Beşiktaş ilçesi parklarında yeşil alan kalitesi belirlenmesine ve rekreasyonel eğilim saptanması üzerine bir araştırma
A research on the determination of green area quality and detection of recreational trends in Beşiktaş district parks
- Tez No: 811735
- Danışmanlar: PROF. DR. TEVFİK HAKAN ALTINÇEKİÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 491
Özet
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalında yürütülmek üzere Doktora Tezi amacıyla hazırlanan bu araştırmanın kapsamını“Beşiktaş İlçesi Parklarında Yeşil Alan Kalitesi Belirlenmesine ve Rekreasyonel Eğilim Saptanması Üzerine Bir Araştırma”başlığı altındaki çalışmalar oluşturmaktadır. Araştırmanın başlıca hedefleri; Beşiktaş İlçesi'ndeki aktif yeşil alanların nitelik ve nicelik durumları temelinde geliştirilmesine yönelik stratejik hedeflerin oluşturulması, yeşil alan kalitelerinin belirlenmesi ve bu alanlardan optimum düzeyde yararlanmayı sağlayabilecek planlama, tasarım, uygulama ve bakım önerilerinin geliştirilmesi şeklindedir. Kentleşme ve endüstrileşme kent olgusunu değiştirmekte, hızlı nüfus artışı ile birlikte kişi başına düşen yeşil alan miktarları azalmaktadır. Hızlı nüfus artışı ve plansız kentleşme, kentlerde yaşayan insanların yaşam kalitelerinin bozulmasına ve çevresel sorunların artmasına neden olmaktadır. Bu nedenle, yaşam kalitesinin önemli bir göstergesi olarak kabul edilen açık ve yeşil alanların kent yaşamındaki önemi de her geçen gün artmaktadır. Çalışmanın malzemesini oluşturan Beşiktaş İlçesi günümüz itibari ile bütünüyle bir kentsel yerleşim alanıdır. Konumu, yapılaşma yoğunluğu, parsel büyüklükleri, ulaşım aksları, demografik ve sosyoekonomik özellikleri dikkate alındığında, Beşiktaş İlçesi'nde büyük ölçekli yeni yeşil alanların oluşturulması güç olduğundan, birbirinden bağımsız çok sayıda küçük ölçekli aktif yeşil alanlar oluşturulmakta ya da mevcut olanlar revize edilmektedir. Araştırmanın yöntemi; literatür analizi, Beşiktaş İlçesi fiziksel çevre analizi ve Beşiktaş İlçesi toplumsal çevre analizi olmak üzere 3 ana başlık şeklindedir. Literatür analizinde; araştırma konusu ve bununla yakından ilişkili kavramlara yönelik literatür taraması yapılmıştır. Literatürdeki çeşitli tanımlamalardan ve sınıflandırmalardan yararlanarak, Beşiktaş İlçesi'ndeki parkların büyüklüklerine, hizmet etki alanlarına ve içerdikleri fonksiyonlara göre bir değerlendirme yapılmış ve ilçeye özgü park sınıflandırma türleri oluşturulmuştur. Beşiktaş İlçesi fiziksel çevre analizinde ise; araştırma alanında yerinde yapılan sayımlar ve gözlemler ile Beşiktaş İlçesi parklarının barındırdığı tüm fonksiyon ve donatılar tüm ayrıntıları ile belirlenmiş ve mahalle haritaları ile park projeleri üzerine işlenmiştir. Ayrıca ilçedeki tüm aktif ve pasif yeşil alanlar belirlenip, kentsel yerleşim dokusundaki durumlarının harita üzerine işlenebilmesi için arazi çalışması yapılmıştır. Beşiktaş İlçesi'nde 23 mahallede yer alan toplam 896.973,22 m²'lik alana sahip 147 park; Park Değerlendirme