Adaletsizliği değerlendirmede adalete duyarlılık ve iç grup yanlılığı: Sosyal psikolojik bir model
Justice sensitivity and in-group bias in assesment of injustice: A social psychological model
- Tez No: 818209
- Danışmanlar: PROF. DR. ÜNSAL YETİM, PROF. DR. ASLI ASLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
Adalet kavramı ve adil olmak insanlık tarihi boyunca üzerine düşünülen, tartışılan ve farklı disiplinler tarafından çalışılan bir konu olmuştur. Sosyal psikologlar adaleti insanların koşulları, karşılaştıkları adil olmayan durumlar karşısında algıladıkları gerçeklikler ve bu durumlara verdikleri duygusal ve davranışsal yanıtlar temelinde incelemektedir (Hegtvedt, 2020; Kazemi ve Törnblom, 2008). Bu çalışmada adil olmayan olay veya durumlara verilen tepkiler, adalete duyarlılık (mağdur x gözlemci x fail), grup etkisi (iç grup x dış grup), gruplar arası empati, grupla özdeşim ve ahlaki geri çekilme mekanizmaları ile incelenmiştir. Ön çalışma, Türkiye'de yaşayan, farklı etnik ve inanç gruplarından gelen toplam 280 katılımcıya kimlikleri temelinde yaşadıkları adil olmayan olay ve durumların, açık uçlu bir şekilde sorulmasıyla gerçekleştirilmiştir. Ön çalışma verilerinin tematik analizle incelenmesi sonrası, 3 uzman yardımıyla en sık belirtilen olaylar seçilmiş ve ahlaki geri çekilme mekanizmaları kullanılarak her grubu temsil eden tutum ifadeleri oluşturulmuştur. Asıl çalışma ise, Türkiye'nin farklı illerinde yaşayan farklı etnik (Türk, Kürt, Arap) ve inanç (Sünni, Alevi, Gayrimüslim) gruplarından gelen toplam 945 katılımcıya, çalışmacı tarafından oluşturulan ahlaki geri çekilme mekanizmalarını içeren tutum ifadeleri, ahlaki geri çekilme ölçeği, adalete duyarlılık ölçeğinin grup formu, gruplar arası empati ölçeği ve grupla özdeşim ölçeği yüz yüze gerçekleştirilmiştir. Bulgular hem inanç gruplarında hem de etnik gruplarda, adil olmayan olay ve durumlara verilen tepkilerin kendi gruplarına ve dış gruba göre farklılaştığını göstermektedir. Çalışma sonuçları gruplar arası empati ve gruba bağlılığın düzenleyici etkilerinin olduğunu ve adalete duyarlılık boyutlarının ahlaki geri çekilme davranışını yordadığını göstermektedir. Araştırma sonuçları, literatür ışığında, çalışmanın güçlü yönleri, alanyazına katkıları, sınırlılıkları ve gelecek çalışmalara öneriler çerçevesinde tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The concept of justice and being fair has been a subject that has been thought, discussed and studied by different disciplines throughout the history of humanity. Social psychologists examine justice on the basis of people's circumstances, the realities they perceive in the face of unfair situations, and their emotional and behavioral responses to these situations (Hegtvedt, 2020; Kazemi & Törnblom, 2008). In this study, reactions to unfair events or situations were investigated through justice sensitivity (victim x observer x perpetrator), group effect (ingroup x outgroup), intergroup empathy, group identification and moral disengagement mechanisms. The preliminary study was carried out by asking open-ended questions to a total of 280 participants from different ethnic and religious groups living in Turkey about the unfair events and situations they experienced on the basis of their identities. As a result of examining the pre-study data with thematic analysis, the most frequently mentioned unfair events/situations were selected with the help of 3 experts, and then attitude statements representing each group were formed by using moral disengagement mechanisms. In the main study, a total of 945 participants from different ethnic (Turkish, Kurdish, Arab) and belief (Sunni, Alevi, non-Muslim) groups living in different provinces of Turkey were given attitude statements including moral disengagement mechanisms, moral disengagements scale group form of justice sensitivity scale, intergroup empathy scale and group identification scale were conducted face to face. The findings show that the reactions to unfair events and situations in both belief and ethnic groups differ according to their groups and outgroups. The results of the study show that intergroup empathy and group identification have moderation effect and dimensions of justice sensitivity predict moral disengagement behavior. The results of the research were discussed in the literature and the strengths of the study, contributions to the literature, limitations and suggestions for future studies.
Benzer Tezler
- Comparative study of federated learning for credit risk assessment and fairness evaluation
Federe öğrenmenin karşılaştırmalı çalışması: Kredi risk değerlendirmesi ve adalet ölçümü
MUSTAFA AKTAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEHÇET UĞUR TÖREYİN
DR. RUŞEN HALEPMOLLASI
- The case of political correctness: Freedom of speech, recognition, and epistemic injustice
Politik doğruculuk: İfade özgürlüğü, tanınma ve epistemik adaletsizlik
ALİ EKMEKCİ
Doktora
İngilizce
2025
Felsefeİstanbul Teknik ÜniversitesiSiyaset Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜRCAN KOÇAN
- John Rawls ve Thomas Pogge'de küresel adalet düşüncesi ve insan hakları
The idea of global justice and human rights in John Rawls and Thomas Pogge
GAMZE KANIMDAN
- Understanding epistemic injustice through speech act theory
Epistemik adaletsizliği söz eylem teorisi üzerinden anlamak
BERFİN EROĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Felsefeİstanbul Teknik ÜniversitesiSiyaset Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GIOVANNI FILIPPO MION
- Kamu harcamaları ve gelir eşitsizliği ilişkisi: OECD ülkeleri üzerine inceleme
The relationship between public expenditures and income inequality: A study on OECD countries
SEZEN ÖZYURT
