Elazığ merkez ilçe ve merkez ilçelere bağlı köylerde bulunan tescilli camiler
Registered mosques located in Elazığ central district and villages of central districts
- Tez No: 814081
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EBUBEKİR SIDDIK YÜCEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 215
Özet
Tarih boyunca insanlar barınma, emniyet, güvenlik ulaşım gibi ihtiyaçlarını karşılayabilmek için bu ihtiyaçlara yönelik çeşitli yapılar inşa etmişlerdir. Bu durum insanlık tarihi boyunca devam etmiş ve zamanla bu yapıların fonksiyonel değerlerinin ötesinde, bu yapıların mimari olarak kendi öz değerlerine sahip oldukları düşüncesi gelişmiştir. Anadolu, tarih boyunca medeniyetlerin kurulmasında ve gelişmesinde önemli bir yere sahip olmuştur. Birçok medeniyet Anadolu toprağından gelip geçerken kendine özgü eserleriyle yapılar inşa etmişlerdir. Elazığ Harput civarı bir çok tarihi ve mimari örneklere sahiptir. Elazığ'ın bu kendine özgü eserleri dinî ve mimari anlamda kentin önemini temsil etmektedir. Bu yapılar Elazığ'ın tarihi, coğrafi konumu, kent mimarisi, arkeolojisi gibi sahip olduğu zenginlikleriyle varlığını daima sürdüre gelmiştir. Elâzığ-Harput civarı geçmişten günümüze kadar köklü bir geçmişe sahip olmuştur. Harput kaynakların da bu bölgenin Hurriler, Asurlular, Urartular, Medler, Persler, Parslar, Sasaniler, Ermeniler, Abbasiler, Selçuklular, Safeviler, Moğollar , Beylikler ve Osmanlılar zamanında önemli bir yerleşim yeridir. Bu öneminden dolayı pek çok medeniyet için stratejik öneme sahiptir. Dinî ve sivil mimari örneklerden olan tarihi camiler kendine has mimari tipolojiye ve bir dizi teknik şartlara sahip ayrı bir yapı olarak inşa edilmiştir. Bu yapılar İslam'ın birinci yüzyıllarında ortaya çıkmıştır. Camiler müslümanlar için önemli bir yere sahiptir. Müslümanlar fetih topraklarında Basra, Kûfe, Fustat ve Kayrevan gibi şehirlerde inşa edilmiştir. Söz konusu bu şehirlerde ilk önce cami ve dârü'l-imara inşa edilmiştir. Daha sonra bu iki yapının etrafında mahalleler oluşmaya başlamıştır. Erken Osmanlı veya Erken Osmanlı Beyliği Dönemlerini kapsayan zaman içinde yapılan çalışmalarda, genellikle kuruluştan itibaren, İstanbul'un fetih tarihi olan 1453 yılına kadar ki dönemi kapsar. Ancak son yıllarda tamamlanan bazı çalışmalarda, bu zamanın 1500 yılına kadar uzatıldığı görülmektedir. Pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış kentlerin kurulmasında bu kentlerin yerleşim yerlerin uygun olarak seçilmesi ve yerlerinin bölgedeki ulaştırma şebekesini denetleyebilecek biçimde olmasıdır. Anadolunun birçok yerinde inşa edilen bu kentler zamanla önemli ticaret merkezinin gelişmesinde rol almışlardır. Ticari gelişimle beraber mimaride de önemli gelişimler görülmüştür. Vakıflara ait taşınmaz malların Anadolu'nun birçok yerinde ticaret merkezinin gelişmesinde önemli bir rol oynamışlardır. Ticaret merkezindeki kentler birbirine kara yoluyla bağlıdır. Ticaretin gelişmesi için yerli pazarların cuma günleri kurulması özelikle tercih edilmiş bu nedenle camisi olmayan yerleşim bölgelerinde yaşayan köylülerin ibadet ve alışverişi bir arada yapmak için kentte gelmeleri zorunlu olmuştur. Bu durum mimari ve ticari gelişimi beraberinde getirmiştir. Bu da vakıfların kent merkezleri için hem maddi hem de manevi olarak önemli bir yere sahip olduğunu göstermektedir. Cumhuriyet Dönemi öncesinde koruma; taşınabilir eserlerin, anıtsal yapıların ve sınırlı olarak da arkeolojik alanların korunması gibi noktasal ölçekte ve bireysel girişimler ile gelişmektedir. Eski eserlerin, geçerli sayılan koruma ilkeleri doğrultusunda, korunmaları için gerekli ilk adım; nitelikli bir araştırma ve belgeleme çalışması ile,eserin mevcut durumunun ve ihtiyaçlarının tespit edilmesidir. Tespitlere dayanılarak ve devletin imkânları göz önüne alınarak, örnek durumda olan ve ait olduğu dönemin özelliklerini yansıtan yeteri kadar eser, korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilir. Tescil belgesi ile birlikte koruması gerekli taşınır kültür varlığını elinde bulunduran malik; malın korunmasından ve güvenliğinin sağlanmasından bizzat sorumludur. Çalışmamız kapsamında yer alan Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu ile Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından tescil edilen camiler adı altında ele aldığımız Elâzığ Merkez İlçe ve Merkez İlçelere Bağlı Köylerde Bulunan Tescilli Camilerimizin yalnızca bugünkü durumlarını ele almakla kalmayıp geçmişten bu güne kadar geçirdikleri tadilatlar ve tescil aşamaları üzerinde durulmuştur.
