Kovid-19 sonrası alışveriş merkezi tasarımlarına ilişkin tipo-morfolojik bir yaklaşım önerisi: Samsun örneği
Typo-morphological approach to post-Covid-19 shopping centre design; the case of Samsun
- Tez No: 814987
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ DUYGU GÖKCE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Düzce Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
Tipo-morfolojik dönüşümden referans alarak tasarımın yönlendirilmesi, literatürde son zamanlarda gündeme gelmesine rağmen, teorik alt yapıyla uygulamanın bir araya getirilmesi çoğunlukla zor bulunmakta, bu nedenle ilgili denemelerin yapılması tavsiye edilmektedir. Kentleşme tarihine bakıldığında, tipolojik ve morfolojik dönüşümleri etkileyen faktörlerden biri de salgınlar olmuştur. Salgınlar, yapılı çevrenin adaptasyon sürecini etkilemiş, özellikle konutlarla kamusal alanlar bu etkiden en çok etkilenenler arasında yer almıştır. 21.yy'a damgasını vuran Kovid-19 salgını da benzer tartışmaları yakın geçmişte karşımıza çıkarmıştır. Bu sebeple, bu tez de tipo-morfolojik dönüşüm yaklaşımını tasarım aracı olarak referans alarak, özellikle Kovid-19 salgını sürecinde kullanıcı deneyimleri üzerinden, bu dönemde kullanımı uzun süreler kısıtlanmış alışveriş merkezlerinin (AVM) gelecekteki tasarım ilkelerine ilişkin bir değerlendirme yapmayı hedeflemektedir. Çalışma alanı olarak, Karadeniz Bölgesi'nin en gelişmiş şehri Samsun seçilmiştir. Samsun'un sosyo-kültürel zenginliği ve çeşitli AVM tipolojilerine sahip ve bu AVM'lerin tipolojik süreçte kronolojik olarak farklı tipleri sembolize edebilecek olmaları bu çalışma için ideal durum yaratmaktadır. Bu tiplerden, dönüşümü simgeleyen beş farklı AVM çevreleriyle birlikte örneklem olarak seçilmiştir. Analizler üç aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşama, bölgelerin tipo-morfolojik dönem 2007, 2011 ve 2023 yılları dönüşümde öne çıkan anahtar dönemler incelemesidir. Seçilen AVM'ler de bu dönemleri temsilen seçilmiş, tipo-morfolojik dönüşümleri, çevreleyen parseller ve araç yol ağları ilişkileri üzerinden incelenmiştir. İkinci aşama da ise kullanıcı deneyimleri üzerinden Kovid-19 öncesi ve sonrasına ilişkin anket çalışması ve Kovid-19 salgın haritalarının çakıştırılmalı analizidir. Kovid-19 salgını sonrası AVM kullanıcı deneyimlerine göre tercih edilme oranları açık ve yarı açık alanları fazla olan AVM'ler daha çok tercih edilirken, tipo-morfolojik dönüşümden referansla bu beklentilere paralel tasarım önerileri geliştirilebilir sonucuna varılmıştır. Kovid-19 salgının AVM ve yakın çevreleri üzerinde etkili olduğu kullanıcı deneyim ve tercihlerini etkilediği ve bu sebeple gelecek tasarımlarda bu etkilerin göz önünde bulundurulması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Genel sonuçları itibariyle bu tez tipo-morfolojik yaklaşımlar ile salgın vb. durumlarda mekân örgütlenmelerindeki ve çevresel planlamalardaki değişimlerin zorunluluğu vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
Although directing the design with reference to the typo-morphological transformation has recently gained attention in the literature, it is nevertheless advised to perform pertinent trials since it is frequently challenging to integrate the theoretical background and the practice. Epidemics have had an impact on typological and morphological alterations throughout the history of urbanisation. The built environment has been impacted by epidemics in many ways, but homes and public places have been particularly hard hit. Similar debates have recently been brought to our attention by the Covid-19 outbreak, which has a lasting impact on the 21st century. Given this, this thesis has aimed to evaluate the future design principles of shopping centres, the use of which has been restricted for a long time during the Covid-19 era. The research has benefitted from the user experiences and proposed to take the typo-morphological transformation approach as a design tool during this evaluation. Within the scope of this study, Samsun, the most developed city of the Black Sea Region, was chosen as a case study. Samsun's sociocultural diversity, the variety of shopping mall typologies there, and the fact that these malls can represent historically distinct types in the typological process make it the appropriate location for this study. Five distinct retail centres from among these categories—which represent the transformation—were selected along with their surroundings. The analyses were carried out in three stages. The first stage is the examination of the typo-morphological periods of the regions 2007, 2011 and 2023, the key periods that stand out in the transformation. The selected shopping malls were also selected to represent these periods and their typo-morphological transformations were examined through the relationships of surrounding parcels and vehicle road networks. The second stage is the survey study related to the pre- and post-Covid-19 user experiences and the overlap analysis of the Covid-19 spread maps. It has been concluded that while shopping malls with open proportions and semi-open areas are more preferred, design proposals parallel to these expectations can be developed by reference to the typo-morphological transformation. It is clear that the Covid-19 epidemic can be associated with the retail areas and their near surroundings and has affected the user experience and preferences, and thus, it is necessary to take into account of these impacts in developing future design scnerios. Overal, the thesis emphasizesthe necessity of changes to be made in space organizations and environmental planning in such situations like epidemics by adopting typomorphological approach.
Benzer Tezler
- Salgın sonrası dönemde metropitan kent çeperlerinin değişen sosyo-mekânsal yapısı: İstanbul-Kocaeli-Tekirdağ kent bölgesi örneği
The changing socio-spatial structure of metropolitan city peripheries in the post-pandemic period: The case of İstanbul-Kocaeli̇-Teki̇rdağ city region
SONGÜL ŞAHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge PlanlamaBursa Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKÇEN KILINÇ ÜRKMEZ
DOÇ. DR. MUHAMMED ZİYA PAKÖZ
- Kovid-19 pandemisi sonrası erişkin bireylerde internet, sosyal medya, online alışveriş ve yeme alışkanlıklarının incelenmesi
Investigation of internet, social media, online shopping and eating habits in adult individuals after the Covid -19 pandemic
NERMİN IRMAK AYDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikiyatriEge ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZEN ÖNEN SERTÖZ
- Kovid 19 sonrası Türkiye'de halka arz işlemlerindeki değişiklikler
Changes in public offering after Covid 19
MURAT ÇELEBİ
- Sürdürebilirlik ve Covid-19 sonrası dönemde Karadeniz konut mimarisi tasarımına ait yenilikçi yaklaşımlar
Sustainability and innovative approaches to Black Sea residential architecture desing in the post Covid-19 period
YUNUS EMRE TOPAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MimarlıkMaltepe ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜLYA COŞKUN
- Türkiye'nin sürdürülebilir gıda sistem dinamikleri
Food system dynamics in Turkey
NURTEN SIRMA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
EkonomiİSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAŞAR BİROL SAYGI