Japonya birleşik risk modeli kapsamında Erzurum'un yeni gelişme alanlarının deprem riskinin değerlendirilmesi
Earthquake risk assessment of new development areas of Erzurum within Japan combined risk model
- Tez No: 827963
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MERVE YAVAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Deprem, jeolojik yapı, risk analizi, kentsel risk, afet duyarlı planlama, Earthquake, geological structure, urban risk, risk analysis, disaster sensitive planning
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 167
Özet
Amaç: Bu çalışmanın amacı planlama ve jeoloji ilişkisinin göz önünde bulundurularak, makro ölçekli verilerin mikro ölçekli verilerle entegre edilerek, depreme karşı yerele özgü bir risk modelinin ortaya konması, ayrıca deprem riskine yönelik planlama sisteminde eşgüdümsel bir bakış açısının geliştirilmesidir. Söz konusu bu bakış açısının değerlendirilmesinin temel yapı taşını jeolojik duyarlılığa bağlı kentsel planlama ve tasarım oluşturmaktadır. Çalışma ile Türkiye'de deprem riski yüksek kentlerden biri olan Erzurum'da, özellikle yeni gelişme alanlarında ve kentsel mekanın şekillenmesi sürecinde bu afetin ne kadar göz önünde bulundurulduğu araştırılmıştır. Bu bağlamda çalışma alanı olarak Erzurum Palandöken İlçesinde yer alan farklı ve zayıf bir zemin türüne sahip, deprem üretebilme potansiyelleri yüksek diri ve olası kuvatener fay hatları üzerinde gelişen ve yapılaşma süreci devam eden Osmangazi Mahallesi analiz edilmiştir. Yöntem: Bu çalışmanın yöntemini kentsel deprem risklerinin belirlenmesinde sıklıkla kullanılan“çok ölçütlü karar verme yöntemi ”ne bağlı literatür çalışmaları oluşturmaktadır. Literatür çalışmaları, Japonya Birleşik Risk Modeli'nin Bina Çökme Riski Derecelendirme Haritasının oluşturulmasında kullanılan kriterlerin ağırlıklarının belirlenmesinde, mekânsal verilerin analizinde ve bulguların değerlendirilerek önerilerin geliştirilmesine katkı sağlamıştır. Çok ölçütlü karar verme yöntemine dayalı oluşturulan risk değerlendirme matrisinde zemin, yapısal düzeyde iki temel veri kaynağı ele alınarak analiz edilmiştir. Jeolojik vektör veri kaynakları Netcad ortamına aktarılarak, yapısal veriler ise halihazır harita üzerine işlenerek Photoshop formatında analiz edilmiştir. İki temel veri kaynağı üzerinden çok ölçütlü karar verme yöntemine bağlı geliştirilen ana ve alt kriterler belirlenerek, literatür çalışmalarına dayalı etki oranları belirlenmiştir. Belirlenen etki oranlarının risk derecelendirme matrisinde işlenmesi sonucunda Bina Çökme Riski Derecelendirme Haritası oluşturulmuştur. Bulgular: Risk değerlendirme matrisi doğrultusunda belirlenen kriterler kapsamında her bir kriterin deprem karşısında göstereceği etki oranları analiz edilerek ilişkisel bir değerlendirme ortaya konulmuştur. Yapılan risk matrisi sonucunda oluşturulan Bina Çökme Riski Derecelendirme Haritasına göre belirlenen toplam imar ada sayının %1.39'unun“Çok Düşük Riskli”olduğu, %48.59'unun“Düşük Riskli”olduğu, %41.25'inin“Orta Riskli”olduğu, %6.29'unun“Yüksek Riskli”olduğu ve %2.09'unun“Çok Yüksek”risk teşkil ettiği tespit edilmiştir. Sonuç: Japonya Birleşik Risk Modeli temelinde değerlendirilerek oluşturulan Bina Çökme Riski Derecelendirme Haritasına göre, Erzurum özelinde incelenen ve gelişimi imar faaliyetleriyle devam eden Osmangazi Mahallesi'nde deprem riskinin göz ardı edildiği sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Purpose: The aim of this study is to reveal a local-specific risk model against earthquakes by integrating macro-scale data with micro-scale data, considering the relationship between planning and geology, and to develop a coordinated perspective in the planning system for earthquake risk. The basic building block of the evaluation of this point of view is urban planning and design based on geological sensitivity. In this study, it was investigated how much this disaster was taken into consideration in Erzurum, which is one of the