Yapımından günümüze Karaköy Camisi'nin mimari tarihçesi
An architectural monograph of the Karaköy Mosque in İstanbul
- Tez No: 819999
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALEV ERKMEN ÖZHEKİM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: İstanbul camileri, Raimondo D'Aronco, Art Nouveau, II. Abdülhamit döneminde mimarlık, İstanbul mosques, Raimondo D'Aronco, Art Nouveau, Architecture during the reign of II. Abdülhamit
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Tarihi ve Kuramı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 388
Özet
Karaköy Camisi, İstanbul Beyoğlu'nda Karaköy Meydanı'nda Ziraat Bankası binasının kuzeyindeki yapı adasının batı ucunda konumlanmaktaydı. Sokak kotunda iki katlı dükkanların üzerinde yükselen merkezi mekânlı, küçük ölçekli bir semt camisiydi. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Vakfı'na bağlı olarak ilk defa inşa edildiği on yedinci yüzyıldan itibaren birçok tadilat, tamir gören cami on dokuzuncu yüzyıl sonlarında harap olup kullanılamaz hale gelince Sultan II. Abdülhamid tarafından yeniden yaptırılmasına karar verildi. Sultan, bu iş için 1893'te İstanbul'a gelen ve saray mimarı olarak kentte geçirdiği on beş senede İstanbul mimarlık üretimine önemli katkılarda bulunan İtalyan mimar Raimondo D'Aronco'yu görevlendirdi. Esasında Karaköy Camisi için hazırlanmış ve Udine arşivinde saklanan üç farklı proje önerisi daha vardır. Bu projelerden biri Patrocle Campanakis imzalıdır. Diğer projenin üzerinde imza veya isim bilgisi olmadığından kime ait olduğu tespit edilememiştir. Araştırma kapsamında üçüncü öneri projeye ulaşılamamıştır. Sonuçta uygulama için D'Aronco'nun dönemin çağdaş mimarlık eğilimlerine uygun önerisi seçilmiştir. 1903-1909 yıllarında Art Nouveau üslubuyla inşa edilen cami güçlü bir plastik etkiye sahipti. Meydana doğru öne çıkan bir konumda yer aldığından kullanımda olduğu yıllarda çekilen pek çok Karaköy fotoğrafında görülebilmektedir. İstanbul'da 1956-1960 yıllarında kentin bütününü ele alan imar faaliyetlerinden Karaköy Camisi de etkilendi. İstanbul Belediyesi, 1958'de Karaköy Meydanı'nı genişletme gerekçesiyle caminin Kınalıada'da yeniden inşa edilmek üzere taşınmasına karar verdi. Bu maksatla sökülen cami parçaları kayboldu ve yeniden yapım gerçekleştirilmedi, Karaköy Camisi arsası da boş kaldı. Yıkımının üzerinden elli iki yıl geçtikten sonra İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin 2010'da onayladığı Beyoğlu Kentsel Sit Alanı Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planıyla Karaköy Camisi'nin rekonstrüksiyonunu öngören yasal düzenlemeler yapıldı. Bu düzenlemeler Karaköy Camisi'ni yeniden mesleki ve popüler kamuoyunun gündemine getirdi. Döneminin önemli simge yapılarından olan Karaköy Camisi'nin kronolojik bir tarihçesi ve monografisi yoktur. Tez kapsamında, günümüzde ulaşılan tarihsel belgelerle, caminin yapım, yıkım öyküleri ve mimarisi anlatılmıştır. Caminin rekonstrüksiyon kararına ilişkin yasal süreç aktarılmış ve karara dair mesleki kamuoyunda dile getirilen görüşler belgelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Karaköy Mosque was located at the western end of the building island, north of the Ziraat Bank building, in Karaköy Square in Beyoğlu, Istanbul. It was a small-scale district mosque with a central space rising above two-storey shops at street level. The mosque has undergone many renovations and repairs since the seventeenth century when it was first built under the Merzifonlu Kara Mustafa Pasha Foundation. After the mosque was demolished at the end of the nineteenth century and became unusable, it was decided to have it rebuilt by Sultan II. Abdulhamid. For this job, the Sultan appointed Italian architect Raimondo D'Aronco, who came to Istanbul in 1893 and made significant contributions to the architectural production of Istanbul during the fifteen years he spent in the city as a palace architect. However, there are three different more project proposals prepared for the Karaköy Mosque and kept in the Udine Archive. One of these projects is signed by Patrocle Campanakis. Since there is no signature or name information on the other project, it could not be determined who it belongs to. Within the scope of the research, the third proposal project could not be reached. As a result, D'Aronco's proposal suitable for the contemporary architectural trends of the period was chosen for the construction. Built in the Art Nouveau style in 1903-1909, the mosque had a strong plastic effect. Since it is located in a prominent position towards the square, it can be seen in many Karaköy photographs taken during the years it was in use. Karaköy Mosque was also affected by the zoning activities that dealt with the whole city in 1956-1960 in Istanbul. In 1958, the Istanbul Municipality decided to move the mosque to Kınalıada to be rebuilt on the grounds of expanding the Karaköy Square. The dismantled parts of the mosque were lost for this purpose, and the reconstruction was not carried out, and the land of the Karaköy Mosque remained empty. Fifty-two years after its demolition, legal arrangements were made for the reconstruction of the Karaköy Mosque, with the Beyoğlu Urban Site Conservation Implementation Development Plan approved by the Istanbul Metropolitan Municipality in 2010. These regulations brought the Karaköy Mosque back to the agenda of the professional and popular public. Karaköy Mosque, which is one of the important landmarks of its period, does not have a chronological history and monograph. Within the scope of the thesis, the construction, demolition stories and architecture of the mosque are explained with the historical documents reached today. The legal process regarding the reconstruction decision of the mosque was conveyed and the opinions expressed in the professional public about the decision were documented.
Benzer Tezler
- Esnaf lokantaları gerçeği ve geleceğe bakışları – İstanbul ili Karaköy semti örneği
The reality of arti̇san restaurants and their perspectives to the future – The example of Karaköy district of Istanbul province
ESRA ULU ARISOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıİSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİZ EKŞİ
- Kültürel değerlerin korunmasının ve sürdürülebilirliğinin güncel kavramlar doğrultusunda irdelenmesi: Karaköy-Tophane bölgesi örneği
An examination of conservation and sustainability of cultural values in a contemporary context:A case study of Karakoy-Tophane
GÜLCE GÜLEYCAN OKYAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DEMET ULUSOY BİNAN
- Kentsel mekanın değişiminin kentli hafızasına etkisinin incelenmesi: Kabataş – Karaköy kıyı hattı
Analysis of the effects of changes in urban spatial use on urban memory: Kabatas - Karaköy coast line
SEREN SAĞDIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERİDE ÖNAL
- Yapı örtüsü olarak mütekabil elemanların incelenmesi
Investigation of reciprocal frame structures as roofing system
ZEHRA KARAKOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
MimarlıkFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN FIRAT DİKER
- Datça grabeni ve çevresinin güncel hız alanının GNSS verileri ile belirlenmesi
Determination of current velocity fields on Datça graben and its vicinity using GNSS measurements
FATİH UYSAL
Doktora
Türkçe
2023
Jeodezi ve FotogrametriKonya Teknik ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EKREM TUŞAT