Türkiye'nin halk müziği makamlarındaki mikroton içeren dizilerin klasik gitara uygulanması ve armonizasyonu
Application and harmonization of microtone containing scales in Turkish folk music maqams to classical guitar
- Tez No: 847477
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SERDAR ÇELİK, PROF. DR. TOLGAHAN ÇOĞULU
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 233
Özet
Türkiye'nin makamsal müziklerinin ve halk müziği ezgilerinin klasik gitar ile çalınması, Türkiye'nin ilk kuşak gitaristlerinden Ziya Aydıntan'ın 1977 yılında yayınlanan 'Gitar Metodu'ndaki makamsal müzik düzenlemeleri ve Bekir Küçükay'ın 1979 yılında yaptığı 'Yemen Türküsü' ve 'Aman Avcı' düzenlemeleri ile başlamıştır. 1983 yılında Ulusal Gitar Müziği Beste Yarışması'nda ödül alan Mutlu Torun'un 'İzmir Zeybeği' adlı düzenlemesi de yine bu bağlamda ilk önemli çalışmalardandır. Makamsal müziklerin ve halk ezgilerinin klasik gitar ile çalınması, Melih Güzel'in 1994 yılında yazdığı Türk Müziği Ezgi ve Dizilerinin Gitara Uygulanabilirliği adlı yüksek lisans çalışması ile akademik alana taşınmıştır. Günümüzde de Tolgahan Çoğulu'nun gündeme getirdiği mikrotonal gitar ile halen üzerinde çalışılan bir konu olmaya devam etmektedir. Sözü edilen ilk çalışmalardan mikrotonal gitara uzanan bu serüvende, mikrotonal gitar öncesi makamsal müzik çalışmalarının, makamsal dizilerdeki mikrotonların gözardı edilerek gerçekleştirildiği bilinmektedir. Yapılan düzenlemeler/besteler, sabit perdeli klasik gitarlarda, herhangi bir perde eklenmeden 12 ton eşit tamperaman sistemine göre yapılmış ve seslendirilmiştir. Tabii ki bu süreçte bending, slide, vibrato gibi çeşitli teknikler vasıtasıyla mikroton elde etmeye yönelik yollar denenmiştir. Ancak bunlar eserin tamamında değil kısa bir kesitinde duyurulmuş, dolayısıyla ortaya çıkan eserler makamsal karakterde olmaktan ziyade modal bir yapıda karşımıza çıkmıştır (Dorian, Phyrgian, Mixolydian gibi). Bu çalışmada Melih Duygulu'nun 2018 yılında yayınlanan“Türkiye'nin Halk Müziği Makamları”adlı çalışmasında yer alan mikroton içeren temel makam dizileri esas alınarak; sabit perdeli klasik gitar klavyesine ek perdeler (perdecikler) yapıştırılmış, mikroton içeren dokuz adet halk müziği makam dizisi seslendirilmiş ve makamları yansıtan türkülerle mikrotonal armonizasyon yapılmıştır. Böylece şimdiye kadar halk müziğinin mikrotonal yapısı gözetilmeden yapılmış olan çalışmalardan farklı olarak makam dizileri olduğu gibi sabit perdeli gitara aktarılmıştır. Söz konusu makamların çokseslendirilmesinde kullanılabilecek akorlar ve akor yapıları, akor bağlanışları gibi armonik materyaller ortaya konulmuştur. Çalışmada ele alınan makam dizilerine ait mikrotonların icra değerlerinin sent cinsinden belirlenebilmesi için, on uzman bağlama icracısının bağlamalarındaki mikrotonal seslerin ölçümü yapılmış ve elde edilen değerlerin ortalaması alınmıştır. Ortaya çıkan sayısal verilere göre, klasik gitara ek perdecikler yapıştırılmış ve akort aleti vasıtasıyla perdeler ayarlanmış, böylece istenilen mikrotonlara ulaşılmıştır. Seçilen türkülerdeki icra ve notasyon uyumsuzluklarının saptanması için ise; öncelikle kaynak kişi kayıtları incelenmiş, kaynak kişi kaydına erişilemeyen türküler için ise yarı-yapılandırılmış bir görüşme formu hazırlanarak uzmanlara danışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Playing Turkish maqam music and folk music melodies on the classical guitar began with the maqam music arrangements of Ziya Aydıntan, one of the first generation of guitarists in Turkey, in his 'Guitar Method' published in 1977, and Bekir Küçükay's arrangements of 'Yemen Türküsü' and 'Aman Avcı' in 1979. In 1983, Mutlu Torun's arrangement of 'İzmir Zeybeği', which won an award in the National Guitar Music Composition Competition, was also among the first important works in this context. Playing maqamic music and folk melodies on the classical guitar was brought to the academic field with Melih