Tarihi yerleşmeler için ekolojik kentsel tasarım kriterlerinin belirlenmesi, Battalgazi (Eski Malatya) örneğinde bir irdeleme
Determination of ecological urban design criteria for historical settlements, an examination on the case of Battalgazi (Old Malatya)
- Tez No: 789738
- Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE SELMA ÇELİKYAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bartın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 286
Özet
İnsanlar, var oldukları andan itibaren doğa ile iç içe bir yaşam tarzı benimsemişler ve ihtiyaçları kadar olanı doğadan temin ederek kullanmışlardır. Zamanla ihtiyaçların farklılaşması ve giderek nüfusun da artmasıyla birlikte doğal kaynaklar tükenmeye ve iklim değişiklerinin meydana gelmesiyle birlikte çevresel sorunlar oluşmaya başlamıştır. Hızlı ve kontrolsüz nüfus artışı, yaşayan nüfusun düzensiz bir biçimde yerleşmesiyle çarpık yerleşimler oluşmasına neden olmuştur. Tüm dünyayı etkileyen bu durum yeni yerleşmelerde olduğu kadar tarihi yerleşmeler için de müdahale edilmesi gereken önemli bir sorundur. Tarihi yerleşmeler, sahip oldukları doğal ve kültürel değerleri ile özgün gelenekesel kent dokusu özellikleri sergilemektedirler. Geleneksel yerleşim alanlarında kimliğin korunması ve kültürel sürekliliğin sağlanabilmesi anlamında, bu nitelikteki alanların korunup yaşatılması önem taşımaktadır. Bu doğrultuda tarihi yerleşmeler için ekolojik kentsel tasarımın amacı sürdürülebilir bir yaşam için var olan doğal kaynakları korumak, kültürel değerlerin korunup yaşatılmasını sağlamak, kentsel çevrenin tasarımı ve yönetimi için ekolojik yaklaşımın benimsenmesini sağlamaktır. Araştırma alanı olarak seçilen Battalgazi (Eski Malatya) tarihi yerleşimi, Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan doğal ve kültürel özellikleri ile III. Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak koruma statüsüne sahip olan geleneksel yerleşim alanı özellikleri sergilemektedir. Bu nedenle ekolojik denge ve kültürel zenginlik açısından korunması ve yaşatılması gereken bir alan niteliği taşımaktadır. Bu kapsamda, Battalgazi tarihi yerleşiminin geleneksel kimliğini oluşturan doğal ve kültürel özelliklerinin ortaya koyulması ile ekolojik kentsel tasarım kriterlerinin belirlenmesi ve önerilerin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda çalışma genel olarak; veri toplama, analiz, göstergelerinin ve alt ölçütlerin belirlenmesi ile değerlendirme ve sonuçlar olmak üzere 4 aşamada gerçekleştirilmiştir. Öncelikle, literatür çalışmaları, arazi sörvey çalışmaları, uzman grubu ile yapılan yarı yapılandırılmış mülakat çalışmaları, yerel halk ve ziyaretçilere yönelik anket çalışmaları ile alan analizleri yapılmıştır. Aynı zamanda araştırma alanının ekolojik kentsel tasarımının mekânsal olarak tanımlanabilmesinde katkı sağlayacak olan güçlü yönler, zayıf yönler, fırsatlar ve tehditler analizi yapılmıştır. Tarihi yerleşim alanının sürdürülebilirliği için ekolojik kentsel tasarım ölçütlerinden mekânsal göstergeler ve alt ölçütleri belirlenmiş ve güncel mekânsal haritalarla desteklenerek puanlanmıştır. Göstergelerin ağırlıklı puanları değerlendirildiğinde en yüksek puanı alan gösterge ekolojik kentsel tasarım konusunda en yeterli olan göstergeyi, en düşük puanı alan gösterge ise ekolojik kentsel tasarım konusunda en yetersiz olan göstergeyi ifade etmiştir. Dolayısıyla en düşük puanları alan göstergeler ekolojik kentsel tasarım çalışmalarında öncelikli olarak üzerinde çalışılması gereken göstergelerdir. Sonuç olarak; Battalgazi tarihi yerleşiminin sürdürülebilirliğinin sağlanması için yapılacak çalışmalarda, ekolojik kentsel tasarımın mekânsal ölçütlerine yönelik önerilerde bulunulmuş ve bu doğrultuda Tarihi Yerleşimlerde Ekolojik Kentsel Tasarım Değerlendirme Modeli oluşturulmuştur. Üretilecek tasarım kararlarının, doğal ve kültürel değerlerin birlikte ele alınarak irdelenmesi esasına göre oluşturulması ve kültürel koruma temelinde yürütülmesi gerektiği unutulmamalıdır. Bu çalışmayla oluşturulmuş Tarihi Yerleşimlerde Ekolojik Kentsel Tasarım Değerlendirme Modeli'nin; benzer alanlarda yapılacak çalışmalarda göz önünde bulundurulduğu takdirde, tarihi yerleşim alanlarının sürdürülebilirliği için korunup yaşatılmasına katkı sunacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
