Lise öğrencilerinin öz yeterlilik düzeyleri ve madde kullanım riski arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between high school students' levels of self-efficiency and the risk of substance use
- Tez No: 783327
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CEMAL ONUR NOYAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bağımlılık Danışmanlığı ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bağımlılık Danışmanlığı ve Rehabilitasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Bağımlılık biyolojik, sosyal, kültürel ve ruhsal boyutlarıyla tüm toplumu olumsuz yönde etkileyen bir hastalıktır. Bağımlılığın farklı türleri olmakla birlikte hayati risk taşıması açısından madde bağımlılığına dair yapılan çalışmalar ön plana çıkmaktadır. Madde bağımlılığı ile ilgili yapılan pek çok çalışma ergenlerde madde kullanımının önemli düzeyde artış gösterdiğini ve kullanma yaşının gittikçe düştüğünü vurgulamaktadır. Bu araştırma, önleyici faktörlerden olduğu düşünülen öz yeterlilik kavramının saptamak konusunda etkili olduğu düşünülen demografik bilgilerin tespit edilmesine ve öz yeterlilik düzeyi ile bağımlılık yapıcı madde kullanım riskinin incelenmesini amaçlamaktadır. Bu araştırma 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Karaman Merkez ilinde, 4 farklı lisede öğrenim gören öğrencilerle yürütülmüştür. Toplanan veriler“Çocuklar İçin Öz yeterlik Ölçeği”,“Madde Kullanımı Risk Profili Ölçeği”ve araştırmacı tarafından hazırlanan“Demografik Bilgi Formu”aracılığıyla toplanmıştır. Bu araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modelinden yararlanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Verilerin analizinde iki kategorili demografik değişkenlerine ilişkin karşılaştırma analizlerinde bağımsız örneklem t testi, ikiden fazla kategorili demografik değişkenlerine ilişkin karşılaştırma analizlerinde tek yönlü varyans analizinden yararlanılmıştır. Katılımcıların madde kullanımı risk profili ile öz yeterlilik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla Pearson Korelasyon analizi kullanılmıştır. Katılımcıların öz yeterlilik düzeylerinin madde kullanımı risk profilini yordamasına ilişkin basit doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların genel madde kullanımı risk profili düzeyleri ile genel öz yeterlilik düzeyleri arasında istatiksel olarak orta düzeyde anlamlı ters ilişki bulunmuştur. Öğrencilerin öz yeterlilik ve demografik değişkenler incelendiğinde; akademik başarı sıralaması düşük okullarda öğrenim gören, psikolojik rahatsızlığa sahip, ekonomik durumu kötü, ebeveynlerinin birinde fiziksel rahatsızlık öyküsü bulunan, babasının psikolojik rahatsızlığı olan, ebevynlerinin eğitim seviyesi düşük ve ebeveynleriyle ilişkisini kötü olarak tanımlayan ergenlerin öz yeterliliğin farklı alt boyutlarda ve genel öz yeterlilik düzeyinin düşük olduğu görülmektedir. Ayrıca madde kullanım risk profili ve demografik değişkenler incelendiğinde; dürtüsellik düzeyi yüksek, anksiyete düzeyi yüksek kadın, fiziksel veya psikolojik rahatsızlığı olan, ekonomik durumunu düşük olarak nitelendiren, sigara, alkol ve bağımlılık yapıcı madde kullanımı olan, annesinin fiziksel rahatsızlığı olan, ebeveynlerinin birinde psikolojik rahatsızlık öyküsü bulunan ve annesinin eğitim seviyesi düşük ebeveynleriyle ilişkisi kötü olarak ifade eden ergenlerin madde kullanım risk profilinin farklı alt boyutlarda ve genel madde kullanım risk profili düzeyi yüksek bulunmuştur. Bu bulgulara göre ileride yapılacak olan koruyucu ve önleyici çalışmaların psikoeğitim programlarında yukarıdaki özelliklere sahip olan ergenlerin öncelikli olması önerilmektedir. Ayrıca annesiyle kötü ilişkilere sahip olan ergenlerin hem öz yeterlilik ölçeği hem de madde kullanım risk profili ölçeğinin alt boyutlarını kapsayacak şekilde istatiksel olarak anlamlı sonuçlara ulaşılması güçlü aile ilişkilerine sahip olmanın madde kullanım riski açısından belirleyici role sahip olduğunu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Addiction is a disease that negatively affects the whole society with its biological, social, cultural and spiritual dimensions. Although there are different types of addiction, studies on substance addiction come to the fore in terms of its life-threatening risk. Many studies on substance addiction emphasize that substance use in adolescents has increased significantly and the age of use is gradually decreasing. This research aims to determine the demographic information that is thought to be effective in determining the concept of self-efficacy, which is thought to be one of the preventive factors, and to examine the level of self-efficacy and the risk of addictive substance use. This research had been carried