Formu oluşturularak detaylı alt parametreler doğrultusunda incelenmiş ve elde edilen bulgular ile her bir park için kalite puanı çıkarılmıştır. Ayrıca Park Değerlendirme Formu'nda yer alan peyzaj planlama ilkeleri bölümünde parkların kentsel ölçekteki durumları, Peyzaj Tasarım İlkeleri Formunda ise parkların tasarım ilkeleri alt parametreleri doğrultusundaki durumları değerlendirilmiştir. Park Değerlendirme Formu'nda yer alan peyzaj planlama ve peyzaj tasarım ilkelerinin puanlama kısmındaki katsayı verisi ise 50 uzmana yönelik 5'li likert ölçeğinde yapılan anket çalışmasına verilen cevaplar üzerinden ortalama yanıt değeri çıkarılarak oluşturulmuştur. Beşiktaş İlçesi toplumsal çevre analizinde, toplumsal çevreye ilişkin bulguların elde edilebilmesi için toplamda 800 kullanıcıya yönelik anket çalışması uygulanmıştır. Kullanıcıların çevreyle ilişkilerini, yeşil alan kullanım durumlarını, rekreasyonel eğilimlerini, park kullanım şekillerini ve memnuniyet düzeylerini ölçmek amacıyla yöneltilen sorular ile araştırma alanındaki kullanıcı profili ve parklara ilişkin kullanıcı görüşleri doğrultusunda memnuniyet düzeyleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Ankette ele alınan boyutlar; 1) erişim ve bağlantılar, 2) fonksiyon alanları, 3) konfor ve kimlik, 4) sosyalleşme olanakları ve 5) genel değerlendirme şeklinde gruplandırılmıştır. Anketlerin değerlendirilmesinde, SPSS (Statistical Package for the Social Sciences-Sosyal Bilimler İçin İstatiksel Paket) paket programından yararlanılmıştır. Anketler %95 güven derecesine göre değerlendirilmiştir. Tüm sorular yüzde ve sıklık durumlarına göre değerlendirilerek, ayrıca sosyo-ekonomik yapı ile peyzaj tasarım ilkeleri çaprazlanarak değerlendirmeler yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına bakıldığında; ki-kare testi sonuçlarına göre, peyzaj tasarım ilkelerinden 1) erişim ve bağlantılar, 2) fonksiyon alanları, 3) konfor ve kimlik, 4) sosyalleşme olanaklarının alt parametreleri ile birlikte, kullanıcıların parkları kaliteli olarak değerlendirmelerinde farklı anlamlılık düzeylerinde etkili ölçütler olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca sosyo-ekonomik özelliklerdeki farklılaşma ile yaya dolaşımı rahatlığı, otopark sorunu, park alanlarına geliş süresi, parkların kullanım süresi, bitkisel düzenlemenin yeterliliği, güvenlik hissi, acil durumda yardıma ulaşım, parkların bakım durumu, imalatların işçilik kalitesi, aitlik hissi ve iletişime olanak sağlayan aktivite varlığı arasında farklı düzeylerde anlamlı ilişkiler olduğu belirlenmiştir. Beşiktaş İlçesi örneğinden yola çıkılarak yapılan araştırmaya göre; yeşil alan kalitesi değerlendirilecek alanlar için yapılacak detaylı analizlerde; kalite kriterleri temel de aynı olsa da değişkenlik gösterebileceğinden, birbirinden farklı alanlarda (farklı ilçeler) yapılacak çalışmalarda değişken parametreler dikkate alınmalı ve her alanın kendine özgü yerleşim dokusu ve yerel özellikleri doğrultusunda analizler tamamlanmalıdır.
