Tarihî ve sosyokültürel bağlamda Türkiye sahası tarihî türküleri
Folk songs of Turkey field in historical and sociocultural context
- Tez No: 794854
- Danışmanlar: PROF. DR. FATMA GÜLAY MİRZAOĞLU SIVACI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Müzik, Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Music, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 469
Özet
Türküler, insanların sosyal hayatından ve geçmişlerinde yaşadıkları olaylardan izler taşır. Tarihî türküler, yazılı kaynaklara yansımayan ya da az yansıyan olayların ezgiyle birlikte dizelere dökülmüş halidir. Tarihî türküler, Türk halkının geçmişini gelecek kuşaklara aktaran sözlü tarih kaynaklarıdır. Türkiye Sahası Tarihî Türküleri, geçmişi yüzyıllar öncesine dayanan olayları anlatan, yüzyıllar öncesinde vücut bulmuş halk ürünleridir. Tez çalışmasında, kaynağını Türkiye sahasından alan ya da bu bölgede söylenmiş olan tarihî türkü metinleri analiz edilmiştir. Halkbilimsel açıdan çeşitli kuramlardan yararlanılarak yapılan bu analiz, metinlerin tarihsel ve sosyokültürel arka planı da dikkate alınarak gerçekleştirilmiştir. Yıllar içinde yapılan derlemelerde tespit edilerek yazıya geçirilen türkü metinleri, ağıtların türküleşmesiyle oluşan metinler, cönklerde“türkî”olarak yer bulmuş manzum halk ürünleri, bahsi geçen analizin temel malzemesini oluşturmaktadır. Mevcut örnekleri yaklaşık altı yüz yıl öncesine dayanan, tarihî olayları konu alan tarihî türkü metinleri Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa'da fetihler gerçekleştirdiği zamanlardan günümüze uzanmaktadır. Çalışmada yer alan türkü metinleri XVI. yüzyıl ile Cumhuriyet'in ilan edildiği 1923 yılıyla sınırlandırılarak analiz edilmiştir. Metinler, büyük ölçüde anonim türkülerden oluşmaktadır. Çalışmada öncelikle türkü ve tarihî türkü tanımlarına yer verilmiştir. Ardından, türkü metinlerinin yapısal, ezgisel, tematik ve işlevsel analizleri yapılmıştır. Son olarak, incelenen türkülerin tarihsel ve kültürel arka planına yer verilmiştir. Türkiye ve çevresinde yaşanan, ulusal ya da bölgesel ölçekli olaylar ile adı unutulmayan kahramanların türkülere yansıması tespit edilmeye çalışılmıştır. Tarihî türküler, millî kimlik oluşumu ve bireyin topraklarına aidiyeti konusunda önemli bir yere sahiptir. Buna rağmen akademik açıdan sınırlı sayıda çalışmanın yapıldığı tespit edilmiştir. Görülen bu eksiklik, kültürümüz ve tarihimiz açısından önemi büyük olan tarihî türkülerin çalışılmasının ana nedendir. Tez çalışmasının, Türk kültürü, Türk tarihi, Türk müziği alanlarıyla birlikte, Türkoloji araştırmalarına katkısı olması temenni edilmektedir.
Özet (Çeviri)
Folk songs carry traces of people's social lives and experiences from their past. Historical folk songs record events that are not or rarely reflected in written sources with poetry and melody. Historical folk songs are oral sources of history that teach the history of the Turkish people to future generations. Historical folk songs of the realm of Turkey are folk products that were produced centuries ago, describing events that date back to centuries ago. In this thesis study, historical folk song texts that have been produced in the realm of Turkey or have been sung in this region were analyzed. This analysis was carried out by utilizing various theories regarding folklore, while considering the historical and sociocultural background of the texts. Texts of folk songs that have been identified and written down in compilations made over the years, texts of folklorizations of threnodies, poetic folk outputs that are named as“turkis”in cönks (anthologies) constitute the main focus of this analysis. Historical folk song texts that narrate historical events, the available examples of which date back about six hundred years, have been written since the times when the Ottoman Empire made conquests in Europe to the present day. Folk song texts written between the 16th century and 1923, when the Republic of Turkey was established, were included in the study and analyzed. The texts consisted mainly of anonymous folk songs. In this study, firstly the terms folk song and historical folk song were defined. Then, the folk song texts were structurally, melodically, thematically and functionally analyzed. Lastly, the historical and cultural background of the examined folk songs were explained. The aim of this study is to determine the reflections of events of national or regional scale in Turkey and its surrounding areas, and of the heroes whose names have been etched in folk songs. Historical folk songs play a pivotal role in forming a national identity and engraining individuals with a sense of belonging to a country's land. Despite the importance of historical folk songs, it has been found that only a limited number of academic studies have been conducted on this subject. This lack of research was the main motivation behind this study that examines historical folk songs, which are of great importance for our culture and history. It is hoped that this thesis will contribute to the literature on Turkish culture, Turkish history, Turkish music and Turkology.
Benzer Tezler
- Osmanlı-Rus ve İran üçgeninde Ahıska bölgesi - 1829 Edirne Andlaşması öncesi
Meskheti (Ahiska) region in the Ottoman Empire, Russian and Iran triangle -before 1829 the treaty of adrianople
DERYA İDİKURT
Doktora
Türkçe
2021
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENGİZ BUYAR
- Evaluating urban diversity practices of local municipalities in istanbul: A case study of Besiktas, Beyoglu and Fatih municipalities
İstanbul'daki yerel belediyelerin kentsel çeşitliliğe yönelik uygulamalarının incelenmesi: Beşiktaş, Beyoğlu ve Fatih belediyeleri örneği
SEMAHAT CEREN SAY
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAŞAK DEMİREŞ ÖZKUL
- Erken Cumhuriyet'te dağ ve kış mekanlarının inşası
Construction of mountain and winter spaces during the Early Republic
BAHAR KAYA
Doktora
Türkçe
2016
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH UĞUR TANYELİ
- Sosyo ekonomik ve çevresel etkileri ile yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilerin Türkiye'de mülk edinmesi ?riskler ve fırsatlar?
Foreign national legal and natural entities' acquiring a property in Turkey for social and environmental factors ? risks and opportunities?
ÖZCAN ERDOĞAN
Doktora
Türkçe
2008
Kamu YönetimiAnkara ÜniversitesiSosyal Çevre Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇELİK ARUOBA
- Tokat yöresi Alevî-Bektaşî inancında zâkirlik geleneği
The tradition of dhikr performers among Alevî-Bektashi belief in Tokat territory
DENİZ GÜNEŞ
Doktora
Türkçe
2013
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. EROL PARLAK
ÖĞR. GÖR. SÜLEYMAN ŞENEL