Kanalizasyon sistemi projelerinin değerlendirilmesinde karar destek sistemlerinin incelenmesi: İBB örneği
Investigation of decision support systems in evaluation of sewer system projects: Case study of İMM
- Tez No: 795407
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ARZU SOYCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeodezi ve Fotogrametri, Mühendislik Bilimleri, Geodesy and Photogrammetry, Engineering Sciences
- Anahtar Kelimeler: Kanalizasyon sistemleri, coğrafi bilgi sistemleri, karar destek sistemleri, analitik hiyerarşi prosesi, bulanık mantık, Sewer systems, geographic information systems, decision support systems, analytical hierarchy process, fuzzy logic
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Harita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Geomatik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
Bilindiği üzere ülkemizde, özellikle büyükşehirlerin neredeyse tamamında, yıllardır süren kentsel teknik altyapı sorunları halen devam etmektedir. Büyükşehirlerde kontrolsüz nüfus artışlarından dolayı mevcut teknik altyapı tesisleri artan nüfusun ihtiyaçlarını karşılayamamaktadır. Birden fazla kurumun altyapı yatırımını üstelendiği metropollerde teknik altyapı ihtiyaçlarının giderilmesi çok yüksek finansal problemlerin yanında, kurumlar arası koordinasyon sorunlarını da beraberinde getirmektedir. Günümüzde insan hayatını kolaylaştıracak birçok teknik altyapı tesisi mevcut iken insan sağlığı ve güvenliği açısından kanalizasyon sistemleri, öncelikli inşa edilmesi gereken altyapı tesisleridir. İstanbul'da kanalizasyon sistemleri konusunda yapılan çalışmalardan elde edilen bulgular, kentte yetersiz yağmur suyu kanalizasyon sistemi olduğu yönündedir. Yapılaşmanın artmasına bağlı olarak şehirde yüzey geçirgenliği azalmakta ve yağmur sularının zemin altına iletimi zayıflamaktadır. Yağmur suyu kanalizasyon sistemlerinin yetersiz olduğu bazı bölgelerde bina çatılarından gelen sular atık su kanalizasyon hatlarına bağlanmakta ve bunun sonucunda şiddetli yağışlarda bazı bölgelerde atık su taşkınları yaşanmaktadır. Kanalizasyon sistemlerinin projelendirme aşamalarında başta nüfus olmak üzere birçok faklı kriter birlikte ele alınmaktadır. İhtiyaca göre hızlı, ekonomik ve yeterli kapasitede projelerin üretilmesi için; Karar Destek Sistemleri (KDS), Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve CBS tabanlı kullanılan Mekansal Karar Destek Sistemleri (MKDS), karar vericilerin projelendirme aşamalarında işlerini oldukça kolaylaştırmaktadır. Sistem tasarımları için dikkate alınan kriterler, KDS içerisinde bulunan bazı çözüm yöntemleri ile ağırlıklandırılıp projelendirme süreçlerinde değerlendirilebilmektedir. Çalışmada öncelikle nüfus, arazi eğimi gibi faktörlerin ve kaçak yağmur sularının atık su kanalizasyon sistemleri üzerindeki etkileri incelenmiştir. Daha sonra, gerçek verilerin kullanıldığı çalışma bölgesine ait Sayısal Yükseklik Modeli (SYM) üzerinde yağış analizleri yapılmış, yol kamusal alanlarında biriken yağış miktarları derecelendirilmiştir. CBS ile KDS'nin birlikte kullanılması ve farklı kriter ağırlıklarının değerlendirilmesi sonucunda çalışma alanına ait yağmursuyu yatırım öncelik haritaları oluşturulmuştur. Yatırım öncelikli bölgelerin belirlenmesi aşamasında kullanılan kriterlere ait ağırlıklandırmalar, Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yöntemiyle yapılmıştır. Riskli bölgelerde bulunan yol kamusal alanlarına ait puanlamalar ise Bulanık Mantık içerisinde hazırlanan kural tabanı ile tayin edilmiştir.
Özet (Çeviri)
As it is known, in our country, especially in almost all metropolitan cities, urban technical infrastructure problems that have been going on for years still continue. Due to the uncontrolled population growth in metropolises, the existing technical infrastructure facilities cannot meet the needs of the increasing population. Meeting the technical infrastructure needs in metropolises, where more than one institution undertakes infrastructure investments, brings along high financial problems as well as inter-agency coordination problems. While there are many technical infrastructure facilities that will facilitate human life today, sewerage systems are infrastructure facilities that should be built primarily in terms of human health and safety. Findings obtained from studies on sewerage systems in Istanbul indicate that there is insufficient rainwater sewerage system in the city. Due to the increase in construction, the surface permeability of the city decreases and the transmission of rain water to the ground is weakened. In some regions where rainwater sewerage systems are inadequate, the water coming from the roofs of the buildings is connected to the wastewater sewer lines, and as a result, wastewater floods are experienced in some regions during heavy rains. In the design stages of sewer systems, many different criteria, especially population, are considered together. In order to produce fast, economical and sufficient capacity projects according to the needs; Decision Support Systems (DSS), Geographic Information Systems (GIS) and Spatial Decision Support Systems (SDSS), which are used based on GIS, make the work of decision makers much easier during the projecting stages. The criteria taken into account for system designs can be weighted with some solution methods in DSS and evaluated in the project design processes. In the study, first of all, the effects of factors such as population, land slope and rain water on wastewater sewage systems were examined. Then, precipitation analyzes were made on the Digital Elevation Model (DEM) of the study region, where real data were used, and the amount of precipitation accumulated in the roads was graded. As a result of using GIS and DSS together and evaluating different criteria weights, stormwater investment priority maps of the study area were created. The weightings of the criteria used in the determination of investment priority regions were made by the Analytic Hierarchy Process (AHP) method. Scoring of road public spaces in risky regions is determined by the rule base prepared in Fuzzy Logic.
Benzer Tezler
- Profile of priority substances and toxicity assessments of wastewater treatment plants in Istanbul
İstanbul ili atıksu arıtma tesislerinde öncelikli maddelerin profili ve toksisite değerlendirilmesi
RAHİME İCLAL BİRTEK
Doktora
İngilizce
2023
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İZZET ÖZTÜRK
- Uşak ili kentsel dönüşüm projelerinin coğrafi bilgi sistemi (CBS) yoluyla araştırılması
Investigation of urban regeneration projects in uşak through geographical information system (GİS)
HABİBE YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeodezi ve FotogrametriUşak ÜniversitesiKentsel Dönüşüm Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MAHİR SERHAN TEMİZ
- Teknik altyapı projelerinin ölçme tekniği yönüyle incelenmesi
The Projects of utilities are analized by surveying
ARZU TOPBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Jeodezi ve FotogrametriYıldız Teknik ÜniversitesiJeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ARBEY
- Şanlıurfa ilinde kırsal kalkınma yatırımları ile desteklenen hayvan barınakları projelerinin değerlendirilmesi
Evaluation of the projects of cattle barns supported by rural development investments in Şanlıurfa province
MURAT BAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatAnkara ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAVVA EYLEM POLAT
- Risk management of steel material in construction projects using artificial intelligence techniques
Yapı projelerinde çelik malzemelerin yapay zeka teknikleriyle risk yönetimi
ZINA TALIB FADHIL FADHIL
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Mühendislik Bilimleriİstanbul Gedik ÜniversitesiMühendislik Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖZDE ULUTAGAY