Tarihi dokuda yeşil akupunktur ile yeşil ağ oluşturma: Tarihi yarımada örneği
Creating green network through green acupuncture: The case of historic peninsula
- Tez No: 815661
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİDE CANDAN ZÜLFİKAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Turizm, Şehircilik ve Bölge Planlama, Geography, Tourism, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Kentsel akupunktur, yeşil altyapı, yeşil akupunktur, NDVI, Tarihi Yarımada, Urban acupuncture, green infrastructure, green acupuncture, NDVI, Historical Peninsula
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Büyükşehir Planlaması ve Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
İnsanların yaratıcı gücünün izlerini taşıyan kentler, kendilerine özgü bir yaşam alanı oluşturmaktadır. Ancak zaman içinde, bu yaşam alanları çeşitli sebeplerden dolayı yenilenme ihtiyacı duyar. Mevcut kentlerin yenilenme süreci, ayrı bir yaratıcılık sürecini beraberinde getirir. Sanayi devrimi sonrası önemli bir kent kavramı haline gelen“kentsel yenileme”birçok yaratıcı süreci içinde bulundurmalıdır. Ancak kentsel yenileme 20.yy'ın ortalarına kadar, daha çok“yık-yap”modeliyle sosyal ve ekolojik unsurların göz ardı edildiği bir anlayışla yapılmıştır (Jacobs, 1961). Sadece insanlara konut, ulaşım ve altyapı gibi hizmetlerin sağlandığı ve diğer birçok sürecin göz ardı edildiği geleneksel anlayışlara karşı birçok yeni görüş ortaya çıkmıştır. Jacobs (1961), geleneksel kentsel planlama anlayışına karşı çıkan görüşlerini belirtmiş ve kentin“yaşayan bir organizma”olarak görülmesi gerektiğini savunmuştur. Nitekim onun bu fikirleri, kent üzerine çalışmalar geliştiren birçok uzmanı da etkilemiştir. Bu çalışmasının temel fikrini de bu anlayış oluşturmaktadır. Kentler yaşayan bir organizmadır ve her organizma kendine özgü dinamiklere sahiptir. Bundan dolayı yapılacak olan kentsel yenileme planları, yerelin ihtiyacına yönelik birçok faktörün içinde bulunduğu, sosyal ve ekolojik süreçlerin göz ardı edilmediği, çağa uygun bir yaklaşımla yapılmalıdır. Bu çalışmanın amacı, tarihi kent dokusunda genel olarak yeşil alan yetersizliği kabulü ile var olan çevresel, ekolojik, sosyal ve mekânsal sorunları yeşil bir ağ oluşturacak şekilde bütüncül bakış açısı ile çözmeye yönelik en uygun yaklaşımın geliştirilmesidir. Geliştirilen yaklaşımın en önemli kriterlerini sosyal ve ekolojik süreçler arasındaki akışın sağlanması oluşturmaktadır. Tez kapsamında yapılan literatür araştırmaları ile temel kavramlar olarak bir kentsel yenileme yaklaşımı olan kentsel akupunktur ve yeşil altyapı kavramları ele alınmış ve sonrasında da bu kavramların sentezi ya da birleşimi niteliğinde yeni bir kavram olarak“yeşil akupunktur”kavramı geliştirilmiştir. Çalışma alanının coğrafi özellikleri ve tarihsel süreçteki gelişimi incelendikten sonra, mevcut yeşil alanların belirlenmesi için çeşitli arazi kullanım analizleri yapılmıştır. Analizler sonucunda belirlenen aktif yeşil alanlar için yeşil akupunktur bağlamında düşünülen öneriler getirilmiştir. Beş bölümden oluşan çalışmanın ilk bölümünde; konu ile ilgili literatür incelemesi, çalışmanın yöntemi, amacı, kapsamı ve sınırlıkları belirtilmiştir. İkinci bölümde ise çalışmanın temel kavramları incelenmiştir. Bu kavramlar sırasıyla,“kentsel akupunktur”ve“yeşil altyapı”kavramlarıdır. Yapılan literatür incelemesi sonrası, tarihi kent dokusunda yapılacak olan kentsel yenileme planlama sürecinde, yeşil altyapının mutlaka dahil edilmesi ve gri altyapı kadar önemsemesi gerekliliği anlaşılmıştır. Kentsel yenileme yaklaşımı olarak da“kentsel akupunktur”benimsenmiştir. Daha sonra bu kavramlar birleştirilerek“yeşil akupunktur”kavramı öne sürülmüştür. Bölüm 3'te, İstanbul Tarihi Yarımada'nın coğrafi özellikleri ve kentleşme süreci detaylı bir şekilde incelenmiş ve elde edilen bulgular sunulmuştur. Çalışma alanı olarak seçilen İstanbul Tarihi Yarımada, tarihi ve kültürel önemiyle beraber günümüzde de büyük bir öneme sahiptir. Bu nedenle, yapılacak olan yeniliklerin dikkatlice analiz edilmesi büyük bir hassasiyet gerektirir. Çalışma alanı, koruma statüsüne sahip birçok yapıya ev sahipliği yapmaktadır, bu da her adımın titizlikle değerlendirilmesini gerektirir. Bulgular bölümünün bulunduğu Bölüm 4'te ise, NDVI (Normalize Edilmiş Fark Bitki Örtüsü İndeksi) analizi, arazi kullanım analizi ve geçirimlilik analizi sonucunda aktif yeşil alanlar tespit edilmiş ve kentsel ekolojik ağ önerisi geliştirilmiştir. Bu analizler, çalışma alanının yeşil alanlarının belirlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Elde edilen sonuçlar, çalışma alanında yapılacak olan yeniliklerin ekolojik dengeye uyumlu şekilde gerçekleştirilmesini sağlayacak önemli bir rehber niteliği taşımaktadır. Günümüz kentleri, geleneksel yaklaşımlarla basitçe yenilenemez. Özellikle tarihi kent dokusu, sosyal ve ekolojik süreçlerin etkin bir şekilde göz önünde bulundurulduğu hassas planlama yaklaşımlarını talep etmektedir. Bu karmaşık yapıların yeniden şekillendirilmesi, sıradan çözümlerin ötesine geçen ve yaratıcılığı tetikleyen yaklaşımlar gerektirir.
