Çocukluk çağı aşılarını teşvik etmeye ve aşı tutumlarını etkilemeye yönelik sağlık inanç modeline dayalı bir müdahalenin randomize kontrollü çalışması
Randomized controlled trial of a health belief model based intervention to prompt to take up the childhood vaccines and effect on vaccination attitudes
- Tez No: 846446
- Danışmanlar: PROF. DR. FİLİZ HİSAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Aşı, Aşı tutumu, Çocukluk çağı aşılaması, Hemşirelik, Sağlık inanç modeli, Childhood vaccination, Health belief model, Nursing, Vaccine, Vaccine attitude
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Hemşirelik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halk Sağlığı Hemşireliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Bu çalışmanın amacı Sağlık İnanç Modeli'ne dayalı müdahale alan gruplardaki gebelerin, standart bakım alan gruptaki gebelere göre çocukluk çağı aşılarını teşvik etmeye ve aşı tutumlarını etkilemeye yönelik etkisini belirlemek amacıyla prospektif, tek merkezli, üç gruplu paralel tasarımda, ön test-son test randomize kontrollü çalışma olarak yapılmıştır. Çalışma grubu, en az 18 yaşında olan, 28.gebelik haftasını tamamlayan, 38.gebelik haftasını tamamlamamış olan, gebe ve eşi cep telefonu sahibi olan, Konya il merkezinde ikamet eden ve Türkçe konuşan gebelerden oluşmuştur. Araştırmaya, %95 güç ile veri kayıpları göz önünde bulundurularak 54 kişi alınmıştır. Randomizasyonda altılı bloklar kullanılmıştır, araştırmacı ve denekler körlenememiştir. Veriler, çalışmanın başlangıcında, doğum sonrası 1., 6. ve 12.ay sonunda Bilgi Formu, Aşıyla İlgili Toplum Tutumu-Sağlık İnanç Modeli Ölçeği ve Aşı Takip Formu ile yüz yüze toplanmıştır. Araştırmacı tarafından tasarlanan Sağlık İnanç Modeli' ne dayalı çocukluk çağı aşıları eğitim programı (sözlü anlatım, eğitim kitapçığı, eğitim videoları, döner levhalar) gebelere hastane ziyaretlerinde yüz yüze uygulanmış ve aynı modele dayalı kısa mesaj içerikleri eşlerine gönderilerek müdahale gruplarından birinin girişimleri gerçekleştirilmiştir. Diğer müdahale grubuna ise sadece Sağlık İnanç Modeli'ne dayalı çocukluk çağı aşıları eğitim programı uygulanmıştır. Standart bakım alan gruba herhangi bir girişim uygulanmamıştır. Ön testler gebe izlem zamanında hastanede yüz yüze toplanmış, doğum sonrası 1., 6. ve 12.ay ölçüm verileri çalışmada yer almayan, bağımsız bir anketör tarafından elde edilmiştir. Veri toplayıcı, istatistik uzmanı ve raporlanması yönünden körleme uygulanmıştır. Verilerin analizinde Ki-kare analizi, tek yönlü varyans analizi ve Robust ANOVA analizi kullanılmıştır. Araştırma öncesi etik kurul onayı, kurum izni ve katılımcıların yazılı onamı alınmıştır. Bulgular sonucunda müdahale grupları ile standart bakım alan grupta yer alan katılımcıların çocuklarının doğum sonrası 1., 6. ve 12.ayda aşılanma oranları benzer bulunmuştur. Ancak gruplara göre aşılanma oranları arasında istatistiksel olarak fark vardır (p=0,005). Buna göre standart bakım alan grubun aşılanma oranı müdahale gruplarından yüksektir. Ayrıca müdahale grupları ile standart bakım alan grubun Aşıyla İlgili Toplum Tutumu-Sağlık İnanç Modeli Ölçeği alt boyutları puan ortalamalarının doğum sonu 1.,6.ve 12.aydaki değişimi anlamlı bulunmamıştır. Tüm alt boyutların zamana göre değişim incelendiğinde; algılanan ciddiyet, algılanan duyarlılık, algılanan yarar ve sağlık sorumluluğu alt boyutlarında doğum sonrası ortalama puan değerleri ön teste göre anlamlı olarak yüksektir. Ancak doğum sonu 1., 6. ve 12.ay puanları benzerdir. Algılanan engel alt boyutunda ise ön test ile doğum sonu 12.ay ölçümleri benzerken, doğum sonu 1.ay ile 6.ay ortalama puan değerleri benzerdir. Ölçek puanlarına bakıldığında olumlu aşı tutumuna yönelik katılımcılara doğum sonu 6.ay-12.ay arasında ebeveynlerle yeniden iletişim kurulması tavsiye edilmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study was to determine the effect of pregnant women in the groups receiving intervention based on the Health Belief Model on promoting childhood vaccinations and influencing vaccine attitudes, compared to pregnant women in the standard care group. The study was conducted a prospective, single-center, three-group parallel design, pre-test-post-test randomized controlled trial. was conducted as a study. The study group consisted of pregnant women who were at least 18 years old, completed the 28th week of pregnancy, had not completed the 38th week of pregnancy, the pregnant woman and her husband had a mobile phone, lived in the city center of Konya, and spoke Turkish. 