out with students studying in 4 different high schools in Karaman city center in 2022-2023 academic year. The data presented in the thesis were collected through the“Children's Self-Efficacy Scale”, the“Substance Abuse Risk Profile Scale”and the“Demographic Information Form”prepared by the researcher. In this study, the survey model, which is one of the quantitative research methods, was used. The sample of the study was determined by simple random sampling method. In the analysis of the data, independent sample t-test was used in comparison analyzes of demographic variables with two categories, and one-way analysis of variance was used in comparison analyzes of demographic variables with more than two categories. Pearson Correlation analysis was used to examine the relationship between the substance use risk profile of the participants and their self-efficacy levels. A simple linear regression analysis had been conducted regarding the self-efficacy levels of the participants to predict the substance use risk profile. As a result of the research, a statistically moderately significant inverse relationship was found between the general substance use risk profile levels of the participants and their general self-efficacy levels. When the students' self-efficacy and demographic variables are examined; Adolescents who study at schools with low academic success, have a psychological disorder, have a bad economic status, have a history of physical illness in one of their parents, have a psychological disorder in their father, have a low educational level of parents, and describe their relationship with their parents as bad, have low self-efficacy in different sub-dimensions and low general self-efficacy level had been observed. In addition, when the substance use risk profile and demographic variables are examined; Adolescents with a high level of impulsivity, high level of anxiety, physical or psychological discomfort, low economic status, use of cigarettes, alcohol and addictive substances, physical illness of the mother, a history of psychological disorder in one of the parents, and low educational level of the mother and a weak relationship with their parents, different sub-dimensions of the substance use risk profile and the general substance use risk profile level was found to be high. According to these findings, it is recommended that adolescents with the above characteristics should be prioritized in the psychoeducation programs of future preventive and preventive studies. In addition, statistically significant results, including both the self-efficacy scale and the sub-dimensions of the substance use risk profile scale, of adolescents who have bad relationships with their mothers show that having strong family relationships has a determining role in terms of substance use risk.
Benzer Tezler
- İnternet aile stillerine göre 9. sınıf öğrencilerinin internete yönelik tutum, öz yeterlik ve internet kullanım amaçlarının incelenmesi
Examination of internet parental styles of 9th grade high school students towards internet attitudes, self-efficacy beliefs and internet
MUHAMMET ALPASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET BARIŞ HORZUM
- Mesleki ve teknik okulların elektrik-elektronik teknolojisi alanı öğrencilerinin bilgisayar kullanma öz-yeterlik algılarının incelenmesi
A research on electrics-electronics technology department students' computer-using self-sufficiency perceptions in occupational and technical schools
LEVENT BOSTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİRSEN EKİNCİ GÜZEL
- Lise öğrencilerinin dini inançları ile madde bağımlılığından korunma öz yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between religious beliefs of HİGH school students and their self-efficacy on protection from substance addiction
HAVVA NUR KARACA
- Artırılmış gerçeklik temelli öğrenme ortamı: Artırılmış gerçekliğin lise öğrencilerinin biyoloji eğitiminde motivasyonu, tutumu ve öz yeterliği üzerindeki etkileri
Augmented reality based learning environment: Effects of augmented reality on high school students' motivation, attitude and self-efficacy in biology education
TAHSİN ÇİLOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Bilim ve TeknolojiBartın ÜniversitesiBilişim Sistemleri ve Teknolojileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET BERK ÜSTÜN
- Spor eğitimi alan lise öğrencilerinin metafor düzeyleri akademik özyeterlilik ve yaşam kalitesinin incelenmesi
Method of high school students in sports traininglevels of acdemic resources and life investigation of quality
METİN TAŞÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SporHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MAHMUT GÜLLE