Roma ve Türk Hukuklarında mülkiyet hakkının sınırlandırılması
The Limitation of the right of property in Roman Law and Turkish Law
- Tez No: 81639
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZCAN KARADENİZ ÇELEBİCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Roma Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
ÖZET Mülkiyet hakkı, en geniş içerikli ayni hak olmakla birlikte, bulunduğu çağın ve insanların ihtiyaçlarına göre sınırlandırmalara tabi olmuştur. Çağdaş Hukuk anlayışında Roma mülkiyeti hakkında yerleşmiş yanlış bir kanı söz konusudur. Buna göre, Roma Hukuku' nda mülkiyet vazgeçilemez egemenlik hakkı olarak kabul edilmiştir. Fakat bu Roma'da bulunan mülkiyet anlayışı ile bağdaşmamaktadır. Çünkü Roma'da mülkiyet hakkı kesinlikle, mutlak, sınırsız ve değişmez bir niteliğe sahip değildir. Roma Hukuku'nda mülkiyet bir takım sosyoekonomik nedenlerle, kamu yaran“Utilitas publica”düşüncesi ile çeşitli biçimlerde sınırlandırılmıştır. Türk Hukuku'nda da bulunan“hakkın kötüye kullanılmaması”(Aemulatîo) ilkesi Roma'da da uygulanmış ve mülkiyet bu yönden de sınırlandırılmıştır. Roma'da şehirleşmenin gelişmesiyle şehirdeki binalara sınırlandırmalar kamu yararına ve komşuluk menfaatlerinin gerektirdiği durumlarda kişi mülkiyetine el atılmasına yol açmıştır. Binalarla ilgili sınırlandırmalar komşulara zarar vermemesi için ve şehirlerin güzelliğini koruma amaçlarım taşımaktadır. Şehircilik kaygılarıyla özellikle Dominatus Dönemi'nde mülkiyet sosyal karakterine önem verilerek kişinin mülkiyet hakkı sınırlandırılmıştır. Türk Hukuku'nda da mülkiyet çeşitli biçimlerde sınırlandırılmıştır. Bu sınırlandırmalar özel Hukuk-Kamu Hukuku alanında olmak üzere ikili bir ayrıma tabidir. Anayasamızın 36. Maddesi“mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz”kuralını getirmiştir. Hukukumuzun mülkiyet hakkının özgürlüğüne koyduğu genel kısıtlamaların başında, iyi niyet kuralı ve hakkın kötüye kullanılmasını yasaklayan kural gelmektedir. Roma'da mülkiyet anlayışıyla, Türk Hukuku mülkiyet anlayışı arasında fazlaca bir benzerlik olduğu söylenebilir. Türk Hukuku' nun temelinde bulunan ve Anayasamızda yer alan“ mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz”ilkesinin Roma mülkiyetinin gelişimine uygun düştüğü kabul edilebilir. Roma Hukuku mülkiyetinin mutlak ve sınırsız bir hak olarak kabulü onun tarihsel gelişimine ters düşmektedir. Bu nedenle Roma Hukuku'nda mülkiyet hakkına insanlann gereksinimlerini karşılamak için getirilmiş sınırlandırmaların, Çağdaş Türk Hukukumuza yol gösterici ve kaynak olduğu söylenebilecektir.
Özet (Çeviri)
SUMMARY Although the right of property is the absolute right the widest implication, it was dependent on the needs of the age in which it existed and of people. A wrong conviction that has been appropriated is the subject under discuss about Roman property. Hence property was accepted as an unavoidable right of domination. But, it is not in harmony with the understanding of property which existed in Rome. Because, the right of property in Rome does not have certainly an absolute, unlimited and unchangeable characteristic. In Roman Law, property was limited in assorted forms because of some socio-economicol reasons and in accordance with the thought of public benefit“Utilitas Publica”The princible of not making a bad use of right“Aemuiatio”which exists also in Turkish Law was applied also in Rome and for this reason it was limited. Because of the development of town-planning in Rome the limitations about the buildings in the town were the cause of laying hands upon the personal property in the situations tha puplic benefit and the benefit of neighbourhood necessitated. The limitations about the buildings contained the purposes of not disturbing neighbours and protecting the beauty of towns While it was being considered that the societal characteristic of property was important, the right of personal property was limited due to the anxietis of town-planning especially in the age of Dominatus. Property was limited in assorted forms in Turkish Law, too. These limitations are dependent on a dual difference as the sides of Private Law- Public Law. The 36th pragraph item of our Contitution includes the rule of "using the right of property cannot be against the societal benefit. The rule of good intention and the rule which prohibits to make a bad use of right exist in the begining of general limitations that our Law put in the liberty of the right of property.It is possible to say there is a very much similarity between the understanding of Roman property and he understanding of property in Turkish Law. It is possible to accept that the principle of using the right of property cannot be against the societal benefit that exists in the base of Turkish Law and takes part in our Constitution is in accord with the development of Roman property. To accept the property in Roman Law as an absolute and unlimited right is against its historical development. In this respect, it will be possible to say the limitations that were put about the right of property to provide the needs of people are a guide and a source for our Contemporay Turkish Law.
Benzer Tezler
- Doğu Roma [Bizans] İmparatorluğu'nda mülkiyet düzeni ve Osmanlı Devleti'ne yansımaları
Property ordinance in Eastern-Roman Empire [Byzantine] and its reflections to Ottoman State
ÖMÜR ESEN
Doktora
Türkçe
2024
Jeodezi ve FotogrametriKonya Teknik ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAYFUN ÇAY
- Fikri hakların uluslararası boyutu ve Türkiye'de yapılan fikri haklar mevzuat uyumu çalışmaları
Başlık çevirisi yok
BÜLENT TURHAN
- Roma ve Türk Hukuklarında vekaletsiz iş görme
Agency without a mandate in Roman and Turkish law
GÖKÇE HALİDE TÜRKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
HukukAnkara ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZCAN KARADENİZ ÇELEBİCAN
- Roma ve Türk hukuklarında vekalet sözleşmesi
Contract of mandate in roman and Turkish laws
MURAT YAVUZ
- Türk ve iran hukuklarında evlenme ve boşanma hükümleri
Marriage and divorce provisions in turkish and iran laws
SHABNAM GANJINEH
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HukukOndokuz Mayıs ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA TİFTİK