54 people were included in the study, taking into account data loss with a power of 95%. The block size in randomization was six, researcher and subjects were not blinded. Data were collected face to face at the beginning of the study, at the end of the 1st month, 6th month and 12th month after birth, with the Information Form, Public Attitude Towards Vaccination Scale – Health Belief Model and the Vaccination Follow-up Form. The childhood vaccination education program based on the Health Belief Model designed by the researcher (verbal explanation, educational booklet, educational videos, turntables) was applied to pregnant women face to face during hospital visits, and the intervention was carried out by sending text message contents based on the same model to their spouses. To the other intervention group, only the childhood vaccination education program based on the Health Belief Model was applied. No intervention was applied to the group receiving standard care. Preliminary tests were collected face to face in the hospital during the pregnant follow-up period, and postpartum 1st, 6th and 12th month measurement data were obtained by an independent interviewer who was not involved in the study. Blinding was applied in terms of data collector, statistician and reporting. Chi-square analysis, one-way analysis of variance and Robust ANOVA analysis were used to analyze the data. Ethics committee approval, institutional permission and written consent of the participants were obtained before the research. As a result of the findings, the vaccination rates of the children of the participants in the intervention groups and the standard care group were found to be similar at the 1st, 6th and 12th months after birth. However, there is a statistical difference between vaccination rates according to groups (p=0.005). Accordingly, the vaccination rate of the group receiving standard care is higher than the intervention groups. In addition, the change in the mean scores of the sub-dimensions of the Public Attitude Towards Vaccination Scale – Health Belief Model in the intervention groups and the group receiving standard care at the 1st, 6th and 12th months after birth was not found to be significant. When the changes in all sub-dimensions over time are examined; postnatal mean score values in the perceived severity, perceived susceptibility, perceived benefit and health motivation sub-dimensions are significantly higher than the pre-test. However, 1st, 6th and 12th month postpartum scores are similar. In the perceived barrier sub-dimension, while the pre-test and 12th month postpartum measurements are similar, the mean score values of the 1st and 6th months postpartum are similar. Looking at the scale scores, participants with positive vaccine attitudes are advised to re-establish communication with their parents between the 6th and 12th months postpartum.
Benzer Tezler
- Çocukluk çağı aşılarının reddini etkileyen faktörler: Niteliksel bir araştırma
Factors affecting the refusal of childhood vaccines: A qualitative research
ÖYKÜ TURUNÇ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Halk SağlığıDokuz Eylül ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT KILIÇ
- Gebelerde gebelik aşılarının sağlık inanç modeli ve aşı okuryazarlığı kapsamında değerlendirilmesi
Evaluation of pregnancy vaccines in pregnant women within the scope of health belief model and vaccine literacy
ARZU ÖZLEM
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Halk SağlığıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLEK ÖZTAŞ
DOÇ. DR. RAZİYE TOKSÖZ
- Sağlık çalışanları ve sağlık alanında okuyan öğrencilerde hepatit a, hepatit b, kızamık, kızamıkçık, kabakulak ve su çiçeğine karşı bağışıklama durumu ve ilişkili faktörler: bir epidemiyolojik çalışma
Immunization status and associated factors against Hepatitis A, Hepatitis B, measles, rubella, mumps and Chickenpox among healthcare workers and healthcare students: An epidemiological study
GÜRCAN ARSLAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Aile HekimliğiSağlık BakanlığıAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CÜNEYT ARDIÇ
- Çocuk edebiyatında 'Göç' teması üzerine çoklu bakış açısı temelli bir araştırma
A multiple perspective-based case study on the theme of 'Migration' in children's literature
FİRDEVS KAPUSIZOĞLU
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiSosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAYRAM BAŞ
- Çocukluk çağı aşılarını yaptıran ailelerin aşı reddi hakkındaki düşünceleri ve önerileri: Konya örneği
Opinions and suggestions of families who have had their children vaccinated about vaccine refusal: The case of konya
ARİF SAMİ KARAVELİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Aile HekimliğiNecmettin Erbakan ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE KÜÇÜKCERAN
PROF. DR. NAZAN KARAOĞLU