Özet (Çeviri)
The scope of this research prepared for the purpose of the PhD Thesis to be carried out in the Department of Landscape Architecture at Istanbul University-Cerrahpaşa Graduate Education Institute consists of the studies under the title of“A Research on Determination of Green Area Quality and Detection of Recreational Trends in Beşiktaş District Parks”. The main objectives of the research are; establishing strategic goals for the development of active green spaces in Beşiktaş District on the basis of their quality and quantity, determining the quality of green areas and developing planning, design, implementation and maintenance suggestions that can ensure optimum use of these areas. Urbanization and industrialization change the urban phenomenon, and the amount of green areas per person decreases with rapid population growth. Rapid population growth and unplanned urbanization cause the quality of life of people living in cities to deteriorate and increase environmental problems. For this reason, the importance of open and green spaces, which are accepted as an important indicator of quality of life in urban life is increasing day by day. Beşiktaş District, which is the material of the study, is an urban settlement area as of today. Considering the location, density of housing, parcel sizes, transportation axes, demographic and socioeconomic characteristics of Beşiktaş district, it is difficult to create large-scale new green areas, while many small-scale active green areas are created in the district or existing ones are revised. The method of the research consists of three main topics: literature analysis, Beşiktaş District physical environment analysis and Beşiktaş District social environment analysis. In the literature analysis, the literature search was made for the research subject and the concepts closely related to it. By making use of various definitions and classifications in the literature, an evaluation has been made according to the size of the parks in Beşiktaş District, their service impact areas and the functions they contain, and the park classification types specific to the district have been created. In the physical environment analysis of Beşiktaş District, with on-site counts and observations in the research area, all functions and facilities of Beşiktaş District parks were determined in detail and were processed on neighborhood maps and park projects. In addition, all active and passive green areas in the district were determined and a field study was carried out so that their status in the urban settlement pattern can be recorded on the map. In Beşiktaş District, 147 parks with a total area of 896,973.22 square meters, located in 23 neighborhoods, were analyzed in line with detailed sub-parameters by creating a Park Evaluation Form and with the findings obtained, a quality score was obtained for each park. In addition, in the landscape planning principles section of the Park Evaluation Form, the state of the parks in the urban scale and in the Landscape Design Principles Form, the conditions of the parks in line with the design principles sub-parameters were evaluated. The coefficient data in the scoring part of the landscape planning and landscape design principles included in the Park Assessment Form was created by obtaining the average response value from the answers given to the survey study conducted on a 5-point Likert scale for 50 experts. In the social environment analysis of Beşiktaş District, a survey study was conducted for a total of 800 users in order to obtain findings regarding the social environment. In line with the user profile in the research area and user opinions on the parks, satisfaction levels were tried to be achieved with the questions asked to measure the users relations with the environment, green space usage, recreational tendencies, park usage patterns and satisfaction levels. The dimensions dealt within the survey are grouped as; 1) access and connections, 2) function areas, 3) comfort and identity, 4) opportunities to socialize and 5) overall assessment. SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) package program was used to evaluate the survey. The surveys were evaluated according to the 95% confidence level. All questions are evaluated according to their percentage and frequency, in addition, evaluations were made by crossing the socio-economic structure and landscape design principles. Looking at the research results, according to the results of the chi-square test, together with the sub-parameters of landscape design principles such as 1) access and connections, 2) function areas, 3) comfort and identity, 4) socialization opportunities, it has been determined that there are effective criteria at different levels of significance for the users to evaluate the parks as quality. In addition, it has been determined that there are significant relationships at different levels between the differentiation in socio-economic characteristics and the convenience of pedestrian circulation, the problem of parking, the time of arrival to the parking areas, the duration of use of the parks, the adequacy of the planting design, the sense of security, access to emergency assistance, the maintenance of the parks, the quality of workmanship, the sense of belonging and the existence of activity that allows communication. According to the research done based on the example of Beşiktaş District; In detailed analyzes to be made for areas where green space quality will be evaluated; Since the quality criteria may vary, even though they are basically the same, variable parameters should be taken into account in studies to be carried out in different areas (different districts) and analyzes should be completed in line with the unique settlement texture and local characteristics of each area.
Benzer Tezler
- İstanbul'da tarihi kent parkları için yeşil rota önerisi
Green route proposal for historic city parks in İstanbul
BÜŞRA BAŞSÜLLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN TÜRKOĞLU
- Yeşil alan kullanıcılarının memnuniyetlerinin değerlendirilmesi: Beşiktaş İlçesi örneği
Başlık çevirisi yok
FERDA ONAT
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LALE BERKÖZ
- Küçük ölçekli parkların etki alanlarına kattığı değerlerin ve kullanım potansiyellerinin irdelenmesi: İstanbul-Beşiktaş ilçesi örneği
Study of the value that small scale parks add to the service areas and their potential for use, the case of Besiktas district in Istanbul province
BAHAR DENİZ GÜRSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Yıldız Parkı'nda kullanıcıların memnuniyet derecelerinin belirlenmesi
The Evaluation of user satisfaction degrees in Yıldız Park
NEBAHAT GÜNGÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Peyzaj Mimarlığıİstanbul ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. T. HAKAN ALTINÇEKİÇ
- Sosyal eşitlik ve sosyal adalet kavramlarının kamusal açık alanlar kapsamında incelenmesi
Examination of social equity and social justice concepts within the scope of public open spaces
MUHİBE ASLI ALP
Doktora
Türkçe
2021
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MERT EKŞİ