Avrupalı seyyahlara göre XIX. yüzyılın son çeyreğinde Pamir bölgesinde kültürel hayat
Cultural life in the Pamir region in the last quarter of the 19th century according to European travelers
- Tez No: 840188
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CİHAD CİHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Afyon Kocatepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 276
Özet
Pamir bölgesi XIX. yüzyıla kadar büyük devletler tarafından önem verilen bir yer değildi. Ancak XIX. yüzyılın sonlarına yaklaşırken büyük devletler tarafından önem verilen bir yer haline geldi. Rusya'nın İngiliz Hindistan'ını, İngiltere'nin de Rus Türkistan'ını tehdit etmesiyle bölge önem kazandı. Rusların Orta Asya'daki yayılmacı siyaseti sebebiyle Hindistan'a uzanması ihtimali İngiltere'nin sömürge topraklarını ve ticaret sahasını tehdit ediyordu. İngilizlerin Hindistan, Çin ve Afganistan üzerindeki hâkimiyeti ise Rusların Orta Asya siyaseti açısından risk oluşturuyordu. İki büyük imparatorluğun kesişim noktası haline gelen Pamir bölgesi, seyyahlar tarafından ziyaret edilerek, bölgenin coğrafi yapısı ve bölgede yaşayan halklar inceleme altına alındı. Bölgeye yapılan seyahatlerden elde edilen veriler, XIX. yüzyılın son çeyreğinde Pamir bölgesinde yaşayan halkların kültürel özelliklerine dair en önemli kayıtlardır. XIX. yüzyılın son çeyreğinde bölgeye yapılan seyahatlerin kayıtlarının mukayese ve tenkit edilerek bölge halkının kültürel özellikleri ortaya konulması amaçlanmaktadır. Çalışmaya başlarken öncelikle bölgeye yapılan seyahatler tespit edilerek seyyahların biyografileri hakkında bilgi edinilmiştir. Sonrasında seyahatnameler incelenerek Pamir bölgesinin coğrafi özellikleri ve bölgede yaşayan halklar hakkında verilen bilgiler tasnif edilmiştir. Seyyahların etnik kimlikleri, meslekleri ve bölgeye geliş amaçları göz önüne alınarak verdikleri bilgiler tahlil ve tenkit edilmiştir. Seyahatnamelerden edinilen bilgilerde yoğun olarak bölge halkının günlük yaşantısı, ekonomileri ve barınma yerleri ile bölge içerisindeki coğrafi konumları hakkında bilgiler yer almaktadır. Elde edilen bulgulara göre Pamir bölgesinin kuzey ve doğu kesimlerinde yaşayan Kırgızların, Tacikler ve Dağ Tacikleri olarak da adlandırılan Vahanlılardan çok farklı bir kültüre sahip oldukları görülmektedir. Ancak bölgenin doğu kesiminde Kırgızlarla birlikte yaşayan Taciklerin Kırgızlardan etkilendikleri ve kültürel özelliklerinde Kırgız etkisi olduğu göze çarpmaktadır. Bölgenin daha çok batı kesiminde yaşayan Tacikler ile güney kesimlerinde yaşayan Vahanlıların ise birbirlerine çok benzer iki halk oldukları görülmektedir. Pamir bölgesi içerisinde benzer coğrafi özelliklerde yaşayan üç farklı halkın farklı kültürlere sahip olmaları dikkat çekici bir unsurdur. Bölgede yaşayan Kırgızlar göçebe yaşam kültürünün temsilcileri olarak öne çıkarken, Tacikler ve Vahanlılar yerleşik yaşam kültürünün temsilcileri olarak bölgenin kültürel zenginliğini oluşturmaktalardır.
Özet (Çeviri)
The Pamir region was not a place that was given importance by the great states until the 19th century. However, as the end of the 19th century approached, this place began to be valued by major states. The region gained importance as Russia threatened British India and Britain threatened Russian Turkestan. Due to the expansionist policy of the Russians in Central Asia, the possibility of reaching India was threatening the colonial lands and trade area of England. The British dominance over India, China and Afghanistan posed a risk to the Russian policy in Central Asia. The Pamir region, which became the intersection point of two great empires, has been visited by travellers who examined the geographical structure of the region and the people living there. The data obtained from travels to the region are the most significant records regarding the cultural characteristics of the people living in the Pamir region in the last quarter of the 19th century. It is aimed to reveal the cultural characteristics of the people of the region by comparing and criticizing the records of the trips made to the region in the last quarter of the 19th century. At the beginning of the study, firstly, the travels made to the region were determined and information was obtained about the biographies of the travelers. Afterwards, the travel books were examined and the geographical features of the Pamir region and the information given about the people living in the region were classified. The information given by the travelers, taking into account their ethnic identities, professions and the purpose of coming to the region, was analyzed and criticized. In the information obtained from the travel books, there is information about the daily life of the people of the region, their economies and places of residence and their geographical locations in the region. According to the findings, it is seen that the Kyrgyz people living in the northern and eastern parts of the Pamir region have a very different culture from the Vakhanids, also called Tajiks and Mountain Tajiks. However, it is striking that the Tajiks living with the Kyrgyz in the eastern part of the region were influenced by the Kyrgyz and had a Kyrgyz influence in their cultural characteristics. It is observed that the Tajiks living more in the western part of the region and the Vakhanids living in the southern parts are two very similar communities to each other. It is a remarkable element that three different peoples living with similar geographical features in the Pamir region have different cultures. While the Kyrgyz living in the region stand out as the representatives of the nomadic life culture, the Tajiks and Vakhanids constitute the cultural richness of the region as the representatives of the settled life culture.
Benzer Tezler
- İngiliz seyyahlarına göre II. Mahmud döneminde Anadolu'nun sosyal, kültürel ve iktisadî durumu
Social, cultural and economic structure of Anatolia according to the British travellers in the reign of Mahmud II
BURAK AHMET SAKA
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
TarihKaradeniz Teknik ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ALAADDİN YALÇINKAYA
- Osmanlı dönemi kaynaklarından Kamusu'l-Alam'a göre Türkistan
Turkistan according to Kamusu'l-Alam, one of the sources of the Ottoman period
ÜMMÜ NUR ÇİFTCİ
- Lucy M.J Garnett'ın 'Türk halkı' adlı eserine göre Türkler
The Turks according to Turkish people by lucy M.J Garnett
BAHAR KARATAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TarihKaradeniz Teknik ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET KARAÇAVUŞ
- XVI. yüzyılda Avrupalı seyyahlara göre Osmanlı Macaristanı (1520-1600)
Ottoman Hungary in the 16th century according to European travelers (1520-1600)
NAZAN ŞAHİN
- Batılı seyyahlara göre İstanbul'un gayrimüslim ahalisi (1553-1673)
The non-muslim society of Istanbul according to the Western travellers (1553-1673)
FİRDEVS ÇETİN