaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
This thesis has tried to describe the concept of dematerialization in architecture comprehensively. In the architectural literature, it is seen that no study examines dematerialization as the main subject in detail and comprehensively. As a result of social and scientific developments throughout history, new concepts and approaches have emerged in architecture. The concept of dematerialization is one of them. It is understood that the concept of dematerialization in architecture appeared with the effect of the Industrial Revolution. For the first time in the history of architecture, it is seen that Sigfried Giedion depicts certain buildings as dematerialized. Over time, different architectural historians and theorists have also referred to dematerialization in architecture. On the other hand, they did not put forward a common and precise definition of dematerialization. Therefore, it can be said that the knowledge of the concept of dematerialization is used implicitly. This thesis aims to establish a theoretical basis for a clearer understanding of this concept by examining the approaches of architectural historians and theorists and the conditions and forms of the existence of dematerialization in architectural history. This study was made in the type of qualitative research. First, the dictionary meaning, etymology, and English Turkish translation of the word dematerialization were examined. It is seen that certain English dictionaries on the Internet direct to the word“dematerialize”. This word can be defined as making something immaterial or causing it to appear immaterial. The second chapter of the thesis presents the concept of dematerialization, which has been mentioned in the history of architecture since the 1940s by various architectural historians and theorists. Although there are some differences in the approaches to dematerialization in architecture, it is understood that they fundamentally refer to the same situation. Here, the aim is to provide a historical and theoretical basis for dematerialization in architecture. In addition, in this part of the thesis, the technological and theoretical conditions that enabled the emergence and development of dematerialization within architectural history were investigated. This research was carried out in Gothic architecture, Industrial Revolution period architecture, and modern architecture. Crystal Palace, an important building in terms of dematerialization in architecture, has been examined under a separate title. Concepts and theories related to dematerialization have been discussed under separate headings. Thus, it has been determined in which situations dematerialization occurs in architecture. As a result of the literature research, the following description of dematerialization in architecture can be suggested: If the material/matter of architecture is transparent, light, homogenized, or masked, subjectively or objectively, a situation of dematerialization can occur. Subjective dematerialization takes place in perception, while objective dematerialization takes place literally. In line with this information, in the third part of the thesis, the equivalents of dematerialization in architectural practice are examined under the following four sub-titles: Dematerialization by Transparency, Dematerialization by Lightening, Dematerialization by Homogenization, and Dematerialization by Masking. Dematerialized buildings are described in terms of different features that reveal dematerialization. Thus, a new perspective has been presented to the practice of architecture, which is generally material oriented. Briefly, the following conclusions were reached in this thesis: -Dematerialization in architecture has a rich definition, -Dematerialization in architecture exists in both subjective and objective aspects, and it is appropriate to examine it with this distinction, -A single building can become dematerialized in more than one way, -It can be concluded that a building is dematerialized by comparing it with the typical architecture of the time it was built, -The future of dematerialization in architecture is related to the development of digital media tools.