Özet (Çeviri)
Throughout history, people have built various structures for these needs in order to meet their needs such as shelter, safety, security and transportation. This situation has continued throughout the history of humanity, and over time, the idea that these structures have their own architectural values, beyond their functional values, has developed. Anatolia has had an important place in the establishment and development of civilizations throughout history. Many civilizations have built structures with their unique works while passing through Anatolian soil. Elazig Harput region has many historical and architectural examples. These unique works of Elazig represent the importance of the city in terms of religion and architecture. These structures have always survived with the richness of Elazig's history, geographical location, urban architecture and archeology. The Elazig-Harput region has a deep-rooted history from past to present. Harput sources are also an important settlement in this region during the time of Hurrians, Assyrians, Urartians, Medes, Persians, Parsians, Sassanids, Armenians and Abbasids, Seljuks, Safavids, Mongols, principalities and Ottomans. Because of this importance, it has strategic importance for many civilizations. Historical mosques, which are examples of religious and civil architecture, were built as a separate structure with a unique architectural typology and a series of technical conditions. These structures emerged in the first centuries of Islam. Mosques have an important place for Muslims. Muslims were built in cities such as Basra, Kufa, Fustat and Kayrevan in the lands of conquest. In these cities, mosques and dar al-imara were built first. Later, neighborhoods began to form around these two buildings. Studies conducted over time covering the Early Ottoman or Early Ottoman Principality periods generally cover the period from the foundation to 1453, the date of the conquest of Istanbul. However, in some studies completed in recent years, it is seen that this time has been extended to 1500. In the establishment of cities that have hosted many civilizations, the settlements of these cities should be chosen appropriately and their locations should be in a way to control the transportation network in the region. These cities, which were built in many parts of Anatolia, played a role in the development of an important trade center over time. Along with the commercial development, important developments were seen in architecture. Immovable properties belonging to foundations played an important role in the development of trade centers in many parts of Anatolia. The cities in the trade center are connected to each other by land. It was especially preferred to establish local markets on Fridays for the development of trade, so it was compulsory for the villagers living in settlements without mosques to come to the city to worship and shop together. This situation brought about architectural and commercial development. This shows that foundations have an important place for urban centers both materially and spiritually. Protection before the Republican period; It develops with individual initiatives on a point scale, such as the protection of movable artifacts, monumental structures and limited archaeological sites. The first step necessary for the preservation of ancient artifacts in line with the valid conservation principles; It is to determine the current situation and needs of the work with a qualified research and documentation study. Based on the findings and taking into account the possibilities of the state, a sufficient number of works, which are exemplary and reflect the characteristics of the period to which they belong, are registered as cultural assets to be protected. The owner who holds the movable cultural property that needs to be protected together with the registration document; He is personally responsible for the protection and security of the property. The registration of our mosques in Elâzığ Central District and Villages Affiliated to Central Districts, which we discussed under the name of mosques registered by the High Council of Real Estate, Antiquities and Monuments and the Regional Board for the Conservation of Cultural Heritage, which is within the scope of our study, not only deals with the current status of our mosques, but also the modifications and registrations they have undergone from the past to the present. phases are emphasized.
Benzer Tezler
- Palu ilçesi'nin (Elazığ) coğrafi etüdü
The geographical research of Palu district (Elazığ)
MUSTAFA BAYRAK
- Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği'nin bazı biyo-ekolojik özelliklerinin belirlenmesi
Determination of some bioecological properties of mediterranean fruit fly in Elazığ and Malatya province
MEHMET BUĞDAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatMalatya Turgut Özal ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET KEÇECİ
- Elazığ ili ağızları
The Dialects of Elazığ city
ŞERİFE OĞRAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Halk Bilimi (Folklor)Fırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET BURAN
- Ortaokul öğrencilerinin bilgisayar okuryazarlığının matematik okuryazarlığına etkisi
The effect of computer literacy to mathematical literacy in students of second grade primary education
DEMET ACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimFırat Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÜNAL İÇ
- Muş yöresinde yetiştirilen üzüm çeşitlerinin (V. vinifera L.) biyokimyasal olarak tanımlanması
Biochemical identification of grape varieties (V. vinifera L.) growed in Muş region
YAKUP KARASU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ADNAN DOĞAN