Düden çayı havzasındaki endemik Pseudophoxinus antalyae (Teleostei: Leuciscidae) Bogutskaya, 1992 populasyonlarının bazı büyüme ve geometrik morfometri parametrelerinin değerlendirilmesi
Evaluation of some growth and geometric morpometric parameters of endemic pseudophoxinus antalyae (Teleostei: Leuciscidae) Bogutskaya, 1992 populations in the Düden stream basin
- Tez No: 810480
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NEHİR KAYMAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 60
Özet
Balıklar gibi özellikle geniş dağılım alanlarına sahip organizmalar genellikle kaynak ve habitat kullanımına bağlı olarak yerel ekolojik uzmanlıklar sergilerler. Dolayısıyla farklı çevresel koşullarda (yada farklı habitat tiplerinde) yaşayan popülasyonların vücut morfolojisi önemli ölçüde farklılık gösterebilir. Bunun yanında rezervuarlı büyük barajlar da, balık morfolojisinde farklı seleksiyona neden olabilir; ancak, hidroelektrik santrallerin (HES) ve şelalelerin neden olduğu izolasyonun etkisi büyük ölçüde bilinmemektedir. Bu çalışmanın gerçekleştiği Düden Çayı havzası uzun süredir yoğun antropojenik baskılar (evsel ve endüstriyel atıklar, tarımsal faaliyetler, 2 adet HES, yabancı balıklar vs.) nedeniyle büyük ölçüde tehdit altındadır. Düden Çayı, endemik ve populasyonları tehdit altında olan bir balık türüne, Pseudophoxinus antalyae Bogutskaya, 1992 (Cypriniformes: Leuciscidae)'ne ev sahipliği yapmaktadır. Böylesine yoğun antropojenik baskı altındaki bir ekosistemde habitat tiplerine ve izolasyona bağlı olarak P. antalyae popülasyonlarının durumunun ve vücut morfolojisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda hazırlanmış olan bu çalışmada P. antalyae alt popülasyonlarının i) popülasyon demografisi aracılığıyla yaşam öyküsü özelliklerinin ve ii) P. antalyae alt populasyonlarının morfolojik varyasyon (vücut büyüklüğü ve şekli) örüntülerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bunun için Kırkgöz Kaynağı-Düden Çayı boyunca belirlenen üç istasyondan (Kaynak, yukarı Düden ve aşağı Düden) yakalanmış toplam 172 bireyin populasyon özelliklerinin karşılaştırılması için populasyon büyüklüğü, biyokütle ve kondisyon durumları ile boy-ağırlık ilişkileri hesaplanmıştır. Bunun yanında toplam 120 birey üzerinde 13 landmark noktası oluşturularak vücut şeklindeki varyasyonlar geometrik morfometri analizi ile değerlendirilmiştir. Habitat tipi ve izolasyona bağlı olarak popülasyonlar arasında şekil farklılık/benzerliklerinin ortaya çıkarılması için bazı tek (ANOVA) ve çok değişkenli istatistiksel analizler (MANOVA, PCA ve DFA) kullanılmıştır. Kaynak populasyonun bolluk ve biyokütlesi diğer iki populasyondan (Yukarı Düden ve Aşağı Düden) önemli ölçüde yüksek bulunmuştur. Populasyonların kondisyon değerleri de her üç lokasyonda birbirinden önemli ölçüde farklılık göstermiştir. Kaynak ve Aşağı Düden populasyonlarının pozitif allometrik büyüme özelliği gösterdiği, buna karşın Yukarı Düden populasyonuna ait bireylerin ise negatif allometrik büyüme gösterdikleri belirlenmiştir. ANOVA sonuçları vücut büyüklüğünün (centroid büyüklük) lokasyona bağlı olarak önemli ölçüde değiştiğini ortaya koymuştur. Buna göre Kaynak populasyonundaki bireyler en büyük vücuda sahipken, aşağı Düden populasyonu en küçük vücuda sahiptir. Çok değişkenli istatistiksel analiz sonuçları Düden çayı boyunca P. antalyae'nin alt populasyonu arasında vücut şeklinde belirgin morfolojik farklılıklar ortaya çıkarılmıştır. Özellikle Kaynak ve akarsu populasyoınları arasında habitat tipinden kaynaklanan ve HES ve şelalenin neden olduğu izolasyonadan kaynaklanan şekil farklılıkları oldukça belirgindir. Sonuç olarak, özellikle birbirleriyle bağlantılı populasyonların vücut şeklindeki farklılıklar fenotipik esneklik ile açıklanabilirken, HES ve şelalenin neden olduğu izolasyondan kaynaklanan vücut şeklindeki varyasyonun genetik farklılaşmadan, fenotipik esneklikten veya her ikisinin kombinasyonundan ortaya çıkabileceği belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Organisms with particularly wide ranges of distribution, such as fish, often exhibit local ecological specializations based on resource and habitat use. Therefore, the body morphology of populations living in different environmental conditions (or different habitat types) can differ significantly. Besides, large dams with reservoirs may cause different selections in fish morphology; however, the impact of the isolation caused by hydroelectric