Osmanlı maârifini yönetenler: Nâzırlar ve maârif idaresi (1857–1921)
Rulers of Ottoman education: Ministers and education administration (1857-1921)
- Tez No: 843294
- Danışmanlar: PROF. DR. ADEM ÖLMEZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Tarih, Education and Training, History
- Anahtar Kelimeler: Maârif Nezâreti, Maârif Nâzırları, Eğitim, Osmanlı Eğitimi, Osmanlı Devleti, Ministry of Education, Ministers of Education, Education, Ottoman Education, Ottoman Empire
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 331
Özet
Osmanlı Devleti'nin modernleşme döneminde ortaya çıkan kurumların birçoğu günümüz Türkiye'sine aktarılmıştır. Ayrıca Osmanlı modernleşmesi olarak adlandırılan olgunun kapsamı sadece Osmanlı Türkiye'sini kapsamamaktadır. Bu olgu Orta Doğu ve Balkanlar başta olmak üzere diğer toplumları da kapsamaktadır. Bu sebeple Osmanlı Devleti'nin 19. yüzyıldaki siyasetini ve toplumunu şekillendiren kurumların monografilerinin akademik olarak çalışılması oldukça önemlidir. Ayrıca dünyadaki devletlerin pek çoğunun 19. yüzyılda modernleşmeyi deneyimledikleri düşünüldüğünde, Osmanlı kurumlarının çağdaşlarıyla kıyaslanması dünyadaki konumunu belirlemek açısından daha da önem kazanmaktadır. Bu çalışmanın amacı modernleşme döneminde Osmanlı eğitimini idare eden kurum olan Maârif Nezâretini, bu kurumun tepe noktasındaki yöneticileri olan nâzırları inceleyerek anlamaya çalışmaktır. Nâzırların eğitimleri, kökenleri, tayinleri, sosyal ağları ve yönetimleri incelenerek Osmanlı eğitim idaresine odaklanılmıştır. Çalışmada prosopografi yöntemini kullanılmıştır. Bu yöntem otuz dokuz nâzırı daha iyi kıyaslayabilme kabiliyeti sunmuştur. Verilere dönüştürülen bilgiler şekiller ve tablolar yardımıyla görselleştirilerek, anlaşılması kolaylaştırılmıştır. Çalışmanın kaynağını oluşturan ana malzeme Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı içerisindeki Osmanlı arşivleridir. Bunun dışında birçok tez, makale kitap ve ansiklopediden yararlanılmıştır. Araştırmalarımız sonucunda maârif nâzırlarının monolitik bir yönetici profiline sahip olmadığı anlaşılmıştır. Dönemin ihtiyaçları, patronaj ilişkiler ve bağlantıların bir sonucu olarak nâzırların da profilleri değişmektedir. Geleneksel ve modern dönemlerin kesişme kümesini oluşturan Tanzimat dönemi nâzırları entelektüel kapasiteleri yüksek, birçok dil bilen kimselerdir. Nezâretin kuruluşundan II. Abdülhamid döneminde kadar geçen süredeki nâzırların kurumlarda ve bürokraside ortak geçmişe sahip olmaları, birbirleriyle olan bağlarının güçlü olmasını sağlamış ve eğitim politikalarında ortak bir görüşe sahip olmalarını imkan vermiştir. II. Meşrutiyet'in ilk yıllarından sonra nâzırların entelektüel kapasiteleri düşmüştür. Bu dönemde maârif bürokrasisinde tecrübe kazanmış olmak veya ideolojik aidiyet tayinlerde tercih sebebi olmuştur.
Özet (Çeviri)
Many of the institutions that emerged during the modernization period of the Ottoman Empire were transferred to today's Türkiye. In addition, the scope of the phenomenon called Ottoman modernization does not only cover Ottoman Türkiye. This phenomenon includes other societies, especially in the Middle East and the Balkans. For this reason, it is very important to study the monographs of the institutions that shaped the politics and society of the Ottoman Empire in the 19th century academically. In addition, considering that most of the states in the world experienced modernization in the 19th century, the comparison of Ottoman institutions with their contemporaries becomes even more important in terms of determining their position in the world. The aim of this study is to try to understand the Ministry of Education, which was the institution that administered Ottoman education during the modernization period, by examining the ministers, who were the top managers of this institution. The education, origins, appointments, social networks and administrations of the ministers were examined and the Ottoman educational administration was focused. Prosopography method was used in the study. This method offered the ability to better compare thirty-nine ministers. The information converted into data is visualized with the help of figures and tables, making it easier to understand. The main material that forms the source of the study is the Ottoman archives within the Presidency of The Republic of Türkiye Directorate of State Archives. Apart from this, many theses, articles, books and encyclopedias have been used. As a result of our research, it has been understood that the ministers of education do not have a monolithic managerial profile. As a result of the needs of the period, patronage relations and connections, the profiles of the ministers are also changing. Ministers of the Tanzimat period, who form the intersection of the traditional and modern periods, are people with high intellectual capacities and who speak many languages. The fact that the ministers from the establishment of the ministry until the reign of Abdulhamid II had a common background in institutions and bureaucracy ensured their strong ties with each other and allowed them to have a common view on education policies. After the first years of the Second Constitutional Monarchy(II.Meşrutiyet), the intellectual capacities of the ministers decreased. In this period, gaining experience in the education bureaucracy or ideological affiliation was preferred in determinations.
Benzer Tezler
- Osmanlı Devleti'nde vilayet yatılı idadileri
Province boarding preparatory schools in Ottoman Empire
MUZAFFER ORHAN
- Tanzimat Dönemi osmanlılarda halk eğitimi çalışmaları
Public education during tanzimat in ottomans
SERHAT YETİMOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA ÜREKLİ
- Ahmet Zühtü Paşa'nın hayatı ve eserleri (1834-1902)
The Life and works of Ahmet Zühtü Pasha (1834-1902)
KEMAL DOĞAN
- II. Meşrutiyet Dönemi garpçılık fikrinin Cumhuriyet'in düşünsel temellerine ve eğitime etkileri
The impacts of the second constitutional period's idea of westernism on the Republican's intellectual fundamentals and education
İRFAN DAVUT ÇAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERCAN UYANIK