cities with high earthquake risk in Turkey, especially in new development areas and in the process of shaping the urban space. In this context, Osmangazi Neighborhood, which is located in Erzurum Palandöken District, has a different and weak soil type, is alive with high earthquake potential and developed on possible quaternary fault lines and the construction process continues, has been analyzed as a study area. Method: The method of this study consists of literature studies based on the“multi-criteria decision making method”, which is frequently used in the determination of urban earthquake risks. Literature studies contributed to the determination of the weights of the criteria used in the creation of the Building Collapse Risk Rating Map of the Japan Combined Risk Model, the analysis of spatial data, and the development of recommendations by evaluating the findings. In the risk assessment matrix, which was created based on the multi-criteria decision-making method, the ground was analyzed by considering two basic data sources at the structural level. Geological vector data sources were transferred to Netcad environment, structural data were processed on the current map and analyzed in Photoshop format. The main and sub-criteria developed based on the multi-criteria decision-making method were determined over two main data sources, and the impact rates were determined based on the literature studies. Building Collapse Risk Rating Map was created as a result of processing the determined impact rates in the risk rating matrix. Findings: Within the scope of the criteria determined in line with the risk assessment matrix, the effect ratios of each criterion against the earthquake were analyzed and a relational evaluation was put forward. According to the Building Collapse Risk Rating Map created as a result of the risk matrix, 1.39% of the total number of zoning blocks is“Very Low Risk”, 48.59% is“Low Risk”, 41.25% is“Medium Risk”, 6.29%“ It has been determined that the flour is ”High Risk“ and 2.09% is ”Very High" risk. Results: According to the Building Collapse Risk Rating Map created by evaluating on the basis of the Japan Combined Risk Model, it was concluded that the earthquake risk of Osmangazi Neighborhood, which was examined in Erzurum and whose development continues with zoning activities, was ignored by the zoning plan decisions.
Benzer Tezler
- Türkiye'de ihracat yapan KOBİ'lerin ortaklık ve sermaye yapılarının ihracat performansına etkisi
The effect of ownership and capital structure on export performance of Turkish exporting SME's
İLYAS ÇELİK
- Demir çelik sektörü ve demir çelik sektöründe sermaye maliyeti
Iron and steel sector and cost of capital in iron and steel sector
ALİ DİKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
İşletmeMarmara ÜniversitesiSermaye Piyasası ve Borsa Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MAHMUT HAYATİ ERİŞ
- Afet ve acil durum hazırlık ve risk yönetimi çalışmalarında muhtarların rolünün değerlendirilmesi: Ankara ili örneği
Evaluation of the role of mukhtar's in disaster and emergency preparedness and risk management activities: The case of Ankara province
FERİT YARDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Kamu YönetimiAnkara Sosyal Bilimler ÜniversitesiAfet ve İnsani Yardım Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUTAY YAVUZ
- Application of the control theory for processing of environmental indicators and determination of the environmental sustainability index
Kontrol teorisinin çevresel göstergelerin oluşturulmasına uygulanması ve çevresel sürdürülebilirlik endeksinin tanımlanması
MERİH KERESTECİOĞLU
- Kentsel mekanın, deprem risklerinin azaltılmasına yönelik yeniden organizasyonu ve bir toplumsal katılım süreci
Reorganization of urban space in order to mitigate earthquake risks, and a process for social participation
SÜLEYMAN BALYEMEZ
Doktora
Türkçe
2010
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LALE BERKÖZ
