Türkiye'de yaşlılarda 2008-2019 yılları arasında karşılanmamış sağlık hizmet gereksinimi ve sosyo-ekonomik değişkenlerle ilişkisi
Unmet HEALTH care needs among elderly in Turkey between 2008-2019 and associated with socio-economic variables
- Tez No: 779253
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞERİFE REYHAN UÇKU
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 110
Özet
Çalışmanın amacı Türkiye'de 2008 ile 2019 yılları arasında, 65 yaş üzeri bireylerde karşılanmamış sağlık hizmetleri gereksinimi sıklığının belirlenmesi, sosyoekonomik etmenler ile ilişkisinin belirlenmesi ve zaman içindeki değişimin değerlendirilmesidir. Bu kesitsel araştırmada Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından altı kez yapılan Türkiye Sağlık Araştırmalarının mikro veri setleri kullanılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkeni karşılanmamış sağlık hizmeti gereksinimidir. Sağlık hizmeti gereksinimini belirlemek için 3 durumun varlığı değerlendirilmiştir. Kronik hastalık, temel günlük yaşam aktivitelerine göre bağımlılık ve kötü sağlık algısı durumlarından en az birinin var olması sağlık hizmetine gereksinimi belirlemiştir. Hizmet gereksiniminin karşılanmaması son 12 ay içinde aile hekimi/pratisyen hekim, uzman hekim ya da evde sağlık hizmetleri birimlerinin hiçbirinden hizmet almamak şeklinde kabul edilmiştir. Temel bağımsız değişkenler sosyoekonomik değişkenlerdir. Bunlar gelir durumu, öğrenim durumu, çalışma durumu, medeni durum, hanehalkı tipi, hanehalkı büyüklüğü, sağlık güvencesi varlığı ve sosyal destektir. Diğer değişkenler yaş, cinsiyet gibi demografik değişkenler ve sağlık durumu ve sağlığın belirlenmesi ile ilgili değişkenlerdir. Tek değişkenli analizlerde ki-kare testi, çok değişkenli analizlerde Lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. Ölçüm verileri ortalama, standart sapma ile sunulmuştur. Sayım verileri sayı ve yüzdeler ile sunulmuştur. Araştırma grubunun %55.7'si kadın, %35.3'ü 65-69 yaş grubundadır. Asgari ücretin altında gelire sahip olanların oranı %56.5, çalışan yaşlıların oranı %9.7, emeklilik oranı da % 34.8'dir. Toplamda sağlık güvencesizliği oranı %4.2'dir. Sosyal destek varlığı toplamda %93.1'dir. En az bir kronik hastalığı olanların oranı %69.0, temel günlük yaşam aktivitelerinin (T-GYA) en az birinden tam bağımlı olanların oranı %8.8, kötü sağlık algısı olanların oranı ise %33.2'dir. Son 12 ayda herhangi bir sağlık hizmeti kullananların oranı %88.3'tür. Sağlık hizmet gereksinimi tüm bileşenler için %75.5'dir; yıllar içinde hafif artış göstermektedir. Gereksinimi olanlar içinde değerlendirildiğinde karşılanmamış sağlık hizmet gereksiniminin sıklığı toplamda tüm bileşenlere göre %7.4, kronik hastalığa göre %6.7, bağımlılığa göre %10.4, kötü sağlık algısına göre %7.4'dür. Sosyo-ekonomik özelliklerin karşılanmamış sağlık hizmet gereksinimine etkisinin değerlendirildiği çok değişkenli analiz sonucunda; tüm değişkenlere göre düzeltildikten sonra karşılanmamış sağlık hizmeti gereksinimi riskini asgari ücretin altında gelire sahip olmak 1.45 (% 95 GA:1.01-2.09) kat, yaşlının çalışması 1.37 (% 95 GA: 1.01-1.85) kat, sağlık güvencesizliği 2.70 (% 95 GA: 2.07-3.51) kat, yaşlının eşiyle yalnız yaşaması 1.71 (% 95 GA: 1.02-2.84) kat artırmaktadır. Bu çalışmaya göre karşılanmamış sağlık hizmeti gereksinimi ve buna bağlı olarak yaşlı sağlığı ile ilgili en önemli konuların yaşlıların gelir düzeyi, sosyal güvencesi (emeklilik hakkı), sağlık güvencesi, birlikte yaşama koşulları olduğu belirlenmiştir. Sosyal güvencenin olduğu, gelir düzeyinin asgari ücretin altında olmadığı bir emeklilik dönemi karşılanmamış gereksinimleri azaltarak hizmet alamamaya veya eksik, uygunsuz hizmete bağlı ortaya çıkacak sağlık risklerini azaltacaktır. Sağlık güvencesizliği her yaş grubunda, etkisi hiç değişmeyen, en önemli bir risk faktörüdür. Tüm yaşlıların sağlık güvencesi kapsamına alınması sağlanmalıdır. ANAHTAR SÖZCÜKLER: Yaşlı, sağlık hizmet gereksinimi, karşılanmamış gereksinim, Türkiye