Özet (Çeviri)
Cities that bear traces of human creative power create unique living spaces for themselves. However, over time, these living spaces need renewal for various reasons. The process of renewing existing cities entails a separate creative process.“Urban renewal,”which has become an important urban concept after the Industrial Revolution, should encompass many creative processes. However, urban renewal was predominantly carried out until the mid-20th century with a“demolish-rebuild”model that overlooked social and ecological elements (Jacobs, 1961). Many new perspectives have emerged against traditional understandings that only provide services such as housing, transportation, and infrastructure to people, disregarding many other processes. Jacobs (1961) expressed her views opposing the traditional urban planning approach and argued that the city should be seen as a“living organism.”Indeed, her ideas have influenced many experts working on urban issues. This study is also based on this understanding. Cities are living organisms, each with its unique dynamics. Therefore, urban renewal plans should be carried out with an approach that considers various factors specific to the locality, does not overlook social and ecological processes, and is suitable for the era. The aim of this study is to develop the most suitable approach, based on a holistic perspective, to solve existing environmental, ecological, social, and spatial problems in the historical urban fabric, generally accepting the insufficiency of green areas. The most important criteria for the developed approach are ensuring the flow between social and ecological processes. In the scope of the thesis, the basic concepts of urban renewal approaches, namely urban acupuncture and green infrastructure, were addressed through literature research, and then a new concept,“green acupuncture,”was developed as a synthesis or combination of these concepts. After examining the geographical characteristics of the study area and its historical development, various land use analyses were conducted to determine the existing green areas. As a result of the analyses, suggestions were made within the context of green acupuncture for the identified active green areas. The first chapter of the study, consisting of five sections, provides a literature review on the subject, as well as stating the methodology, aim, scope, and limitations of the study. The second chapter examines the basic concepts of the study, namely“urban acupuncture”and“green infrastructure.”After the literature review, it was understood that green infrastructure must be included and given equal importance to gray infrastructure in the urban renewal planning process in the historical urban fabric. The urban renewal approach of“urban acupuncture”was adopted. Then, these concepts were combined to propose the concept of“green acupuncture.”In Chapter 3, the geographical characteristics and urbanization process of Istanbul's Historical Peninsula were examined in detail, and the findings obtained were presented. The selected study area, Istanbul's Historical Peninsula, holds great importance due to its historical and cultural significance even today. Therefore, any changes to be made require careful analysis and evaluation. The study area is home to many buildings with conservation status, which requires meticulous consideration at every step. Chapter 4, which contains the Findings section, identifies active green areas through NDVI (Normalized Difference Vegetation Index) analysis, land use analysis, and permeability analysis, and proposes an urban ecological network. These analyses play a significant role in identifying the green areas of the study area. The results obtained serve as an important guide to ensuring that the innovations in the study area are carried out in harmony with ecological balance. Modern cities cannot be simply renewed using traditional approaches. Especially in historical urban fabric, planning approaches that effectively consider social and ecological processes are required. Reshaping these complex structures requires approaches that go beyond ordinary solutions and trigger creativity.
Benzer Tezler
- Tarihi dokuda yenileme sürecinde yeşil çatılar: Edirne Kaleiçi örneği
Green roofs in process of renawal the historic fabric: Example of Edirne Kaleiçi
FULYA DAMLA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MimarlıkTrakya ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİDE CANDAN ZÜLFİKAR
- Tarihi bir kentin morfolojik gelişiminde plan kararlarının etkisi: 1938-2015 döneminde Gaziantep örneği
The effects of planning decisions on the morphological development of a historical city: The case of Gaziantep in the period of 1938-2015
FATOŞ MERVE HIDIROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EBRU FİRİDİN ÖZGÜR
- Antakya mevsimler mozaiğinin arkeometrik yönden incelenmesi
Archaeometric analysis of the seasonal mosaic of Antiochia
ALİ ARGUNHAN
- Tarihi yapıların sürdürülebilir mimarlık ilkelerine göre yeniden işlevlendirilmesi: Boğaziçi Üniversitesi erkek yurdu (Hamlin Hall) örneği
Adaptive re-use of historical structures according to sustainable architecture principles: Bosphorus University hospital (Hamlin Hall) example
BEGÜM GÖKDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sanat TarihiHacettepe Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELTEM YILMAZ
- Osmanlı Dönemi Bursa külliyeleri bahçelerinin yapısal ve bitkisel öğeleri üzerine bir araştırma
A study on the structural and plant items of Bursa kulliyes (complexes) garden in Ottoman Period
GÜLŞAH MERCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Peyzaj MimarlığıUludağ ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ZENCİRKIRAN