Arkeolojik alan yönetim planlarının kırsal yerleşimlere etkisi
The effect of archaeological site management plans on rural settlements
- Tez No: 788513
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜRRİYET GÜLSÜN ÖĞDÜL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Kültürel miras oldukça geniş bir tanıma sahip olup, insanlığın geçmişten günümüze ait her türlü bilgi birikimi ve somut eserleri olabileceği gibi günümüzde hala üretimin devam ettiği bir peyzaj ögesi de olabilmektedir. Kültürel miras kavramının yıllar içinde geçirdiği değişim ile kültürel mirasın içeriği de genişlemiş dolayısıyla kültürel mirasın korunmasına yönelik yeni yaklaşımlar geliştirilmeye başlanmıştır. 1972 yılında UNESCO tarafından hazırlanan“Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunması Sözleşmesi”kültürel miras tanımının yapılması ve kültürel miras alanlarında koruma standartlarının belirlenmesi için önemli bir adım olmuştur. Dünya Mirası kavramını literatüre dahil eden sözleşmeyle beraber yönetim planı kültürel mirasın korunmasında bir araç olarak tanımlanmıştır. Ancak yönetim planlarının işlerlik kazanması UNESCO'nun Dünya Mirası Listesi aday başvuru dosyasında yönetim planı bulundurma zorunluluğunun gelmesiyle olmuştur. Türkiye'de 2000'li yıllardan sonra kendine yer bulmaya başlayan alan yönetim planları, kültürel miras alanlarının korunmasına yönelik ilgili alandaki paydaşlar arasında eşgüdümün sağlanması ve alanın sürdürülebilir kullanımına yönelik kararlar içeren belgelerdir. Bu çalışma ile Türkiye'de oldukça zengin bir kültürel varlık olan ve çoğunlukla kırsal alanlara yayılmış arkeolojik alanlarda yapılan alan yönetim planları incelenecektir. Hem kırsala ilişkin politikalarda yerel bir kaynak olarak kültürel mirasın önem kazanması hem de kültürel mirasa ilişkin politikalarda mirasın ekonomik ve sosyal katkı sağlayan bir yaklaşıma dönüşmesi esas alınarak seçilen alan yönetim planı örneklerinin kırsal yerleşimlere ilişkin yaklaşımlarının değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Kırsal yerleşimler ise mevcut sorunları, arkeolojik alanlarla olan ilişkisi ve kırsal yerleşimlere yönelik planlama araçları çerçevesinde ele alınacaktır. Mevcut planlama sistemi içerisinde bir araç olarak alan yönetim planlarının kırsal yerleşimlere yönelik kararların sunacağı katkılar ve fırsatlar ortaya konulacaktır. Bu doğrultuda değerlendirme için seçilen alan yönetim planları yapılan arkeolojik alanlar ve kırsal yerleşimler şu şekildedir; Aphrodisias ve Geyre, Ani Harabeleri ve Ocaklı Köyü, Çatalhöyük ve Küçükköy, Göbeklitepe ve Örencik ile Yesemek Açık Hava Müzesi ve Yesemek. Değerlendirme, alan yönetim planlarının genel yaklaşımları ve en önemli ögesi olan eylem planı kurgusu üzerinden yapılacak, belirlenen kriterler üzerinden de bir karşılaştırma ortaya konulacaktır.
Özet (Çeviri)
Cultural heritage has a wide definition, and it can be concrete structures that carry all kinds of information about today's humanity, and it also raises a landscape element in which production still continues today. With the change experienced by the concept of cultural heritage over the years, the content of cultural perception has also expanded, and new approaches are aimed at developing new approaches to the preservation of the cultural perspective. The“Convention for the Protection of the World Cultural and Natural Heritage”prepared by UNESCO in 1972 has been an important step in defining the cultural heritage and determining the standards for the protection of cultural heritage. Along with the convention that included the World Heritage concept and literature, the management plan was classified as a tool for the protection of cultural preservation. However, the gaining of the management plans was due to the necessity of bringing a management plan in the candidate application of UNESCO's World Heritage List. Site management plans, which started to gain ground in Turkey after the 2000s, are documents that include decisions regarding the coordination between the restrictions on the protection of cultural heritage and the sustainable use of the environment. In this study, site management plans made in protected areas, which are a very rich cultural asset in Turkey and spread over rural areas, will be examined. It is aimed to deal with the approaches of the selected area management plan to rural settlements by using both the importance of cultural perception as a local resource in rural policies and the transformation of evaluation into an approach that contributes economically and socially in policies related to cultural heritage. Rural settlements, on the other hand, should be captured along existing partitions, relations with residual sites, and planning tools for rural settlements. The contributions of field management plans as a tool within the current planning system and the decisions for rural settlements will be presented. In this direction, the site management plans, structured sites and rural settlements selected for evaluation are as follows; Aphrodisias and Geyre, Ani Ruins and Ocaklı Village, Çatalhöyük and Küçükköy, Göbeklitepe and Örencik, and Yesemek Open Air Museum and Yesemek. Evaluation will be made over the general approaches of the site management plans and the plan action fiction, which is the most important element, and a comparison will emerge over the determined criteria.
Benzer Tezler
- Kapadokya kültürel miras alanlarının değişimi ve yorumlanması 1960-2020
Examination and interpretation of the changes in the Cappadocia cultural heritage sites 1960-2020
FUNDA SOLMAZ ŞAKAR
Doktora
Türkçe
2020
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEGAN KAHYA SAYAR
- Sualtı kültürel peyzajının dokümantasyonu ve haritalanması: Likya antik bölgesi - Kaş
Documentation and mapping of underwater cultural landscapes – case study: Ancient Lycia – Kaş
SİNEM GÜREVİN
Doktora
Türkçe
2020
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASİN ÇAĞATAY SEÇKİN
- A proposal for a method of cultural landscape character assessment: A research on the context, method and results for the Cappadocia landscape, Turkey
Kültürel peyzaj alanlarının özelliklerinin değerlendirilmesi için bir yöntem önerisi: Kapadokya örneği üzerinden bağlam, yöntem ve sonuçları üzerine bir araştırma
ZEYNEP TUNA YÜNCÜ
Doktora
İngilizce
2015
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NERİMAN ŞAHİN GÜÇHAN
- Integrated management policies for coastal archaeological environments of Turkey: Erdemli-Silifke coastal region, Mersin
Türkiye kıyısal arkeolojik çevreleri için bütünleşik yönetim politikaları: Erdemli-Silifke kıyı bölgesi, Mersin
NİDA NAYCI
Doktora
İngilizce
2010
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Bölümü
DOÇ. DR. NERİMAN ŞAHİN GÜÇHAN
- Korunan alanlarda peyzaj karakter analizi: Kastamonu-Bartın Küre dağları Milli Parkı örneği
Landscape character analysis for protected areas case study: Kastamonu-Bartin Küre mountains National Park
SEVGİ GÖRMÜŞ
Doktora
Türkçe
2012
Jeodezi ve FotogrametriAnkara ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİCLE OĞUZ