Anadolu'da Asur ticaret kolonileri çağı mühür sanatında bir motif olarak hilalli kurs sembolleri ve ilgili tasvirleri
Crescent disk symbols and relevant depictions as a motif in the art of seal in the Assyrian trade colonies age of Anatolia
- Tez No: 779593
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HATİCE KÜBRA ENSERT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hitit Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 173
Özet
Hilalli kurs bir astral semboldür ve eski Önasya'da kullanımı Akeramik Neolitik Döneme kadar geriye gider. Çok uzun zaman farklı coğrafyalarda kullanılmıştır. Anadolu'da bilinen en erken hilalli kurs sembolü Göbekli Tepe'de görülür. Hilalli kurs Anadolu'da Asur Ticaret Kolonileri Çağı'nda en çok mühür ve mühür baskıları üzerinde tasvir edilmiştir. Göksel bir sembol olduğu için mühür sanatında her zaman sahnelerin üst kısmında yer alır. Arkeoloji literatüründe“hilal”farklı isimlerle (Ay ve güneş, güneş diski ve hilal vb.) zikredilmekle birlikte, kurs için güneş kelimesi de kullanılmıştır. Sembolün içerdiği anlam birçok araştırmacı tarafından farklı şekillerde yorumlanmıştır. Hilalli kurs Nimet Özgüç'ün belirttiği gibi bir tanrısallık alâmetidir.Ayakta duran, ancak çoğunlukla oturan elinde kadeh tutan tanımlanmış veya tanımlanmamış tanrısallıkların başı ile aynı hizada yer alır.Sembol tanrısallıklar ile ilişkilidir. Tek bir tanrısallığa ait bir sembol değildir. Herhangi bir tanrısallığın farklı hilalli kurs motif tipleri ile tasvir edildiği görülür. Tek başına herhangi bir tanrısallıkla bağlantılı olmadığı durumlar da söz konusudur.Kursu bezemeli ve bezemesiz, hilalli güneş, hilalli yıldız gibi farklı tipleri vardır.Kursu bezemeli hilalli kurslar kendi içinde astral, floral ve geometrik olarak alt tiplere ayrılır. Sembol en fazla ritüel ve tapma sahnelerinde tasvir edilmiştir. Hilalli güneş ve hilalli yıldız da mühür ve mühür baskılarında bir tanrısallık ile ya da tüm sahne ile ilişkili olarak sahnenin üst kısmındadır. Hilalli yıldız ve hilalli kurs tipleri genellikle boğa-adamlar tarafından taşınan âlemlerin tepesinde de vardır. Hilalli güneş âlemler üzerinde tasvir edilmemiştir. Âlemlerin tepesindeki hilalli kursların bazılarının kursu bezemelidir. Kursu bezemesiz örnekleri de vardır. Daha önce pleiadlarla ilişkili olduğu bilinen hilalli kursun; yıldız, hilal, küre, hilalli kurs gibi astral semboller ile de ilişkili olduğu bu tez çalışmasında anlaşılmıştır.Astral semboller pleiadlar gibi hilalli kursun yanlarında tasvir edilmiştir
Özet (Çeviri)
The crescent disk is an astral symbol and its use in ancient Western Asia goes back as far as the Aceramic Neolithic Period. It was used in different geographies for a very long time. The earliest known symbol of crescent disk in Anatolia is seen in Göbeklitepe. The crescent disk is mostly depicted on seals and seal impressions during the Assyrian Trade Colonies Age in Anatolia. Since the crescent disk is a celestial symbol, it always appears in the upper part of the scenes in the art of glyptic. Although the crescent is mentioned with different names (such as moon, sun, sun disk and crescent) in the archaeological literature, the word“sun”has also been used for the disk. The meaning contained in the symbol has been interpreted in different ways so far by many researchers. As Nimet Özgüç states, the crescent disk is a sign of divinity. It is located on a level with the head of the identified or undefined divinities, who are standing, but mostly sitting, holding goblets in their hands. The symbol is often associated with divinity. It is not just a symbol of one divinity. It is seen that any divinity is depicted with different types of crescent disk motifs. There are also some cases where the crescent disk alone is not associated with any divinity. There are different types of crescent disks; such as decorated and undecorated, sun crescent, and a star crescent. Disks with decorated crescents are divided into subtypes in themselves as astral, floral and geometric. The symbol is most often depicted in ritual and worship scenes. The crescent sun and the crescent star are also in the upper part of the scenes in seals and seal prints in relation to a divinity or the whole scene. There are also realms with a crescent star and crescent disk at the top, usually carried by bull-men. The crescent sun is not depicted on the realms. The disks of some of the crescent disks at the top of the realms are decorated. There are also some cases in which undecorated disks are present. It is understood in this thesis study that the crescent disk, which was previously known to be associated with the pleiades, is also related to astral symbols such as the star, crescent, sphere and crescent disk. Astral symbols are depicted on the sides of the crescent disks, like the pleiads.
Benzer Tezler
- Asur Ticaret Kolonileri Çağı'nın tasvir sanatında mücadele/savaşım sahneleri
Contest scenes in the depiction art of Assyrian Trade Colonies Age
GÜLÇİN AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ArkeolojiHitit ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE KÜBRA ENSERT
- Hitit sanatında sfenks
The sphinx in the Hittite art
UMUT ZOROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
ArkeolojiMustafa Kemal ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HATİCE KÜBRA ENSERT
- Asur Ticaret Kolonileri Çağı'nda Kültepe mühür ve mühür baskıları üzerinde sunak tasvirleri
Altar depictions on Kültepe seals and seals impression in Assyrian Trade Colonies Age
AYŞE NEVAL TÜRKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YALÇIN KAMIŞ
- Asur Ticaret Kolonileri Çağında Konya Karahöyük çanak çömleği
Konya Karahöyük pottery in the Old Assyrian Trade Period
SEVGİ GÜRDAL
- Kültepe'de ortaya çıkarılan Anadolu üslubundaki silindir mühür ve mühür baskıları üzerinde görülen Tanrı ve Tanrıça tasvirleri
The depictions of Gods and goddesses on cylinder seals and seal impressions in the Anatolian style uncovered at Kültepe
MEHMET TEKTAŞ