İnönü döneminde sol düşünce dergilerinin olay ve olgulara bakışı
The perspective of the left thought journals to the events and facts in the İnönü period
- Tez No: 778429
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKAN UZUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk İnkılap Tarihi, History of Turkish Revolution
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 272
Özet
Atatürk'ün ölümünden sonra İsmet İnönü Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin ikinci Cumhurbaşkanı olmuştur. İsmet İnönü, 1938-1950 yılları arasında Cumhurbaşkanlığı görevini yürütmüştür. İnönü'nün görev süresinde meydana gelen en önemli olay hiç şüphesiz II. Dünya Savaşı'dır. Türkiye savaş dışı kalmayı başarmış fakat hem dış politika da hem de iç politika da savaş koşullarından büyük oranda etkilenmiştir. Türkiye yapmış olduğu çok taraflı antlaşmalarla bir yandan savaş dışı kalmaya çalışırken, bir yanda da savaşın getirdiği sosyal ve ekonomik sıkıntılar ile mücadele etmek zorunda kalmıştır. Türkiye, II. Dünya Savaşı yıllarında denge politikası ile savaş dışı kalmaya çalışırken, bir yandan da almış olduğu askeri tedbirler neticesinde geniş halk yığınlarının günlük hayatını etkileyecek ekonomik zorluklarla karşı karşıya kalmıştır. Milli Korunma Kanunu ve Varlık Vergisi gibi olağanüstü tedbirler, savaşın getirdiği karaborsa ve stokçuluk gibi uygulamalarla karşısında yeterli olamamıştır. II. Dünya Savaşı yılları, Türkiye'de sadece sosyal ve ekonomik koşullarda değişmeler yaşanmamış aynı zamanda siyasal akımlarda yaşanan gelişmelerden etkilenmişlerdir. Türkiye savaş boyunca tarafsızlık politikası yürütse de Almanya ile yakın siyasi ilişkiler kurmuştur. Almanya'nın savaşın ilk yıllarında üstün durumda oluşu ülke içi siyasi akımlardan TürkçüTurancı akımların güçlenmesine hatta desteklenmesine neden olmuş, böylece Türkçü-Turancı yayınların sayısında artış yaşandığı görülmüştür. Fakat Şubat 1943'te Alman orduları Stalingrad'da yenilmişler ve Alman-Sovyet cephesinde üstünlük Sovyetlere geçmiştir. Bu durum Türk hükümetinin dış politika da ve iç politikada tutumunun değişmesine neden olmuş ve kısa süreliğine de olsa sol/sosyalist yayınlarda artış görülmüştür. Hükümet tarafından Türkçü-Turancı dergilere karşı baskı dönemi başlamış, aynı şekilde sol yayınlara karşı da büyük bir baskı ve yıldırma politikası izlenmiştir. Bu dönemde sol dergiler kapatılmakla kalmamış, solun önemli seslerinden Tan gazetesinin matbaası bir tertip sonucu kırılmıştır. 1945 yılı sonrası dünyada esen demokrasi rüzgârlarının etkisi ile Türkiye'de liberalleşmeye gitmiş, Tek Parti sisteminden çıkıp, çok partili demokrasi sistemine geçilmiştir. Yapılan yeni düzenlemelerle birlikte sınıf temelli partilerin ve sendikaların kurulmasına da izin verilmiştir. 1946-1950 yılları arasındaki dönemde sol dernek ve yayınlarda kendini hissettiren bir artış görülmüştür. Dönemin sol aydınları ufak bir tereddütten sonra örgütlü bir şekilde basın-yayın hayatında yer almaya başlamış fakat bu demokrasi ve özgürlük havası çok uzun sürmemiştir. Sol siyasi partiler, sendikalar ve süreli yayınlar bu dönemde baskı altına alınmış ve sık sık kapatılmıştır. II. Dünya Savaşı sonrası başlayan özgürleşme ortamının Sol'a kapalı olduğu çok geçmeden anlaşılmıştır. Tüm bu baskılara rağmen ister savaş dönemi isterse de sonraki dönemde olsun sol düşünce dergileri dönemin düşünce dünyasında yaşanan tartışmalara büyük katkıda bulunmuşlardır. Bu dergiler öncelikle sol/sosyalizmin ne olduğunu halkın anlayacağı şekilde, günlük olaylar üzerinden anlatmaya çalışmışlardır. Dergiler sadece sosyalizmi anlatmakla kalmamış, dönemin sosyal ve ekonomik sorunlarına karşı Marksist yaklaşımla fikir üretmişlerdir. Dergiler toplumsal sorunlara bir bütün olarak yaklaşmış, hümanizma, eğitim, spor ve sanat gibi alanlarda da yazılar yayınlanmıştır. Tabi ki işçi ve emekçilerin ücretleri, geçim sıkıntıları, sendika ve grev hakları gibi konular da ihmal edilmemiştir.
