İstanbul Avrupa yakasındaki bazı mezarlıkların florası ve kentsel biyolojik çeşitlilik açısından değerlendirilmesi
Flora of some cemeterıes ın European sıde of Istanbul and evaluatıon ın respect of urban bıodıversıty
- Tez No: 813996
- Danışmanlar: PROF. DR. ÜNAL AKKEMİK, DOÇ. DR. HATİCE YILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 278
Özet
Çalışma bölgesi olarak seçilen; Aşiyan, Eski Kozlu, Eyüp, Hasdal, Kilyos ve Zincirlikuyu Mezarlıkları, İstanbul'un Avrupa yakasında bulunan mülkiyeti bakımından belediye mezarlıkları statüsünde yer alan kentsel pasif yeşil alanlar arasında bulunmaktadırlar. Aşiyan ve Eyüp Mezarlıkları tarihi geçmişe sahip Osmanlı devri mezarlıkları, Zincirlikuyu ve Eski Kozlu Cumhuriyet dönemi ve yakın zamanı, Hasdal ve Kilyos Mezarlıkları ise günümüz dönem mezarlıkları arasında bulunmaktadırlar. Bu çalışmada İstanbul'un Avrupa yakasında bulunan 6 mezarlıkta güncel floranın tespit edilmesi ve kentsel biyolojik çeşitlilik açısından değerlendirilmeleri amaçlanmıştır. Çalışma kapsamı iki aşamadan oluşmaktadır. Birincisi güncel flora tespiti yapılması, ikincisi ise kentsel biyolojik çeşitlilik açısından değerlendirilmesi için çalışma bölgeleri örnek alanlarında yapılan arazi çalışmaları ve ona bağlı olan analiz çalışmalarını içermektedir. Konu ile ilgili literatür çalışmaları yapılmış, daha sonra çalışma bölgeleri mezarlıklarında arazi çalışmaları gerçekleştirilerek güncel floranın tespiti yapılmıştır. Çalışma bölgeleri mezarlıklarında yapılan arazi çalışmaları sonucunda 625 takson tespit edilmiş olup 383'ü doğal ve 242 tanesi ise İstanbul için doğal değildir. Tespit edilen taksonların büyüme ve Raunkiaer hayat formları ile mezarlıklarda kullanım amaçları peyzaj bakımından değerlendirilmiştir. Daha sonra ise fitocoğrafik bölgelerine göre sınıflandırılmış ve IUCN Kırmızı Listesine göre riskli durumda bulunan 84 tür belirlenmiştir. Bunlardan 1 tanesi tehlikede, 1 tanesi neredeyse tehdide açık, 78 tanesi düşük riskli ve 4 tanesi için yetersiz veri kategorileri bulunmaktadır. İstanbul'un endemik bitkisi olan Lathyrus undulatus Boiss. Kilyos Mezarlığında tespit edilmiş, tehlike (EN) kategorisinde yer almaktadır. Nadir bitkiler arasında tespit edilen Verbascum bugulifolium Lam., Kilyos Mezarlığında, Clematis flammula L, Ephedra foeminea Forssk.ve Rhamnus alaternus L. ise Aşiyan Mezarlığında saptanmıştır. Cupressus sempervirens L., çalışma bölgesi mezarlıklarında yapılan güncel flora tespiti ile mezarlıkların hepsinde yoğun olarak bulunmuş ayrıca örnek alanlar için uygulanan analiz çalışması olan tür bolluk eğrisinde en fazla bulunan tür olarak da belirlenmiştir. İkinci kısımda yapılan çalışmalar kentsel biyolojik çeşitlilik açısından değerlendirilme yapılması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Öncelikle çalışma bölgeleri olan mezarlıklarda ArcGIS 10.5 programında hazırlanan haritalar kullanılarak rastgele olarak belirlenen 190 örnek alanda Braun Blanquet Örtme derecelerine göre 100 m2'lik alan içinde ağaç ve çalı katı ile 100 m2'lik alanda 4 tanesi köşelerde ve 1 tanesi merkezde belirlenen 1m2'lik alanlarda ot katında tür tespiti yapılarak 221 takson belirlenmiş, analiz için kullanımlarını sağlamak adına bazı düzenlemelerin yapıldığı veriler ile çevre verileri R Programı kullanılarak analizler gerçekleştirilmiştir. R commander programında Biodiversity ve vegan paketleri kullanılarak biyolojik çeşitlilik, tür zenginliği, bolluk, örnek alanlar tür birikim eğrileri, tür bolluk oranı, hiyerarşik sınıflandırma yöntemi, ordinasyon yöntemlerinden eğilimsiz uyum (DCA) ve kanonik uyum analizi (CCA) yapılmıştır. Biyolojik çeşitliliğin ortaya çıkarılması için alfa çeşitlilikte Shannon Wiener ve Simpson indeksleri uygulanmış ve tüm mezarlıkların dengede çıktığı ve çeşitliliğin arttığı belirlenmiş, Hasdal Mezarlığı her iki indeksin sonucuna göre daha yüksek çıkmıştır. Beta çeşitlilikte her mezarlıkta örnek alanlar