Geri Dön

Siirt fıstığında değer zinciri analizi

Value chain analysis on Siirt pistachio

  1. Tez No: 796390
  2. Yazar: RUKEN ÖZTEP
  3. Danışmanlar: PROF. DR. FERRUH IŞIN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Ziraat, Agriculture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Tarım Politikası ve Yayım Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 139

Özet

Bu çalışmanın amacı Siirt fıstığında değer zinciri analizi yapılarak, zincirde bulunan aktörlerin kârlılıklarını, fıstığın katma değerine etkilerini analiz etmek ve buradan hareketle değer zincirindeki zayıf ve güçlü yönlerin belirlenerek sektörün geliştirilmesine yönelik uygulama ve önlemleri araştırmaktır. Araştırma kapsamında 2020-2021 Siirt fıstığı üretim sezonu incelenmiştir. Araştırmanın ana materyalini, Siirt ilinde bulunan Siirt fıstığı üreticileri, işleyicileri, toptancıları ve perakendecileri ile yüz yüze yapılan anketler sonucu elde edilen orijinal nitelikli veriler oluşturmaktadır. Verilerin analizi aşamasında FAO tarafından geliştirilen“değer zinciri analizi”yöntemi kullanılmıştır. Tezde ayrıca Politika Analiz Matrisi (PAM) oluşturulmuş ve Siirt fıstığı üretiminde sosyal kârlılığının duyarlılık analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre Siirt fıstığı değer zincirinde %74,09 ile en yüksek kâr marjına sahip olan aktörün fıstık üreticileri olduğu tespit edilmiştir. Fıstık üreticilerinin ardından kâr marjları sırasıyla, işleme tesislerinde %31,22 perakendecilerde %29,91 ve toptancılarda %8,85 olarak hesaplanmıştır. Ancak üretim miktarlarının diğer aktörlerin işleme ve alım satım miktarlarına göre çok düşük olması ve Siirt fıstığının periyodisite etkisi gösteren bir ürün olması üretim faaliyetinden elde edilen toplam gelirin aynı doğrultuda olmasının önüne geçebilmekte ve üretici gelirinin yıldan yıla dalgalanmasına neden olabilmektedir. PAM sonuçlarına göre çerezlik kabuklu Siirt fıstığı 2021 yılı için özel kârlılık 50,51 TL/kg, sosyal kârlılık 49,23 TL/kg olarak hesaplanmıştır. Siirt fıstığı için özel kârlılık ve sosyal kârlılığın pozitif çıkması, Siirt fıstığı üretiminin kârlı olduğu anlamına gelmektedir. Duyarlılık analizi kapsamında oluşturulan olası senaryolarda en küçük DRC (Yurtiçi Kaynak Kullanım Maliyet Oranı) değeri Siirt fıstığının sulu koşullarda yetiştirilerek ağaç başı verimde artışın sağlandığı senaryoya aittir. Bu durum değerlendirilen senaryolar arasında, verim artışının Siirt fıstığı üretiminde ulusal kaynakları en etkin şekilde kullanmanın yolu olduğunu göstermektedir.

Özet (Çeviri)

This study aims to analyze the profitability of the actors in the chain and their effects on the added value of the pistachio through the value chain analysis in Siirt pistachio, and to investigate the practices and measures for the development of the sector by determining the weak and strong aspects in the value chain. Within the scope of the research, the 2020-2021 Siirt pistachio production season was examined. The main material of the research is the original quality data obtained as a result of face-to-face surveys with Siirt Pistachio producers, processors, wholesalers and retailers in Siirt province. At the stage of data analysis, value chain analysis was carried out with the FAO approach. In the thesis, a Policy Analysis Matrix (PAM) was created and a sensitivity analysis of the social profitability of Siirt pistachio production was carried out. According to the research findings, it has been determined that the actor with the highest profit margin in Siirt pistachio value chain with %74,09 is pistachio producers. Following the peanut producers, profit margins were calculated as %31,22 in processing facilities, %29,91 in retailers and %8,85 in wholesalers, respectively. However, the fact that the production amounts are very low compared to the processing and trading amounts of other actors and the fact that Siirt pistachio is a product that has a periodic effect can prevent the total income from the production activity from being in the same direction and cause the producer income to fluctuate from year to year. According to the results of PAM, the special profitability of the in-shell Siirt pistachio for the year 2021 was calculated as 50,51 TL/kg and the social profitability as 49,23 TL/kg. Positive private and social profitability for Siirt pistachios means that Siirt pistachio production is profitable. In the possible scenarios created within the scope of the sensitivity analysis, the smallest DRC (Domestic Resource Cost Ratio) value belongs to the scenario in which Siirt pistachio is grown under irrigated conditions to increase the yield per tree. This situation shows that among the evaluated scenarios, the increase in yield is the most effective way to use national resources in Siirt pistachio production.

Benzer Tezler

  1. Siirt fıstığında (Pistacia vera L.) periyodisite mekanizmasının moleküler ve fitokimyasal seviyede incelenmesi

    Investigation of the alternate bearing mechanism in the Siirt (Pistacia vera L.) at molecular and phytochemical levels

    AYŞE ASLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    BiyokimyaSiirt Üniversitesi

    Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BEHCET İNAL

    DOÇ. DR. BURCU TUNCER

  2. Siirt fıstığının tarım coğrafyası açısından analizi

    Analysis of Siirt pistachio from the perspective of agricultural geography

    AHMET BUDAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    CoğrafyaAğrı İbrahim Çeçen Üniversitesi

    Coğrafya Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ YILMAZ KESKİN

  3. Antep fıstığında bazı anaç X kombinasyonlarının fenolojik ve pomolojik özellikler üzerine etkisi

    The Effect of some rootstocks X cultivars combinations of pistachio to the phenological and pomological traits

    SERDAR TÜRKER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    ZiraatHarran Üniversitesi

    Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BEKİR EROL AK

  4. Güneydoğu Anadolu Bölgesi ceviz ve Antep fıstığındaki bazı virüs ve viroid hastalıklarının araştırılması ve moleküler karakterizasyonu

    Identification and molecular characterization of some virus and viroid diseases in walnut and pistachio trees in the Southeastern Anatolia Region

    FEYZULLAH YILMAZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    ZiraatMalatya Turgut Özal Üniversitesi

    Bitki Koruma Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HATİCE DİĞDEM OKSAL

  5. Application of value stream mapping to increase productivity within the textile industry

    Bir tasnif makinesi kullanarak farklı besleme hızına yer fıstığının sınıflandırılması

    RAISSA REBECCA KAMSEU MONGO

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Endüstri ve Endüstri MühendisliğiÇukurova Üniversitesi

    Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ KOKANGÜL