Geri Dön

Ebeveyn-çocuk ilişkisinin niteliğinin ve ebeveyn rolüne ilişkin kendilik algısının ebeveyn stresine etkisinin incelenmesi

Examining the impact of the quality of parent-child relationship and parental self-perception in relation to parental role on parental stress

  1. Tez No: 845064
  2. Yazar: SEDA NUR GÜVEN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AZİZE NİLGÜN CANEL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Ebeveyn Stresi, Ebeveyn-Çocuk İlişkisi, Ebeveyn Rolüne İlişkin Kendilik Algısı, Parental Stress, Parent-Child Relationship, Self-Perception Related To The Parental Roles
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 141

Özet

Araştırmanın temel amacı, ebeveyn-çocuk ilişkisinin niteliğinin ve ebeveyn rolüne ilişkin kendilik algısının, ebeveyn stresini yordamada etkisinin incelenmesidir. Ebeveyn stresinin; ebeveyn-çocuk ilişkisinin niteliği alt boyutları, ebeveyn rolüne ilişkin kendilik algısı alt boyutları (yeterlilik, rol doyumu, yatırım ve rol dengeleme) ve çeşitli demografik değişkenler ile ilişkisinin ele alındığı bu çalışmada, yordayıcı ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, 23-64 yaş aralığında 475 anne (%82.2) ve 103 baba (%17.8) olmak üzere toplam 578 katılımcıdan oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında Ebeveyn-Çocuk İlişkisi Ölçeği (EÇÖ), Ebeveyn Rolüne İlişkin Kendilik Algısı Ölçeği (ERKA), Ebeveyn Stres Ölçeği (ESÖ) ve araştırmacı tarafından geliştirilen Demografik Bilgi Formu kullanılmıştır. Veri toplama araçları, çevrimiçi google formlar aracılığıyla katılımcılara ulaştırılmıştır. Veriler, SPSS 23 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin analizinde bağımsız örneklemler için t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Tukey-HSD testi, pearson korelasyon analizi ve son olarak, ebeveyn-çocuk ilişkisinin niteliği alt boyutlarının ve ebeveyn rolüne ilişkin kendilik algısı alt boyutlarının, ebeveyn stresini yordayıcı etkisini belirlemek amacıyla hiyerarşik regresyon analizi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda üniversite mezunu ebeveynler, ilköğretim mezunlarına göre anlamlı derecede daha fazla ebeveyn stresi yaşamaktadır. Olumlu ebeveyn-çocuk ilişkisi niteliği ile ebeveyn rolüne ilişkin kendilik algısı alt boyutları arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki bulunurken ebeveyn stresi ile negatif yönlü anlamlı ilişki göstermektedir. Ebeveyn Rolüne İlişkin Kendilik Algısı alt boyutlarından yeterlilik, rol doyumu ve rol dengeleme ile ebeveyn stresi arasında negatif korelasyon bulunurken yatırım alt boyutu ile anlamlı bir ilişki göstermediği belirlenmiştir. Analiz bulgularına göre ebeveyn-çocuk ilişkisi niteliği(olumlu ve olumsuz ilişki alt boyutları) ile ebeveyn rolüne ilişkin kendilik algısı(rol doyumu ve rol dengeleme), ebeveyn stresini yordamaktadır. Başka bir deyişle, olumlu ebeveyn-çocuk ilişkisinin ötesinde, ebeveyn rollerine ilişkin rol doyumu ve rol dengeleme alt boyutlarında kendilik algısı yüksek olan ebeveynlerin, ebeveyn stres seviyesinin daha düşük olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, hiyerarşik regresyon modeline yeterlilik alt boyutunun eklenmesi ebeveyn stresini yordamada anlamlı etki yapmamıştır.

Özet (Çeviri)

The main purpose of this research is to examine the impact of the quality of parent-child relationship and self-perception related to the parental role on predicting parental stress. Utilizing a predictive relational screening model, the study investigates the relationship between parental stress and sub-dimensions of the quality of the parent-child relationship, as well as sub-dimensions of self-perception related to the parental role (competence, role satisfaction, investment, and role balance), along with various demographic variables. The sample of the study consists of 578 participants, including 475 mothers (82.2%) and 103 fathers (17.8%), aged between 23 and 64. The research employs the Parent-Child Relationship Scale, the Self-Perception of Parental Role Scale, the Parental Stress Scale, and a Demographic Information Form developed by the researcher. The collected data were analyzed using SPSS 23 software, employing independent samples t-tests, one-way analysis of variance (ANOVA), Tukey-HSD test, Pearson correlation analysis, and finally, hierarchical regression analysis to determine the predictive effect of sub-dimensions of the parent-child relationship and self-perception related to the parental role on parental stress. The analyses revealed that university-educated parents experience significantly higher parental stress compared to those with primary education. A positive relationship was found between the quality of the parent-child relationship and sub-dimensions of self-perception related to the parental role, while a negative significant relationship was observed with parental stress. Among the sub-dimensions of self-perception related to the parental role, competence, role satisfaction, and role balance showed a negative correlation with parental stress, while the investment sub-dimension did not exhibit a significant relationship. According to the analysis findings, both positive and negative sub-dimensions of the parent-child relationship and self-perception related to the parental role (role satisfaction and role balance) predict parental stress. In other words, parents with high self-perception in the sub-dimensions of role satisfaction and role balance, beyond having a positive parent-child relationship, were found to have lower levels of parental stress. Additionally, adding the competence sub-dimension to the hierarchical regression model did not have a significant effect on predicting parental stress.

Benzer Tezler

  1. Evlilik çatışması ile ergenlerin problem davranışları arasındaki bağlantılarda ebeveyn-ergen ilişkisinin aracı rolü: Bir izleme çalışması

    The role of parent-adolescent relationship between marital conflict and adolescents' problem behaviors: A follow-up study

    DUYGU DOĞANCIOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    PsikolojiAnkara Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞEN GÜRE

  2. Ebeveynlerin duygu düzenleme becerileri ve ebeveyn çocuk ilişkisi ile 4-6 yaş çocukların sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkiler: Bir yapısal eşitlik modellemesi

    The relationships between parents' emotion regulation skills and parent-child relationship and 4-6 years old children's social problem solving skills: A structural equation modeling

    RÜMEYSA ÇAKIR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve ÖğretimBalıkesir Üniversitesi

    Temel Eğitim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. KAZIM BİBER

  3. Bir mizaç özelliği olarak olumsuz duygulanımın anne-çocuk ilişkisine etkisi: Anne öz-yeterliğinin aracı rolü

    The effect of negative emotionality on the mother-child relationship: The mediating role of maternal self-efficacy

    MERVE KİRAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    PsikolojiFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ FATIMA TUBA YAYLACI

  4. Algılanan ekonomik güçlük ile ergenlerin uyum davranışları arasındaki bağlantılarda ebeveyn-ergen ilişkisinin aracı rolü: Bir izleme çalışması

    The mediating role of parent-adolescent relationship on the associations between economic hardship and adolescents' problem behaviors: A follow up study

    AYŞE VİLDAN ACAR BAYRAKTAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    PsikolojiAnkara Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞEN GÜRE DURU

  5. Examining the role of interparental relationship quality and parents' emotion regulation on child's emotion regulation during COVID-19 pandemic period

    COVID-19 salgını döneminde ebeveynler arası ilişki niteliği ve ebeveyn duygu düzenlemesinin çocuğun duygu düzenlemesi üzerindeki rolünün incelenmesi

    MELİKE KIRMIZITAŞ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    PsikolojiÖzyeğin Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ASİYE KUMRU