arası karşılaştırmalar gerçekleştirilmiş ve yüksek çıkan örnek alanlar saptanmıştır. Gama çeşitlilik sonucunda ise Hasdal Mezarlığı en yüksek çıkmıştır. Örnek alanlarda türlere göre benzerlik ve farklılıkları belirmek için hiyerarşik kümeleme analizi sonucunda farklı renkler ile gösterilen 5 kümenin bulunduğu belirlenmiştir. Ordinasyon yöntemleri olan DCA analizi ile Aşiyan, Eski Kozlu ve Eyüp mezarlıklarının örnek alanlarında tespit edilen taksonlara göre tür çeşitliliğinin daha benzer olduğu, Zincirlikuyu ve Hasdal mezarlıklarının örnek alanları da birbirine daha yakın, Kilyos Mezarlığının diğer mezarlıklardaki örnek alanlardan farklı bir bölgede çıktığı ve daha az benzerlik gösterdiği belirlenmiştir. Türlerin analizine göre ise benzer olan türlerin DCA analiz grafiğinin merkezine yakın bölgede çıktığı, tek veya iki örnek alanlarda tespit edilen türlerin ise daha uzak bölgelerde çıktığı ve benzerliklerinin olmadığı tespit edilmiştir. CCA analizi ile çevre değişkenleri ile örnek alanlar ve türlerin yakın ilişkili olduğu ve çevre değişkenlerinin örnek alanlardaki tür dağılımları üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir. Çalışma sonucunda çalışma bölgesi mezarlıklarında güncel flora tespiti yapılmıştır. Çalışmadaki kent mezarlıklarında yer alan mezarlık bitkileri belirlenmiş ve sonuç olarak kent mezarlıklarının kentsel biyolojik çeşitlilik bakımından zengin alanlar olduğu ortaya çıkartılmıştır.
Özet (Çeviri)
On the European side of Istanbul, among the urban passive green areas chosen as the research area are the cemeteries at Aşiyan, Eski Kozlu, Eyüp, Hasdal, Kilyos, and Zincirlikuyu. These cemeteries have the ownership status of municipal cemeteries. Aşiyan and Eyüp Cemeteries are among the Ottoman period cemeteries with historical background, Zincirlikuyu and Old Kozlu Republic period and recent times, and Hasdal and Kilyos Cemeteries are among today's cemeteries. This study aims to identify the current flora in six cemeteries on Istanbul's European side and assess each cemetery's contribution to urban biodiversity. The study's scope is divided into two parts. The first step is identifying the current flora, and the second step involves doing field research and analysing the study sites to assess their urban biodiversity. After reviewing the relevant literature, fieldwork was done in the study regions' cemeteries to identify the current flora. As a result of the field studies carried out in the cemeteries of the study areas, 625 taxa were identified, of which 383 are natural, and 242 are not natural for Istanbul. The growth and Raunkiaer life forms of the identified taxa and their use in cemeteries were evaluated in terms of landscape. Then, they were classified according to their phytogeographic regions, and 84 species at risk were determined according to the IUCN Red List. Of these, one is endangered, one is near threatened, 78 is a minor concern, and 4 data deficient categories. Lathyrus undulatus Boiss, the endemic plant of Istanbul. It was detected in Kilyos Cemetery and is in the danger (EN) category. Among the rare plants, Verbascum bugulifolium Lam. was found in Kilyos Cemetery, Clematis flammula L, Ephedra foeminea Forssk. and Rhamnus alaternus L. in Aşiyan Cemetery. Cupressus sempervirens L. was found extensively in all of the cemeteries with the current flora determination made in the cemeteries of the study region, and it was also determined as the most abundant species in the species abundance curve, which is the analysis study applied for the sample areas. Evaluations of urban biodiversity were done through the research in the second section. According to Braun Blanquet, 190 sample sites were randomly selected from the cemeteries, which serve as the study areas, using maps created using ArcGIS 10.5 software. In terms of coverage, there are 100 m2 of trees and shrubs, and in the 1 m2 sections, there are four