Klasik Arap edebiyatında nükte derleyiciliğinin ilk sistematik örneği: el-Ecvibetü'l-Müskite
The first systematic example of anecdote compilation in classical Arabic literature: al-Ajwibatu'l-Mosketah
- Tez No: 794376
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞENER ŞAHİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 356
Özet
Hazırcevaplık teması ekseninde teşekkül eden ve kâhir ekseriyeti Arap, hatırı sayılır bir bölümü de Grek medeniyetine ait rivayetlerden oluşan el-Ecvibetü'l-müskite Abbâsi devri kâtiplerinden İbrahim İbn Ebû 'Avn'ın (öl. 322/934) kaleme aldığı klasik bir anekdot derlemesidir. Tespitimize göre bu eser hazırcevaplık temalı ilk müstakil derleme olup gerek sistematiği ve veciz üslubu gerek sunduğu otantik anekdot malzemesiyle müteakip dönemlerde telif edilen edeb koleksiyonlarına büyük katkılar sağlamış öncü bir çalışmadır. Kısa hacmine rağmen konu çeşitliliği açısından geniş bir yelpaze sunan eser ağırlıklı olarak Hicri ilk üç yüzyıla dair anlatılarda bulunmakta olup bu devirlerin sosyal dokusu, dinî görüntüsü, günlük pratikleri, siyasi atmosferi, mizah anlayışı ve kültürel kimliği hakkında çok önemli detaylar sunmaktadır. Tema zenginliğinin yanı sıra karakter kadrosu açısından da oldukça geniş bir tabana yayılan bu nadide derleme halifeler, devlet adamları, şairler, âlimler, Yunan filozofları, zâhitler, kelâmcılar, bedeviler, nüktedanlar, muhannesler, hür kadınlar ve cariyeler başta olmak üzere gerek ismen gerek anonim hüviyette karşımıza çıkan etraflı bir karakter kadrosuna sahiptir. Gülmece sanatının hemen her tür ve tonuna dair kapsamlı bir içerik sunan el-Ecvibetü'l-müskite, klasik Arap mizahının kadim ve seçkin bir örneği olmasının yanı sıra medeniyet tarihi araştırmaları için de göz ardı edilemez bir referanstır. Tüm bu özelliklerinden ötürü araştırma konusu olarak belirlediğimiz eser; öne çıkan temaları ve temel karakter kadrosu merkeze alınarak çoğunlukla betimleyici, yer yer de analitik bir yöntemle ele alınarak tahlil edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Al-Ajwibatu'l-Mosketah is a classic anecdote collection that falls under the concept of wittiness, with a significant part of it coming from the Arabic civilization and some narrations from the Greek civilization, written by Ibrahim Ibn Abû 'Awn (d. 322/934), one of the clerks of the Abbasid era. According to our findings, this work is the first independent compilation with the concept of wittiness, and it is a pioneering work that has made outstanding contributions to the literary collections that have been written in the subsequent periods since its compilation, both with its systematic and concise style and with the authentic anecdotal material it presented. Despite its small size, the book, which offers a wide range in terms of subject diversity, mainly consists of narratives and offers vital details about the social settings, religious image, daily practices, political atmosphere, sense of Humor, and cultural identity of the first three centuries of the Islamic calendar. This precious collection, which has a broad base in terms of characters as well as the richness of its concept, consists of an extensive cast of characters both in name and in an anonymous form, such as caliphs, politicians, poets, scholars, Greek philosophers, ascetics, theologians, Bedouins, wits, effeminate, free women and concubines. Al-Ajwibatu'l-Muskitah, which offers comprehensive content on almost every genre and tone of the art of Humor, is an ancient and distinguished example of classical Arabic Humor and an undeniable reference for civilization history studies. Due to all these features, we have selected this work as the subject matter of our research. We have analyzed it primarily using a descriptive and sometimes analytical method, emphasizing its significant concepts and main character cast.
Benzer Tezler
- Abbâsî sarayının hazırcevap nedîmi: Ebü'l-'Aynâ (Hayatı-mizahçılığı-nükteleri)
Abu'l-'Aynâ, the witty courtier of Abbasid palace: His life, sense of humor and anecdotes
MUHAMMED FARUK ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Doğu Dilleri ve EdebiyatıBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞENER ŞAHİN
- Klasik Arap edebiyatı'nda hikemi ve mizahi boyutuyla 'Ölüm' fenomeni
The phenomenon of 'Death' in classical Arabic literature: Its aphoristic and humorous dimensions
MENSURE SÖNMEZ
Doktora
Türkçe
2025
Doğu Dilleri ve EdebiyatıBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞENER ŞAHİN
- Abbasî sarayında bir oportünist şair Ebû Dülâme(Ö.161)
An opportunist poet in abbasid palace Abu Dolama
SEDA CANTÜRÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. ŞENER ŞAHİN
- Klasik Arap Edebiyatında intihal olgusu ve şiirdeki yansımaları
The case of plagiarism and its presence in Classical Arabic Poetry
YUSUF SELLER
Doktora
Türkçe
2021
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM YERİNDE
- Klasik Arap edebiyatında nazım ve nesir arasındaki üstünlük meselesi ve Ebu'l-Kâsım el-İşbîlî'nin bu konudaki görüşü
The issue of superiority between verse and prose in classical Arabic literature and the opinion of Abu'l-Qâsim al-İshbîlî on this issue
ELİF TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞÜKRAN FAZLIOĞLU