Cizye defterlerine göre Diyarbekir Eyaleti'nde gayrimüslimler (1691-1695)
Non-Muslims in Diyarbekir province according to jizye books (1691-1695)
- Tez No: 842738
- Danışmanlar: DOÇ. DR. VEYSEL GÜRHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Cizye, Diyarbekir, Gayrimüslimler, Osmanlı, Sancak, Jizya, Diyarbekir, Non-Muslims, Ottoman, Sanjak
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mardin Artuklu Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Hz.Muhammed (s.a.v.) zamanından itibaren başlayan Müslim gayrimüslim ilişkileri zaman içerisnde devam etmiştir Müslüman devletlerin egemenliğinde kalan gayrimüslimlerin can ve mal güvenliklerinin korunabilmesi için bazı uygulamlara gidilmiştir. Bu uygulamalardan biri olan cizye vergisi sadece gayrimüslimlerden alınan bir vergi türüdür. Zaman içerisinde Haraç vergisi olarak da adlandırılan cizye vergileri herkesten alınmadığı gibi herkesten aynı miktarda da alınmazdı. Halkın gelirine göre zengin, orta ve yoksul olarak sınıflandırılırdı. Ancak 1691 yılından sonra yapılan bazı reformlardan sonra alınan cizye miktarlarında değişiklikler yaşanmıştır. XVI. yüzyılda Osmanlı hâkimiyetine giren Diyarbekir Eyaleti'nde yurtluk-ocaklık sistemi ile buralardaki yönetim idari olarak yerel beylere bırakılmıştı. Yeni ihdas edilen Diyarbekir Eyaleti beylerbeyliğine ise Bıyıklı Mehmed Paşa getirilmiştir. XIX. yüzyıla kadar Diyarbekir'e bağlı sancakların büyük kısmı bu sistem ile idare edilmiştir. Osmanlı Devleti'nde toplum millet sistemine göre ayrılmıştı. Müslim ve gayrimüslim olarak ayrılan Osmanlı toplumunda gayrimüslimlerin toplum içerisinde bulundukları yaşam şartları ve ekonomik durumları cizye defterleri üzerinden açıklanmaya çalışılmıştır.MAD.d. 5921 nolu cizye defteri H.1103/M.1691-92,MAD.d. 3639 nolu cizye defteri H.1104/M.1692-93 ve MAD.d. 3640 numaralı cizye defteri ise H.1106/M.1694-95 yıllarına aittir.
Özet (Çeviri)
Muslim non-Muslim relations, which started from the time of Prophet Muhammad (s.a.v.), continued over time. Some practices were taken to protect the security of life and property of non-Muslims who remained under the sovereignty of Muslim states. One of these practices, the jizya tax, was a type of tax levied only on non-Muslims. The jizya tax, which was also known as the tribute tax in time, was not levied on everyone, nor was it levied on everyone in the same amount. It was categorized as rich, middle and poor according to the income of the people. However, after some reforms made after 1691, there were changes in the amount of jizya levied.In the province of Diyarbekir, which came under Ottoman rule in the 16th century, the administration of the province was administratively left to the tribal elders through the yurtluk-okaklık system. The newly created province of Diyarbekir was appointed as beylerbey of the province byıyıklı Mehmed Pasha. Until the XIXth century, most of the sanjaks of Diyarbekir were administered under this system.In the Ottoman Empire, society was divided according to the millet system. In the Ottoman society, which was divided into Muslims and non-Muslims, the living conditions and economic conditions of non-Muslims in the society are tried to be explained through the jizya books.MAD.d. 5921 belongsto H.1103/M.1691-92, MAD.d. 3639 belongsto H.1104/M.1692-93andMAD.d. 3640 belongsto H.1106/M.1694-95.
Benzer Tezler
- Diyarbekir'deki Zimmîlerin hukuki, sosyal ve iktisadi durumu (1650-1725)
Legal, social and economic situation of Zimmis in Diyarbekir (1650-1725)
MEHMET ATA DENLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihMardin Artuklu ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERCAN GÜMÜŞ
- Mar Petyum Keldani Kilisesi yazma vesikalarında ' Diyarbakır Keldanileri '
Başlık çevirisi yok
MEHMET ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiSüryani Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SAİT TOPRAK
- Dicle nehri ve üzerindeki baraj göllerinin fiziksel, kimyasal ve algolojik özellikleri
Physical, chemical and algological characteristics of the Tigris river and dam lakes on the river
MEMET VAROL
Doktora
Türkçe
2010
Su ÜrünleriFırat ÜniversitesiSu Ürünleri Temel Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT ŞEN
- Nüfus defterlerine göre Balıkesir Kazası'nın demografik ve istatistikî özellikleri
Demographic and statistical characteristics of Balıkesir according to the population register
ÖZLEM ÖZPOLAT
- Temettuat Defterlerine göre Selanik kazası çiftlikleri
Thessaloniki farms according to the Temettuat Registers
ERTUĞRUL ÇAM