types of grass in the corners and 1 in the centre. By identifying the species on the floor, 121 taxa were identified. Analyses were performed using the R Commander Program. The R commander program was used to analyse biodiversity, species richness, abundance, sample regions, species accumulation curves, species abundance ratio, hierarchical classification method, Detrended correspondence analysis (DCA), and canonical correspondence analysis (CCA). Alpha diversity was used to apply the Shannon-Wiener and Simpson indices to reveal biodiversity, and it was found that all cemeteries were in balance and diversity had increased. Hasdal Cemetery performed better than the results of both indices. In each cemetery, the high and beta diversity sample areas were compared. Hasdal Cemetery had the highest percentage of gamma diversity. The results of the hierarchical clustering analysis showed that five groups are shown with different colours, which may be used to compare and contrast the species in the sample locations. The species diversity is more similar using the DCA analysis, which is the orientation method, than the taxa detected in the sample areas of the cemeteries of Aşiyan, Eski Kozlu, and Eyüp. The sample areas of the cemeteries of Zincirlikuyu and Hasdal are also closer. The Kilyos Cemetery is located in a different area than the sample areas in other cemeteries, and there is less similarity. According to the analysis of the species, it was determined that similar species appeared in the region close to the centre of the DCA analysis graph. In contrast, the species detected in one or two sample areas emerged in more distant regions with no similarity. The CCA analysis indicated that the environmental variables strongly correlated with the sample locations and the species and impacted the distributions of the species there. As a result of the study, the current flora was determined in the cemeteries of the study region. Cemetery plants in the city cemeteries in the study were determined, and as a result, it was revealed that urban cemeteries are affluent areas in urban biodiversity.
Benzer Tezler
- İstanbul'un Avrupa Yakası'ndaki bazı biotop tiplerinin floristik ve ekolojik özellikleri
On the European Side of Istanbul, floristic and ecological characteristics of some types of biotope
ESRA ÖZAY
- İstanbul'un avrupa yakasındaki bazı yeni yerleşim alanlarının havza bazında değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
ÖZKAN GÜLTEKİN
- COVİD-19 koronavirüs pandemisiyle ilişkili izolasyon nedeniyle İstanbul Avrupa Yakasındaki üniversite personellerinin beslenme alışkanlığı, besin tüketim sıklığı, antropometrik ölçüm ve fiziksel aktivite değişikliğinin değerlendirilmesi
Evaluation of nutritional habits, frequency of food consumption, anthropometric measurement and physical activity change of university staff in the European side of Istanbul due to isolation associated with the COVID-19 coronavirus pandemic
RABİA EGE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Beslenme ve Diyetetikİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SABİHA ZEYNEP AYDENK KÖSEOĞLU
- İstanbul ili güngören ilçe merkezindeki spor tesislerinin kullanışlılık ve kullanım durumunun değerlendirilmesi
Usability and usage evaluation of sports facilities in İstanbul city güngören district center
MURAT NEVRUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sporİstanbul Gelişim ÜniversitesiAntrenörlük Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNER EKENCİ
- Yaygın gelişimsel bozukluğa sahip çocuklarda 'çocuğun dikkatini değerlendirme ölçeğinin' uygulaması: İstanbul Avrupa Yakası örneği
Children with pervasive developmental disorder 'the child's attention rating scale' application: Example of Istanbul Europen Side
MÜGE DURALIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimYeditepe ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL EKŞİ