İkinci Meşrutiyet ve Mütareke döneminde Serbesti gazetesi (1908-1920)
Serbesti newspaper in the Second Constitutional and Armistice Period (1908-1920)
- Tez No: 822870
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET BEŞİRLİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çankırı Karatekin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 429
Özet
II. Meşrutiyet'in ilanından sonra, 16 Kasım 1908 tarihinde yayına başlayan Serbesti gazetesi, döneminin en şiddetli muhalefetini yaparak ön plana çıkmıştır. Gazete, meşrutiyetin ilanından önceki 33 yılı bir esaret olarak değerlendirmiş, bu sebeple her fırsatta Sultan II. Abdülhamid ve istibdat olarak değerlendirdiği dönemini eleştirmiştir. Meşrutiyetin ilanından sonraki dönem için de bazen ülkeyi doğrudan yöneten, bazen de dolaylı olarak yönetime müdahale eden İttihat ve Terakki Cemiyeti'ni hedef almıştır. Üstelik Cemiyet'e yönelttiği eleştiriler daha şiddetli ve daha keskin olmuştur. Gazetenin İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne yönelttiği eleştiriler, Cemiyet'in gazeteye gönderdiği tehdit mektuplarıyla karşılık bulmuşsa da Serbesti eleştiriden geri durmamıştır. Bu muhalefet, tarihe ilk basın şehidi olarak geçen Hasan Fehmi'nin öldürülmesine sebep olmuş, devamında ise 31 Mart Vakası'yla sonuçlanmıştır. Dolayısıyla 31 Mart Vakası'nda Serbesti'nin yayın politikası önemli bir kilometre taşı olmuştur. Serbesti gazetesi, Balkan Harbi sıralarında orduya ve askere ciddi anlamda destek vermiştir. Fakat Milli Mücadele döneminde aksi istikamette hareket ederek Kuvâ-yi Milliye, Mustafa Kemal Paşa ve onun yol arkadaşlarına olanca gücüyle saldırmış; bağımsızlık mücadelesinin karşısında durmuştur. Kürt milliyetçiliğinin en ateşli savunucularından olan gazete, Kürtlere yeni ve müstakil bir kimlik oluşturmada büyük çaba harcamış; aynı zamanda bağımsız bir Kürt devleti kurulması için çok çalışmıştır. Bunların yanında, Serbesti yayın hayatında kaldığı on bir yılı aşkın sürede, eğitim, adalet, hürriyet ve temel insan hakları gibi konuları işlemiş, ülkede meydana gelen kanunsuz eylemlere, yolsuzluklara sütunlarında çokça yer vermiştir. Bu çalışmanın amacı, Serbesti gazetesinin ilk çıktığı günden, son sayısına kadar geçirdiği aşamaları, düşünce dünyasındaki değişimleri ve neden bu derece şiddetli bir muhalefete ihtiyaç duyduğunu anlatmaktır. Bu kapsamda gazetenin elde edilen tüm sayıları dikkatli bir incelemeye tabi tutulmuş, bunun yanında dönemin diğer gazeteleri ve arşiv belgeleri de değerlendirilmiştir. Netice itibarıyla, Serbesti'nin muhalefet politikasının altında yatan temel faktörler ortaya çıkarılmış, tarihe damga vuran önemli olaylarda Serbesti'nin ne derece etkisinin olduğu anlatılmıştır.
Özet (Çeviri)
After the declaration of the Second Constitution, Serbesti which started publication on November 16th, 1908, became prominent among its peers as making a strong criticism. Serbesti approached thirty-three years of the pre-second constitutional era as bondage, and because of this approach criticized the period of Sultan Abdulhamid regarding the period as oppression. During the Second constitutional era, the Committee of Union and Progress which determined country politics directly or sometimes indirectly, became the newspaper's target of criticism. Its feracious criticism against the committee, being more severe and sharper, was retaliated with menaces. This opposition led to the murder of Hasan Fehmi, who is the first press martyr in the history of Turkey, and then triggered events leading to the March 31st Incident. Therefore, the editorial policy of Serbesti became an important milestone in the March 31st Incident. During the Balkan War, the Serbesti newspaper gave serious support to the army and soldiers. However, during the National Struggle, Serbesti acted in the opposite direction and strongly attacked the Kuva-yi Milliye, Mustafa Kemal Pasha and his companions, stood against the struggle for independence. Serbesti, becoming one of the most ardent defenders of Kurdish nationalism, made great efforts to create a new and independent identity for the Kurds; also worked passionately establishment of an independent Kurdish state. In addition to these, Serbesti has covered subjects such as education, justice, freedom, and fundamental human rights for more than eleven years in its publication life, and has given a lot of space to violation of laws and corruption in its columns. This study aims to explain the changes in the worldview of the Serbesti newspaper from its first day to its last issue and why it needs such fierce opposition. In this context, all the obtained issues of Serbesti are examined, and other newspapers and archive documents of the period are also evaluated. As a result, the main factors underlying Serbesti's opposition policy are revealed, and the extent of the influence of Serbesti on important events in history is explained.
Benzer Tezler
- Eyüp Sabri Bey'in (Akgöl) Meşrutiyet ve Cumhuriyet dönemlerinde siyasi ve askeri faaliyetleri
Political and military activities of Eyüp Sabri Bey (Akgöl) in the constitutional and Republican periods
YAVUZ SELİM KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUNUS EMRE TEKİNSOY
- İstanbul'da Helenizm: Sosyo-kültürel örgütlenmeler (1908-1922)
Hellenizm in İstanbul: Socio-cultural organizations (1908-1922)
ÇAĞLA DERYA TAĞMAT
Doktora
Türkçe
2015
SosyolojiAnkara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEMUÇİN FAİK ERTAN
- Türkçülük düşüncesinin inşa sürecinde Türk Ocaklarının rolü
The role of Turkish Hearths in the construction process of Turkism thought
BURAK YAVAŞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Kamu YönetimiBalıkesir ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞENİZ ANBARLI BOZATAY
- Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında İzmir'de spor yaşamı (1923-1938)
Sport life in Izmir in the first year of the Republic (1923-1938)
ŞEYDA SEKBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SporAydın Adnan Menderes ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜNVER GÜNEŞ
- Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde Türk basını ve Yeni gazete (R.1334/M.1918 tarihli 1565[1]-1579.[15] sayılarının transkripsiyonu ve fihristi)
Turkish press and Yeni gazete in the last periods of Ottoman Empire (Dated R.1334/M.1918, number transcription and ındex of 1565[1]-1579[15].)
İLKAY DURMUŞLU