power plants (HPP) and waterfalls is largely unknown. The Düden Stream basin, where this study was conducted, has been under threat for a long time due to intense anthropogenic pressures (domestic and industrial wastes, agricultural activities, 2 HPP, non-native fish introduction, etc.). Düden Stream is home to an endemic and threatened fish species, Pseudophoxinus antalyae Bogutskaya, 1992 (Cypriniformes: Leuciscidae). It is aimed to evaluate the population status and body morphology of P. antalyae depending on habitat types and isolation in an ecosystem under such intense anthropogenic pressure. In this study, which was prepared in this direction, the life history characteristics of P. antalyae subpopulations i) through population demographics, and ii) to identify patterns of morphological variation (body size and shape). For this purpose, population abundance, biomass and condition, and length-weight relationships were calculated to compare the population characteristics of a total of 172 individuals caught from three sites (Kaynak, upper and lower Düden) along the Kırkgöz Spring-Düden Stream basin. In addition, 13 landmarks were created on a total of 120 individuals, and variations in body shape were evaluated by geometric morphometry analysis. Some univariate (ANOVA) and multivariate statistical analyzes (MANOVA, PCA, and DFA) were used to reveal shape differences/similarities between populations depending on habitat type and isolation. The abundance and biomass of the Kaynak population were found to be significantly higher than the other two populations. Condition values of the populations also differed significantly from each other in all three locations. It was determined that the Kaynak and Lower Düden populations showed positive allometric growth, whereas the individuals belonging to the Upper Düden population showed negative allometric growth. ANOVA results revealed that body size (centroid size) varied significantly depending on locations. While the individuals in the Kaynak population have the largest body, the Lower Düden population has the smallest body. Multivariate statistical analysis results revealed significant morphological differences in body shape among the subpopulation of P. antalyae along the Düden Stream. Especially between the lentic and lotic populations, the shape differences arising from the habitat type and the isolation caused by the HPP and waterfall are quite evident. As a result, differences in body shape, especially among interconnected populations, can be explained by phenotypic flexibility, the variation in body shape resulting from isolation caused by HPP and waterfall may arise from genetic differentiation, phenotypic flexibility, or a combination of both.
Benzer Tezler
- Aşağı Aksu Çayı havzasındaki jeolojik birimlerin geçirimlilik özellikleri ve SCS yöntemi ile yağış-akış ilişkisinin incelenmesi
The examination of the permeate features of the geologicalunits on Asagi Aksu River basin and the precipitation and flow relation using SCS method
SERDAR ADANIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Jeoloji MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAHMUT MUTLUTÜRK
- Eşen Çayı (Kemer-Fethiye) havzasındaki alabalık yetiştiriciliği yapan işletmelerin sürdürülebilirliği için çevre, sosyal yaşam ve ekonomi üzerine etkilerinin araştırılması ve buna yönelik yönetim modelinin belirlenmesi
Investigation of the effects of rainbow trout aquaculture facilities in the Eşen River basin on environment, social life and economy (Kemer-Fethiye) for their sustainability and determination of a relevant management model
İBRAHİM ÖZDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Su ÜrünleriMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiSu Ürünleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KENAN GÜLLÜ
- Erciş-Çaldıran-Muradiye (Van) bölgesinin hidrojeolojik ve jeotermal incelenmesi
Hydrogeological and geothermal studies of the Ercis-Caldiran-Muradiye (Van) region
HACER DÜZEN
Doktora
Türkçe
2017
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRETTİN KORAL
YRD. DOÇ. DR. RÜSTEM PEHLİVAN
- Düden Çayı su kalitesinin farklı su kaliteindekslerine göre değerlendirilmesi
Evaluation of water quality in Düden Stream according to different water quality indices
YELİZ KOÇOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Çevre MühendisliğiAkdeniz ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİRDES YENİLMEZ