Türkiye'de eğitim harcamalarının analizi ve yükseköğretimde maliyetler
An analysis of education expenditures and cost of higher education in Turkey
- Tez No: 81841
- Danışmanlar: PROF.DR. YÜKSEL KAVAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 183
Özet
Bu çalışmada, Türkiye'de 1983-1997 arasında, kamu eğitim harcamalarının analizi ile yükseköğretimde 1997 yılı birim öğrenci maliyetlerinin hesaplanması amaçlanmaktadır. Bu betimsel çalışmada, kullanılan parametreler ile bu parametrelere ilişkin olarak toplanan ve hesaplanan veriler açısından genel olarak iki tür maliyet analiz yöntemi kullanılmıştır. Eğitim harcamalarının genel olarak analizini amaçlayan makroekonomik bir yaklaşımla, kamu eğitim harcamalarının 1983-1997 dönemindeki gelişimi ele alınmıştır. Kamu harcamalan ile ilgili veriler kesin hesap kanunlarından elde edilmiştir. Bu kapsamda ilk önce kavramsal ve tanımsal çerçeve belirlenerek, kamu eğitim harcamaları farklı ölçütlere göre sınıflandınlmış ve bileşenlerinin paylanndaki değişiklikler gözlenmiştir. Daha sonra, kamu eğitim harcamalannın ulusal ekonomi içindeki yeri başka makroekonomik parametrelerle karşılaştırılarak belirlenmeye; diğer dünya ülkelerindeki yeri ve önemiyle Türkiye'deki yeri ve önemi karşılaştırmaya çalışılmıştır. Farklı yükseköğretim kurumlarında birim öğrenci maliyetlerinin analizini amaçlayan mikroekonomik bir yaklaşımla da, 1997 yılına ilişkin hesaplamalar yapılmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda, birim maliyetlerin bileşenleri kamu cari harcamaları, kişisel harcamalar ve vazgeçilen kazançlar olarak ele alınmıştır. Kamu cari harcamalanna ilişkin veriler kesin hesap kanunlanndan; kişisel harcamalara ilişkin veriler YÖK'ün üniversite öğrencileri anketi sonuçlanndan; vazgeçilen kazançlara ilişkin veriler ise yine YÖK'ün üniversite öğrencileri anketi sonuçlan ile DİE'nin istihdam ve hesaplanmıştır. Bu üç bileşenin bir araya getirilmesi sonucunda elde edilen ücret yapısı anketi sonuçlanndan yararlanılarak araştırmacı tarafından hesaplanmıştır. Bu üç bileşenini bir araya getirilmesi sonucunda elde edilen cari karakterli kayıtlı öğrenci başına maliyetler, farklı yükseköğretim kurumlarının birim öğrenci maliyetleri olarak tanımlanmıştır. 1983-1997 döneminde kamu harcamalarının gelişiminin analizi sonucunda, eğitim sektörünün emek yoğun olduğu ve harcamalann yapısal olarak fazla değişiklikgöstermemesinin bütçe süreci ve zorunlu harcamaların belirleyiciliğinden kaynaklandığı; kamu eğitim harcamalarının ulusal ekonomi içindeki yerini ilgilendiren gelişmelerin, dönem içinde eğitimin ulusal kalkınma açısından öncelikli bir yatırım alanı olduğu yolundaki iddiaları destekler nitelikte olmadığı saptanmıştır. 1997'ye ilişkin yükseköğretim birim öğrenci maliyetlerinin analizinden, kamu kaynaklarının dağıtımında üniversiteler arasında adalet ilkesi gözetilmediği; birim maliyetlerin üniversitelere ve öğretim alanlarına göre değişiklik gösterdiği; vazgeçilen kazançların birim maliyetlerin çok önemli bir kısmını oluşturduğu; birim maliyetlere kamu bütçesine ve aile bütçesine getirdiği yükler açısından yaklaşıldığında, ele alınan yükseköğretim kurumlannda (tıp fakülteleri hariç) kişisel maliyetlerin kamu cari maliyetlerinden yüksek olduğu; maliyetlerin kamusal ve kişisel yükler açısından ayırımının, yükseköğrenim harçlannın belirlenmesine yönelik politika yaklaşımlarını haklılaştırma aracı olarak kullanılamayacağı sonuçlarına ulaşılmıştır. Eğitimin maliyetinin analizinde kullanılması gereken verilerin daha sağlıklı ve daha düzenli bir şekilde toplanması ve sunulması için ilgili kamu kurumlarının üzerlerine düşen görevleri belirlemelerinin bir gereklilik olduğu ve eğitime ayrılan kaynakların arttırılması için gerek kamu kesiminde, gerekse özel kesimde farklı finansman kaynaklarının yaratılmasının gerekli olduğu öneriler çerçevesinde sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to analyze the evolution of public expenditures on education between 1983 and 1997 and to compute the unit costs per pupil in higher education for 1997. In this descriptive study, basically two different cost analysis method were taken into consideration, depending upon the utilized parameters and the collected data related to those parameters. Through a macroeconomic approach