'Zamonaviy Turk She'riyati' adlı eserden hareketle lehçeler arası aktarmalarda görülen ifade farklılıkları ve bunların öğretilmesine yönelik yöntemler
Based on the work titled 'Zamonaviy Turk She'riyati', differences in expression in inter-dialectic transfers and methods for teaching these
- Tez No: 789015
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ RIDVAN ÖZTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Özbek Türkçesi, Lehçeler Arası Aktarım, Yalancı Eş Değerlik, Aktarım Meseleleri, İfade Farklılıkları, Uzbek Turkish, Transfer Between Dialects, False Equivalence, Transfer Issues, Differences in Expression
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 189
Özet
Türk dili, geçmişten günümüze kadar geçirdiği süreçte kimi zaman siyasi kimi zaman tarihi sebeplerle farklı kollara ayrılmıştır. Bu kollar günümüzde ''Çağdaş Türk Lehçeleri'' olarak adlandırılmaktadır. Çağdaş Türk lehçeleri her ne kadar ortak bir kaynaktan gelmiş olsalar da zaman içerisinde birtakım farklılıklar ortaya çıkmıştır… Çağdaş Türk lehçeleri üzerine yapılan çalışmalar arasında aktarma çalışmaları önemli yer tutmaktadır. Aktarma, kısaca bir lehçenin başka bir lehçeye çevrilmesidir. Lehçeler arası aktarmalar, Türk dünyasının birlik ve bütünlüğünün sağlanabilmesi ve karşılıklı olarak birbirlerini anlayabilmesi için yapılmış çalışmalardır ancak kimi zaman aktarmalarda birtakım sorunlarla karşılaşılmaktadır. Her ne kadar lehçeler arasında belli oranlarda karşılıklı anlaşılırlık olsa da her lehçenin kendi söz varlığı ve gramer yapısında farklılıklar olduğundan aktarımlarda zorluk yaşanabilmektedir. Yapmış olduğumuz bu çalışmada Türkçenin iki lehçesi olan Türkiye Türkçesinden Özbek Türkçesine yapılmış bir aktarım incelenmiştir Çalışmamıza konu olan kaynak Abdulatif Abdullayev'in 2006 yılında Türkiye Türkçesinden Özbek Türkçesine aktarmış olduğu ''Zamonaviy Turk She'riyati'' adlı eseridir. Bu eserden hareketle Özbek Türkçesinin ses ve gramer özellikleri incelenmiş, aynı zamanda metindeki farklılıklar dört ana başlık altında değerlendirilmiştir. Bunlar: ''Kelime Yerine Başka Bir Kelimenin Kullanılması'', ''Yalancı Eş Değer Kelimeler'' ve ''Dil İçi Aktarımda İfade Farklılıkları'' olarak ele alınmıştır. Aynı zamanda lehçeler arası ifade farklılıklarının öğretilmesine yönelik çıkarımlarda bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The Turkish language has been divided into different branches, sometimes for political and sometimes historical reasons, in the process from past to present. These branches are called“Contemporary Turkish Dialects”today. Although contemporary Turkish dialects came from a common source, some differences emerged over time. Transfer studies have an important place among the studies on contemporary Turkish dialects. Transfer is simply the translation of one dialect into another. Transfers between dialects are studies carried out to ensure the unity and integrity of the Turkish world and to mutually understand each other, but sometimes some problems are encountered in the transfers. Although there is a certain degree of mutual intelligibility between the dialects, there may be difficulties in transferring since each dialect has differences in its vocabulary and grammatical structure. In this study, a transfer from Türkiye Turkish, two dialects of Turkish, to Uzbek Turkish has been examined. The source of our study is Abdulatif Abdullayev's“Zamonaviy Turk She'riyati”, which he transfer from Türkiye Turkish to Uzbek Turkish in 2006. Based on this work, the phonetic and grammatical features of Uzbek Turkish were examined, information was given about the transfers between dialects, the differences in the text were evaluated under four main headings. These were discussed as“Using Another Word Instead of Word”,“False Equivalent Words”and“Expression Differences in Intralingual Transfer”. At the same time, inferences were made for teaching the differences in expression between dialects.