Güzel's master's degree study titled“The Applicability of Turkish Music Melodies and Scales to the Guitar”in 1994, and today it continues to be a subject that is still being studied with the microtonal guitar brought to the agenda by Tolgahan Çoğulu. In this adventure from the first works mentioned above to the microtonal guitar, it is known that the maqamic music studies before the microtonal guitar were carried out by ignoring the microtones in maqamic scales. The arrangements/compositions were made and performed on classical guitars with fixed frets according to the 12-tone equal temperament system without adding any frets. Of course, in this process, ways to obtain microtones through various techniques such as bending, slide, vibrato were tried. However, these were announced in a short section of the piece, not in the whole piece, so the resulting works were modal rather than maqamic in character (Dorian, Phyrgian, Mixolydian, etc.). In this study, based on the basic maqam scales containing microtones in Melih Duygulu's study titled“Turkey's Folk Music Maqams”published in 2018, additional frets were glued to the fixed-fret classical guitar keyboard, nine folk music maqam scales containing microtones were performed and microtonal harmonization was performed with folk songs reflecting the maqams. Thus, unlike the studies that have been done so far without considering the microtonal structure of folk music, the maqam scales were transferred to the fixed-fret guitar as they are. Harmonic materials such as chords and chord structures, chord connections that can be used in the polyphony of the maqam scales were revealed. In order to determine the performance values of the microtones of the maqam scales discussed in the study in cents, the microtonal sounds in the bindings of ten expert bağlama players were measured and the values obtained were averaged. According to the resulting numerical data, additional frets were glued to the classical guitar and the frets were adjusted by means of a tuner, thus reaching the desired microtones. In order to determine the performance and notation incompatibilities in the selected folk songs; firstly, the source person records were examined, and for the folk songs for which the source person record could not be accessed, a semi-structured interview form was prepared and experts were consulted.
Benzer Tezler
- Göğüs hastalıkları servisinde yatan koah hastalarında müzik terapisinin anksiyete ve bazı klinik bulgulara etkisi
Hospitalized in the chest diseases department of music therapy in patients with COPD anxiety and its effects on some clinical physical findings.
DİLEK HORUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Halk SağlığıBülent Ecevit ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ALİ KURÇER
- Ankara Devlet Konservatuvarı Folklor Arşivi derleme fişlerindeki etnografik veriler
Ethnographic data in Ankara State Conservatory Folklore Archive collection records
OZAN CİVELEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ArşivHacettepe ÜniversitesiGeleneksel Türk Müzikleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYTEN KAPLAN
- Ankara Devlet Konservatuvarı'nın halk müziği alan araştırmaları kataloğu
The catalogue of folk music field trips of Ankara State Music Conservatory
CELAL VOLKAN KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. SÜLEYMAN ŞENEL
- Türkiye'nin 81 ilinden o yöreye ait bir halk ezgisinin klasik gitara çoksesli olarak düzenlenmesi
81 polyphonic guitar arrangements of different folk songs from 81 cities of Turkey
OKAY ÖZDAĞ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2017
MüzikMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
PROF. SELEN BUCAK
- Ahmed Adnan Saygun'un Türk halk müziği/danslarından etkilenerek bestelediği 'Demet Süiti' solo keman yapıtının analizi
Analysis of Ahmed Adnan Saygun's solo violin work, 'Demet Suit' inspired by Turkish folk music/dances
SEÇİL TEKİN KARAGÖZOĞLU