Özet (Çeviri)
After Atatürk's death, İsmet İnönü became the second President of the Republic of Turkey. İsmet İnönü served as President between 1938-1950. Undoubtedly, the most important event that occurred during İnönü's term of office was II. It is World War II. Turkey managed to stay out of the war, but both foreign policy and domestic policy were greatly affected by the war conditions. While Turkey was trying to stay out of the war with the multilateral agreements it made, on the other hand, it had to struggle with the social and economic problems brought about by the war. Turkey, II. While trying to stay out of war with the balance policy during the World War II, on the other hand, as a result of the military measures it took, it faced economic difficulties that would affect the daily life of large masses of people. Extraordinary measures such as the National Protection Law and the Wealth Tax were not sufficient against the practices such as the black market and hoarding brought about by the war. II. The years of the World War II not only experienced changes in social and economic conditions in Turkey, but also were affected by the developments in political movements. Although Turkey pursued a policy of neutrality throughout the war, it established close political relations with Germany. The superiority of Germany in the first years of the war led to the strengthening and even support of the Turkist-Turanist movements, which is one of the domestic political currents, so it was seen that there was an increase in the number of Turkist-Turanist publications. However, in February 1943, the German armies were defeated at Stalingrad, and the upper hand on the German-Soviet front passed to the Soviets. This situation caused a change in the attitude of the Turkish government in foreign policy and domestic policy, and there was an increase in left/socialist publications, albeit for a short time. The government started a period of repression against Turkist-Turanist journals, and a policy of pressure and intimidation was followed against leftist publications as well. During this period, left-wing magazines were not only closed, but the printing house of the Tan newspaper, one of the important voices of the left, was broken as a result of an arrangement. After 1945, with the effect of the winds of democracy blowing in the world, liberalization went into Turkey, leaving the single-party system and transitioning to a multiparty democracy system. With the new regulations, the establishment of class-based parties and unions was also allowed. In the period between 1946-1950, there was an increase in left associations and publications. The left intellectuals of the period started to take part in the media life in an organized way after a little hesitation, but this atmosphere of democracy and freedom did not last long. Left political parties, trade unions and periodicals were suppressed and often closed down during this period. II. It was soon understood that the emancipation environment that started after World War II was closed to the Left. Despite all these pressures, leftist thought journals contributed greatly to the debates in the world of thought of the period, whether in the war period or the following period. These magazines primarily tried to explain what left/socialism is through daily events in a way that the public could understand. The magazines not only told about socialism, but also produced ideas against the social and economic problems of the period with a Marxist approach. Magazines approached social problems as a whole, and articles were published in fields such as humanism, education, sports and art. Of course, issues such as wages of workers and laborers, financial difficulties, union and strike rights have not been neglected.
Benzer Tezler
- Türk siyasi hayatında Çorum olaylarının tespiti ve değerlendirilmesi
Detection and evaluation of Çorum events in Turkish political life
CİHANGİR GÜVEN
- Demokrat Parti Döneminde iktidar-sivil toplum kuruluşları ilişkileri: 1950-1960
Relations with non-governmental organizations Period ruling Democratic Party: 1950-1960
ALİ ŞAĞAN
Doktora
Türkçe
2013
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMİL ÖZTÜRK
- Milliyetçi-mukaddesatçı bir dergi: Toprak dergisi (1954-1961)
A nationalist-conservative journal: Journal of Toprak (1954-1961)
GÜLÜMSER GÜÇLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Siyasal BilimlerAkdeniz ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYDIN BEDEN
- Şevket Süreyya Aydemir tarih ve devlet anlayışı
Başlık çevirisi yok
ERAY YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk İnkılap TarihiYıldız Teknik ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TANER TİMUR