Türk tütüncülüğünde özelleştirme sonrası yaşanan sosyal ve ekonomik değişikliklerin belirlenmesi üzerine bir araştırma
A research regarding to determine social and economic changes emerging after privatization of tekel
- Tez No: 842637
- Danışmanlar: PROF. DR. İLKAY DELLAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 278
Özet
Yürütülen bu araştırma ile TEKEL'in özelleştirme sonrasında, yazılı sözleşme usulü ile üretim yapan, ekonomik dayanakları önemli ölçüde tütün üretimine bağlı olanlar ile tütün üretiminden vazgeçip alternatif üretime geçen üreticilerin sosyal ve ekonomik yapılarındaki değişimler belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca Adıyaman'da Ege Bölgesinde üretilen İzmir menşei olarak adlandırılan tütün üretimine geçilmesi ile birlikte bu yeni tütün menşeinin yetiştiriciliğini benimseme davranışı üzerinde üreticilerin sosyo-ekonomik nitelikleri, işletmeye ait özellikleri, iletişim davranışları ve yararlandıkları bilgi kaynaklarının etkisinin de belirlenmesi ele alınmıştır. Bu değişimleri ortaya çıkarmada, tütün üretiminin yoğun yapıldığı Adıyaman, Manisa ve Samsun illerine bağlı toplam altı ilçede tütün yetiştiriciliği yapan 18 köy/mahalleden basit tesadüfi örnekleme yöntemine göre seçilen 134 üretici ile anket çalışması yapılmıştır. Tütün üreticileri dışında aynı il, ilçe ve köy/mahallelerde daha önceki yıllarda tütün üretimi yapan ve hali hazırda tütün üretiminden vazgeçen üreticiler de araştırma kapsamına alınmış ve 142 üretici ile de anket çalışması gerçekleştirilmiştir. TEKEL'in özelleştirme sonrasında üreticilerin karşılaştıkları sosyal ve ekonomik değişiklikleri belirlemede Veri Madenciliği yöntemlerinden Karar Ağaçlarında kullanılan algoritmalardan biri olan CHAID Algoritması kullanılmıştır. Bu yöntemin kullanılmasının sebebi ise araştırma verilerinin; bağımlı değişkenin nominal, kategorik olması ile bağımsız değişkenlerin de sürekli, kategorik veya nominal kategorik olmasından ileri gelmektedir. Bu Algoritmada bağımlı değişken olarak tütün yetiştiriciliği yapıp/yapmama, bağımsız değişkenler olarak da bireysel özellikler, işletme özellikleri ile bilgi kaynakları ele alınmıştır. Çıkan sonuçlara göre çeşitli senaryolar oluşturulmuştur. Araştırma bölgesinde, tütün üretiminden vazgeçen üreticilerin; Adıyaman ilinde %81,2'si, Manisa ilinde %86,7'si ve Samsun ilinde ise %77,3'ü de TEKEL özelleştirildikten sonra tütün üretiminden vazgeçtikleri tespit edilmiştir. Manisa ve Samsun illerinde tütün üretimi yapan üreticilerin tütün üretiminden vazgeçen üreticilere göre gelirlerinin daha az ve yeterli olmadığı, tütün üretimi yapan üreticilerin tütün üretiminden vazgeçen üreticilere göre daha az çiftçi kayıt sistemine kayıtlı oldukları ve daha az tarım dışı gelire sahip oldukları, tütün üretimi yapan üreticilerin tütün üretiminden vazgeçen üreticilere göre görece daha yaşlı oldukları ve yabancı iş gücüne daha fazla gereksinim duydukları saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
By conducting this research, it's been tried to determine the social and economic changes of the tobacco growers whose livelihoods significantly depend on tobacco production carried out through a written-contract procedure and of the tobacco growers who switched to alternative crop production by abandoning tobacco production, after privatization of TEKEL. Besides, after initiation of the production of the leaf tobacco, which is named İzmir origin that is primarily grown in the Aegean province, in the city of Adiyaman, effects of the socio-economic characteristics of the growers, features of the establishments, their communication behaviours and the information sources they benefited are also discussed on the adoption behaviour of the production of this new tobacco origin. A survey was conducted with 134 tobacco growers, which were selected according to simple random sampling method, in the total 18 tobacco-grown villages/quarters of the six districts of Adiyaman, Manisa and Samsun cities where tobacco is intensively grown in order to find out these changes. Except the growers who were actively dealing with tobacco production, the survey was also conducted with the 142 growers who grew tobacco sometime ago but abandoned afterwards in the same villages/quarters, districts and cities. CHAID algorithm, an algorithm used for constructing Decision Trees which is one of the Data Mining methods, was used to determine the socio-economic changes of tobacco growers after privatization of TEKEL. The reasons of preferring this method are that dependent variable is nominal, categorical and independent variables are constant, categorical or nominal categorical. In this algorithm, dependent variable is defined as being a tobacco grower or not, independent variables are defined as personal characteristics, features of establishments and information resources. Various scenarios have been created according to outputs. It's been determined in the research area that 81,2% of the growers in the city of Adiyaman, 86,7% of the growers in the city of Manisa and 77,3% of the growers in the city of Samsun who abandoned tobacco production, discontinued growing tobacco after privatization of the TEKEL. The other important findings of the research are that tobacco growers in the cities of Manisa and Samsun have less and unsatisfying income comparing to growers who abandoned tobacco production, the number of tobacco growers registered to the national farmer registration system are less and they have less non-agricultural income comparing to the growers who abandoned tobacco production, tobacco growers are relatively older than the growers who abandoned tobacco production and need more external labor.
Benzer Tezler
- Türk tütün politikasının Avrupa Topluluğu ortak tütün politikasıyla bütünleşmesi
Başlık çevirisi yok
HALUK TANRIVERDİ
Doktora
Türkçe
1990
Ekonomiİstanbul ÜniversitesiOrganizasyon ve İşletme Politikaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILDIRIM ÖNER
- Türkiye'de tütün üretiminin sosyo-ekonomik boyutları ve perspektifler
Dimension of social and economic of tobacco production at the Turkey
ABDURRAHMAN YILMAZ
- Ege bölgesinde tütün arzının planlama olanakları üzerine bir araştırma
A study on the possibilities of orientental tobacco supply planning for Aegean region in Turkey
SEVTAP GÜLER
- Türk tütüncülüğünün yabancı tütün ve sektöre açılmasıyla Türk tütüncülüğü ve geleceğine ilişkin tütün politikası
Başlık çevirisi yok
HALUK TANRIVERDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
1987
Ekonomiİstanbul ÜniversitesiOrganizasyon ve İşletme Politikaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YILDIRIM ÖNER
- Türkiye'de tütün üretiminde pazarlama durumu, sorunları ve alternatif pazarlama model önerileri üzerine bir araştırma
A study on the marketing situation of Turkey?s tobacco production, its problems and recommendations for alternative marketing types
AHMET HAMDİ GÜMÜŞ