Salgın dönemi sağlık harcamaları etkinliğinin dalga ve faz bağımlı analizi: Seçilmiş OECD ülkeleri üzerine uygulama
Phase and wave dependent analysis of health expenditure efficiency during pandemic: A sample of OECD evidence
- Tez No: 804713
- Danışmanlar: DOÇ. KAZIM BARIŞ ATICI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 104
Özet
Bu çalışma, pandemi döneminde halk sağlığı sistemi ve politikasını değerlendirmek ve iyileştirmek amacıyla sağlık harcamalarının etkinliğini ölçmeye odaklanmaktadır. Çalışmada, sağlık harcamalarının etkinliğini incelemek için dolaylı bir ölçüm yöntemi kullanılarak günlük vaka sayıları üzerinden iki aşamalı analiz yapılmıştır. Bu yöntemde, vaka sayıları sağlık harcamalarının bir göstergesi olarak önerilmiştir. Test edilebilen hipotezler, sağlık harcamalarının günlük vaka sayısının durağan olduğu durumlarda etkin olduğunu, vaka sayısının durağan olmadığı durumlarda ise etkin olmadığını öne sürmektedir. Veri analizinde, her bir ülkenin günlük vaka sayıları incelenmiş ve doğrusal olmayan periyodik harekete sahip olduğu gözlenmiştir. Bu nedenle, uzun dönemli periyodik hareketin tahmin edilebilmesi için doğrusal olmayan kümülatif (ayrık) Fourier fonksiyonu önerilmiştir. Önceki çalışmalarda bu yöntemin aşırı tahmin etme sorunu ad-hoc varsayımı altında ele alınırken, bu çalışmada literatürdeki varsayım yerine bir kısıt geliştirilerek optimal frekans (n) seçim kriterine matematiksel bir çözüm önerilmiştir. İkinci aşamada dalga ve fazlara göre etkinliğin ölçülebilmesi için günlük vaka sayısının trendi olan vaka sayısının yayılma katsayısına (R) göre birinci ve ikinci derece türevleri alınarak hızın değişim noktaları (inflection point) tespit edilerek dalga ve faz aralıkları belirlenmiştir. Belirlenen aralıklar için herbir ülkenin dalga ve fazına göre etkin sağlık harcaması yapıp yapmadığını incelemek amacıyla vaka sayılarının durağanlığı ADF birim kök testi ile test edilmiştir. Faz serilerinin durağan olması vakaların öngörülebilir olduğunu ve sağlık harcamalarının o faz için etkin olduğunu göstermektedir. Çalışma, 6 OECD ülkesinde Covid-19 pandemisi sürecinde günlük vaka sayılarına dayalı sağlık harcamalarının etkinliği üzerine bir görünüm sunmaktadır. Ayrıca, ülkeler arasında karşılaştırma yapmanın zorluklarını ve örneklemin homojenliğini ele almaktadır. Bu çalışmanın sonuçları, ülkelerin pandemilere karşı etkili kısa ve uzun vadeli politikalar geliştirmesine yardımcı olmayı hedeflemektedir. Önerilen yöntem ile, sağlık harcamalarının etkinliği konusunda yeni bir bakış açısı sunulmakta ve pandemilerle mücadelede stratejik kararların geliştirilmesine katkı sağlanmaktadır. Ayrıca enerji, tarım veya turizm gibi farklı sektörlerdeki karar vericilere politika oluşturmalarında yardımcı bir yöntem olarak kullanılabilir.
Özet (Çeviri)
This study focuses on evaluating and improving the effectiveness of healthcare expenditures in the public health system during the pandemic. A novel indirect measurement method is employed to examine the effectiveness of healthcare expenditures, using daily case numbers as a proxy. The hypothesis tested suggests that healthcare expenditures are effective when daily case numbers are stationary, whereas they are ineffective when case numbers are non-stationary. The analysis of data reveals that daily case numbers exhibit nonlinear periodic behavior in each country. To forecast the long-term periodic movement, a nonlinear cumulative Fourier function (discrete cumulative Fourier function) is proposed. Previous studies have addressed the issue of overfitting under an ad-hoc assumption, while this study proposes a mathematical solution with a constraint to determine the optimal frequency (n). In the second stage, to measure effectiveness according to waves and phases, the first and second derivatives of the case numbers' trend, represented by the reproduction number (R), are used to identify inflection points indicating changes in speed, which in turn determine wave and phase intervals. In the third stage, the Augmented Dickey-Fuller (ADF) unit root test is conducted to examine the stationarity of case numbers, assessing whether each country's healthcare expenditures are effective based on waves and phases. The stationarity of phase series implies predictability of cases and effectiveness of healthcare expenditures during that phase. The study provides insights into the effectiveness of healthcare expenditures based on daily case numbers during the Covid-19 pandemic in six OECD countries. It also addresses the challenges of inter-country comparisons and sample homogeneity. The findings aim to assist countries in developing effective short and long-term policies against pandemics. Furthermore, the proposed method offers a fresh perspective on the effectiveness of healthcare expenditures and can be utilized as a helpful tool in decision-making processes across various sectors such as energy, agriculture, and tourism.
Benzer Tezler
- Küresel salgın hastalıkların sağlık harcamaları üzerine etkileri: Türkiye örneği
The effects of global epidemic diseases on health expenditures: The example of Turkey
İZEL ZEYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
EkonomiFırat Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESMA GÜLTEKİN TARLA
- Cumhuriyet dönemi'nde Kars, Erzurum ve Erzincan'a yapılan kamu harcamaları ve yatırımları (1923-1950)
Public expenditures and investments in Kars, Erzurum and Erzincan in the Republic period (1923-1950)
HARUN AYDIN
Doktora
Türkçe
2023
Türk İnkılap TarihiAtatürk ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİNEVER ESİN DERİNSU DAYI
- Davranışsal iktisat ve COVID-19 pandemi sürecinde tüketici davranışlarındaki değişiklikler: Türkiye örneği
Behavioral finance and the changes in consumer behavior during the COVID-19 pandemic: Example of Turkey
HİLAL ÖNGE
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
EkonomiBandırma Onyedi Eylül Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ARMAĞAN TÜRK
- Sağlık harcaması ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: D8 ülkeleri üzerine bir analiz
The relationship between health expenditure and economic growth: An analysis on D8 countries
AHMED RÜCHAN İŞLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonomiAksaray ÜniversitesiMaliye ve Mali Yönetim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERAP ÜRÜT SAYGIN
- COVID-19'un Türkiye turizmine etkilerinin değerlendirilmesi (Analizi)
Evaluation (Analysis) of the economic effects of COVID-19 on Turkish tourism
FATMA ÖZSARIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
EkonomiAydın Adnan Menderes Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AZİZ BOSTAN