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The aim of the study is to determine the prevalence of unmet health care needs in individuals over the age of 65 between 2008 and 2019 in Turkey, to determine its relationship with socioeconomic factors and evaluate the change over time. In this cross-sectional study, the micro datasets of the Turkish Health Researches conducted by the Turkish Statistical Institute (TUIK) six times were used. The dependent variable of the study is the unmet health care needs. The presence of 3 items was evaluated to determine the need for health care. The presence of at least one of the conditions of chronic diseases, dependence on basic daily living activities and poor health perception determined the need for health care. Unmet healthcare need was accepted as not receiving service from any of the family physicians/practitioners, specialist physicians or home health services units in the last 12 months. The main independent variables are socioeconomic variables. These are income status, education level, employment status, marital status, household type, household size, health insurance and social support. Other variables are demographic variables such as age, gender, and variables related to health status and determination of health. Chi-square test was used in univariate analyzes and Logistic regression analysis was used in multivariate analyzes. Numerical data are presented as mean and standard deviation. Categorical data are presented as numbers and percentages. A total of 55.7% of research group are female and 35.3% are 65-69 years old. Among the research group, 55.7% are female and 35.3% are 65-69 years old. The rate of those with an income below the minimum wage is 56.5%, the rate of working elderly people is 9.7%, and the retirement rate is 34.8%. In total, the rate of health insecurity is 4.2%. The presence of social support is 93.1% in total. The rate of those with at least one chronic disease is 69.0%, the rate of those full dependence on at least one of the ADL (Activity of Daily Living Index) is 8.8%, and the rate of those with poor health perception is 33.2%. The rate of those using any health service in the last 12 months is 88.3%. The prevalence of healthcare need is 75.5% for all components; has increased slightly over the years. When evaluated among those in need, the prevalence of unmet health care needs is in total 7.4% according to all components, 6.7% according to presence of chronic disease, 10.4% according to dependency on the ADL, and 7.4% according to the perception of poor health. As a result of the multivariate analysis in which the effect of socio-economic characteristics on the unmet health care needs was evaluated; after adjusting for all variables, having an income below the minimum wage increases the risk of unmet healthcare needs by 1.45 (95% CI: 1.01-2.09) times. Working the elderly increases the risk of unmet healthcare needs by 1.37 (95% CI: 1.01-1.85) times. Lack of health insurance increases the risk of unmet healthcare needs by 2.70 (95% CI: 2.07-3.51) times. The elderly living alone with their spouse increases 1.71 (95% CI: 1.02-2.84) times. According to this study, it has been determined that the most important issues related to the unmet health care needs and accordingly the elderly health are the income level, social security (retirement right), health insurance, and cohabitation. A retirement period where there is social security and the income level is not below the minimum wage will reduce the health risks that may emerge due to inability to receive service or inadequate and inappropriate service by reducing unmet needs. Lack of health insurance is the most important risk factor in every age group, the effect of which never changes. It should be ensured that all elderly people are covered by health insurance. KEYWORDS: Elderly, healthcare need, unmet need, Turkey
Benzer Tezler
- Üniversite öğrencilerinde finansal okuryazarlık araştırması: Gümüşhane Üniversitesi örneği
A survey of financial literacy among university students: case of Gümüşhane University
SARE SANCAK
- Deprem sonrası geçici yapılanma döneminde inşa edilen yapıların iç mekan ergonomilerinin incelenmesi
Investigation of interior space ergonomics of structures built in the post earthquake reconstruction period
HAKAN KAAN SAKARYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEM DOĞAN
- Isparta ili Keçiborlu ilçesindeki yaşlılarda ev kazaları sıklığı ve konut durumunun buna etkisinin incelenmesi
Frequency of home accident for old people in Keçiborlu town in Isparta province and analyzing of the effect of housing condition on the home accident
EYLEM DÜNDER BUDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Halk SağlığıSüleyman Demirel ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA ÖZTÜRK
- The effects of different pretreatments on drying rate and color kinetics of convective and microwave assisted convective drying of thompson seedless grapes
Farklı önişlemlerin thompson çekirdeksiz üzümlerinin mikrodalga yardımlı konvektif ve yalnız konvektif kurutulması sırasında kurutma ve renk kinetiği üzerine olan etkilerinin incelenmesi
GÖKHAN BİNGÖL
- Türkiye'de yaşlılık olgusuna sosyolojik bir bakış (Sivas il örneği)
A sociological view of the fact of the aged in turkey (Sivas city example)
GÖKHAN KURT