aiming at an aggregative analysis of educational expenditures, the evolution of public expenditures on education between 1983 and 1997 was examined. The data related to public education expenditures were obtained from the financial statement laws. Within this context, firstly a conceptual and definitional framework was determined and public education expenditures were classified in accordance with different criteria; and the changes in the shares of their components were observed. Then, it was tried to determine the importance of the public education expenditures within the national economy through comparisons to other macroeconomic parameters; and to compare the relative importance of them in Turkey and in other countries of the world. Furthermore, through a microeconomic approach aiming at the analysis of unit costs per students enrolled in different higher education institutions, computations related to 1997 have been tried. In this context, current public expenditures, personal expenditures, and forgone earnings were considered as the components of unit costs. The data were calculated by the researcher from financial statements, concerning current expenditures; responds to university students survey of Higher Education Council (HEC), concerning personal expenditures; responds to university students survey of HEC together with employment and wage structure survey of State Institute of Statistics (SIS), concerning to forgone earnings. The current costs per students enrolled, which are resultants of the summation of these three components are named as the unit costs per pupil at different higher education institutions. In conclusion with the analysis of the evolution of public expenditures during 1983-1997 period, it was observed that the education sector was labor intensive and the structural rigidity of the expenditures stemmed from the budget process and the determining effect of entitlements; and that the changes in the relative importance of public education expenditures within national economy were not likely to support the claims that the education being a investment area, had a priority from the viewpoint of national development. It was concluded from the analysis of unit costs at higher education that principle of equity was not pursued while distributing public resources among universities; that the unit costs differ from university to university and among fields of study; that forgone earnings constitute a remarkable part of unit costs; that the personal costs amount more than current costs to public at the higher education institutions studied (except faculties of medicine), when the unit cost were considered in context of financial burdens to public and family budgets; and that public-personal division of costs might not be used as a means for the justification of policy approaches towards the determination of tuition fees in higher education. As of the recommendations, it is pointed out that related government departments must specify their roles in order to collect and supply the data that should be used in the analysis of educational cost in a more comprehensive and sound manner, and that some extra financial methods should be developed both for public sector and private sector in order to increase the resources devoted to education.
Benzer Tezler
- Adalet ve etkinlik amaçları bakımından yükseköğretimde finansman politikası: Türkiye örneği
Financing policies in terms of equity and eficiency purposes : Case Turkey
FİLİZ GÖLPEK
- Lise tür ve kolunun yükseköğretimde akademik başarıya etkisi (Kovaryans analizi ile ilgili bir deneme)
Başlık çevirisi yok
EZEL TAVŞANCIL
Doktora
Türkçe
1989
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Planlaması Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN AKHUN
- Türkiye'de orta öğretimin zorunlu eğitim kapsamına alınmasına ilişkin bir değerlendirme
An evaluation on the inclusion of the secondary education in the scope of compulsory education in Turkey
ERCAN ESKİCİ
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN URAL
- Türkiye'de kamu harcamalarının yansıması
The incidence of the public expenditure in Turkey
YÜCEL SAĞIR
- Eğitimde özelleştirme
Başlık çevirisi yok
KEMAL ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NECDET KONAN