People have adopted a lifestyle intertwined with nature from the moment they existed, and they have used what they need by obtaining from nature. Over time, with the differentiation of needs and the increasing population, natural resources have started to deplete and environmental problems have started to occur with the occurrence of climate changes. Rapid and uncontrolled population growth has led to the formation of distorted settlements with the irregular settlement of the living population. This situation, which affects the whole world, is an important problem that needs to be intervened in historical settlements as well as in new settlements. Historical settlements exhibit unique traditional urban texture features with their natural and cultural values. In terms of preserving the identity and ensuring cultural continuity in traditional settlement areas, it is important to preserve and sustain these areas. In this direction, the aim of ecological urban design for historical settlements is to protect existing natural resources for a sustainable life, to ensure that cultural values are preserved and kept alive, and to adopt an ecological approach for the design and management of the urban environment. The historical settlement of Battalgazi (Old Malatya), chosen as the research area, with its natural and cultural features in the Eastern Anatolia Region, III. It exhibits the characteristics of a traditional settlement area, which has a protection status as a 3rd Degree Archaeological Site. For this reason, it is an area that should be protected and kept alive in terms of ecological balance and cultural richness. In this context, it is aimed to reveal the natural and cultural characteristics that make up the traditional identity of the historical settlement of Battalgazi, to determine the ecological urban design criteria and to develop suggestions. In this context, the study in general; data collection, analysis, determination of indicators and sub-criteria, evaluation and results were carried out in 4 stages. First of all, literature studies, field surveys, semi-structured interviews with the expert group, surveys for local people and visitors and field analyzes were made. At the same time, strengths, weaknesses, opportunities and threats analysis were made, which will contribute to the spatial definition of the ecological urban design of the research area. For the sustainability of the historical settlement area, spatial indicators and sub-criteria, one of the ecological urban design criteria, were determined and scored by supporting them with current spatial maps. Calculations were made accordingly. When the weighted scores of the indicators are evaluated, the indicator with the highest score expressed the indicator with the most adequate score in ecological urban design, and the indicator with the lowest score expressed the indicator with the lowest score on ecological urban design. Therefore, the indicators with the lowest scores are the ones that should be studied primarily in ecological urban design studies. As a result; In the studies to be carried out to ensure the sustainability of the historical settlement of Battalgazi, suggestions were made for the spatial criteria of ecological urban design, and in this direction, the Ecological Urban Design Evaluation Model in Historical Settlements was created. It should not be forgotten that the design decisions to be produced should be made on the basis of examining natural and cultural values together and should be carried out on the basis of cultural protection. The Ecological Urban Design Evaluation Model in Historical Settlements created with this study; Considering the studies to be carried out in similar areas, it is thought that it will contribute to the preservation and survival of the historical settlements for their sustainability.
Benzer Tezler
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU
- İstanbul kent çeperinde bir tarihi kırsal peyzajın korunmasının iklim uyumu ve sürdürülebilirlik ilkeleri açısından irdelenmesi: Şile, Gökmaslı geleneksel yerleşimi
Analysis of the preservation of a historic rural landscape in the periphery of Istanbul in terms of climate adaptation and sustainability principles: The Traditional settlement of Gökmasli, Şi̇le
SENEM İME
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KORAY GÜLER
- Kentsel akarsu kıyıları ve yerleşme ilişkisinin değerlendirilmesi: İstanbul Kağıthane Deresi örneği
Evaluation of the relationship between urban riverfronts and settlement: The case of İstanbul Kağıthane River
DİLŞAH BAŞASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAİME HÜLYA BERKMEN
- Kentsel akarsu kıyılarının kamusal mekan yaratma potansiyelinin belirlenmesi: Kağıthane deresi ve kurbağalıdere örneği
Determination of public space creation potential of urban riverfronts
ZEYNEP TARCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN EYÜP EYUBOĞLU
- İstanbul kent çeperlerinde kırsal arazilerin dönüşümü Ağaçlı-Yeniköy yöresi örneği
Transformation of rural areas on Istanbul fringe Agacli-Yenikoy sample
GÜLCE KANTÜRER
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İPEK AKPINAR