El-Câḥiẓ'in risalelerinde içerik, dil ve üslup
Content, diction and style in the rasâil of al-Jahiz
- Tez No: 794354
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET FARUK TOPRAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Doğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 269
Özet
Bu çalışmanın amacı, Arap Edebiyatının güçlü kalemlerinden biri olan Ebû 'Usmân 'Amr b. Baḥr el-Câḥiẓ'in risalelerinin içerik, dil ve üslup özellikleri açısından incelenip irdelenerek bilime ve edebiyata olan katkılarını tespit etmektir. el-Câḥiẓ'in kırk iki risalesinin incelendiği bu çalışmada; Şu'ûbiyye, taassup, siyasetin ilkeleri, siyasî gruplar, ahlâk, belâgat, toplum, kelam ilmi, reddiyeler, hilafet meselesi, şahsi meseleler ve nübüvvet konusu olmak üzere 12 içeriğe yer verilmiştir. Bu bağlamda el-Cahiz'in yaşadığı dönem açısından ele alınan her bir konu ile ilgili risalelerinden örnekler verilerek değerlendirmeler yapılmıştır. el-Câḥiẓ'in Arap Edebiyatı nesrine olan katkılarına ışık tutabilmek amacıyla, risalelerinde öne çıkan dil ve üslup özellikleri tespit edilerek örnekleriyle birlikte sunulmuş, ayrıcalıklı üslubunun bir bütün olarak görülebilmesi amacıyla da seçilen risalelerinden bir kısmı Türkçeye tercüme edilmiştir. Çalışma sonucunda el-Câḥiẓ'in bazı risalelerinin; münâfere, çevrenin insan üzerindeki etkisi, tabiat ve siyaset felsefesi konularında kaleme alınan ilk eserler arasında olduğu tespit edilmiştir. Realist bir yazar olarak risalelerinde siyasî-mezhepsel ihtilafları ve toplumu olduğu gibi yansıtması açısından Abbasî toplum hayatına ışık tuttuğu görülmüştür. Kendine özgü felsefi bakış açısıyla, kullandığı ilmî yöntemlerle, içeriklerinin çeşitliliğiyle, ayrıcalıklı üslubu ve belâgatiyle Arap Edebiyatı nesrinin gelişimine sağladığı katkılar ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to determine the contributions of Abū 'Uthman 'Amr Ibn Baḥr al-Jahiz's Rasā'il, one of the prominent authors of Arabic Literature, to science and literature by addressing and analyzing his epistles in terms of content, language and rhetoric features. In this study, which examines forty two the Rasā'il of al-Jahiz, twelve contents are included, namely şu'ûbiyye, fanaticism, principles of politics, political groups, ethics, rhetoric, society, science of discourse (kalam), refutation, caliphate issue, personel matters and prophethood. In this context, evaluations were made by giving examples from the Rasā'il of al-Jahiz related to each subject discussed in terms of the period in which al-Jahiz lived. In order to shed light on al-Jahiz's contributions to Arabic literary prose, prominent diction and style features in his Rasā'il has been identified and presented with examples, and some of his selected Rasā'il were translated into Turkish in order to see his privileged rhetoric/style as a whole. As a result of the study, it has been determined that some of al-Jahiz's Rasā'il ara among the first works written on the subjects of munâfere, the effect of the environment on humanity, natural and political philosophy. As a realist writer, it has been seen that he sheds light on the Abbasid society in terms of reflecting the political- denomination conflicts and community in his Rasā'ils. With his unique philosophical point of view, the scientific methods he used, the diversity of his content, his exclusive style and eloquent expression, his contributions to the development of Arabic literature prose have been showed.
Benzer Tezler
- Çerkeşîzâde Mehmed Tevfîk Efendi'nin Kelâmî görüşleri
Başlık çevirisi yok
MUHAMMET YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYHAN IŞIK
- Şürünbülali'nin el-Ikdü'l-Ferid isimli risalesinin edisyon kritik ve muhteva incelemesi
Başlık çevirisi yok
SALİH HATİBOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF KILIÇ
- El-Cahiz'in hayatı, eserleri ve el-Buhala adlı kitabındaki tıp tahlilleri
The life and works of al-Jauiz and character analyises in al-Bukhala
FATIMA BETÜL HOŞGÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Doğu Dilleri ve EdebiyatıUludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL AYYILDIZ
- El-Câhız'ın El-Hayevan adlı eserinde ayet ve hadisleri kullanma yöntemleri
Al-Jāḥiẓ incorporated Qur'anic verses and ahadith of the prophet Muhammed (pbuh) on the example of the first volume of his work, Kitāb Al-Hayawān
AHMAD SHAWAKH
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET TASA
- El-Câhız'ın imamet anlayışı
Al-jahiz's understanding on imamat
ADEM ERYİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinIğdır ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. ALİ YILDIZ MUSAHAN