Türkiye'de askeri vesayetin başlamasında 27 Mayıs Askeri Müdahalesi ve Ondörtler'in etkileri
May 27 Military Intervention on the beginning of military tutorial in Turkey and the effects of the Fourteen
- Tez No: 847725
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TURGAY MURAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk İnkılap Tarihi, History of Turkish Revolution
- Anahtar Kelimeler: Darbe, İhtilal, Askeri Müdahale, Cunta, Vesayet, Ondörtler, Coup, Revolution, Military Intervention, Junta, Guardianship, Fourteen
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 270
Özet
Atatürk döneminde iki kez denenmesine rağmen geçilemeyen çok partili yaşama 1945'te geçilmiş ve 46'da ilk çok partili seçim yapılmıştır. Tam da bu tarihlerde CHP'nin izlediği politikalardan rahatsızlık duyan bir kısım asker tarafından örgütlenmeler hatta yönetime müdahale düşünceleri başlamıştır. 1950 seçimleri ile beraber DP iktidarı başlamıştır. İlk başlarda ordunun neredeyse tamamı tarafından memnuniyetle karşılanan DP'nin iktidar oluşu, çok geçmeden partinin, laikliği zedeleyen uygulamaları. Dini, siyasetin bir aracı olarak kullanması, başlarda iyi gibi görünen ancak ilerleyen yıllarda gittikçe kötüleşen ekonomi politikaları. Bağımsızlığı zedeleyecek derecede ABD'ye verilen tavizler, halkı kutuplaştırıcı faaliyetleri vb. durumlardan dolayı, ülkenin çeşitli kesimlerinden tepkiler gösterilmesine sebebiyet vermiştir. Bu süre zarfında ordu içinde birçok örgütlenmeler ortaya çıkmıştır. Kendisine karşı gösterilen olumsuz tepkilere karşı, DP'nin 1954 teki seçimlerde aldığı oy oranına güvenerek izlediği baskıcı ve ayrıştırıcı politikaları, ülkedeki sıkıntılı gelişmeleri beraberinde getirmiştir. Siyasi alanda yaşanan çatışmalar, zaman içinde sokağa, üniversitelere, liselere ve basına olmak üzere hayatın her alanına sirayet etmiştir. Neticede her alanda yaşanan olumsuzlukların çıkmaza girdiği bir dönemde ordu içindeki Orta ve alt rütbeli subayların öncülüğünde bir askeri müdahale gerçekleştirilmiştir. Müdahalenin hemen sonrasında, üst düzey komutanların tepkisini almamak için, askeri müdahaleye tam olarak inanmayan Cemal GÜRSEL, liderliğe getirilmiş ve tartışmalar içinde MBK oluşturulmuştur. Ancak daha oluşum aşamasından itibaren kendi içinde uyum sağlayamayan MBK'da çok geçmeden çatışmalar şiddetlenmiş ve çeşitli gruplar ortaya çıkmıştır. 13 Kasım'a gelindiğinde ise MBK kendi kendine bir iç darbe yapmış ve Ondörtler olarak isimlendirilen grup ortaya çıkmıştır. On dört kişi yurt dışına sürgüne gönderilirken, MBK'da ve ülkenin genelinde beklenen huzur sağlanamadığı gibi çatışma ve kaos ortamı gün geçtikçe artmıştır. Ordu, siyasetten uzaklaştırılmaya çalışılırken, tam aksi ordu, siyasetin tam da merkezinde yer almaya başlamıştır. MBK lideri Gürsel ve Demokratlar olarak nitelendirilen grup, sıkıntılardan kurtulma yolu olarak yönetimi biran evvel sivillere bırakma düşüncesiyle hareket etmiş ve yapılan seçimler sonrası Türkiye'de ilk kez koalisyon hükümetleri dönemi başlamıştır. Ancak beklenen olmamış siyasiler, ülke menfaatleri yerine kendi iç hesaplaşmalarının derdine düşünce kaos ve istikrarsızlık ortamı daha da artmıştır. Bu durum beraberinde askerin yönetime bir şekilde müdahaleleri ve yeni darbe girişimlerini beraberinde getirmiştir. Sonraki süreçte hazırlanan ve halk oylamasına sunulan ilk anayasa olan, 1961 Anayasası ve bu anayasayla gelen yeni kurumlarla Türkiye'de askeri ve en az onun kadar etkili, bürokratik vesayetin oluşmasına zemin hazırlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Although it was tried twice during Atatürk's period, the multi-party life, which could not be passed, was started in 1945 and the first multi-party election was held in 46. Just at this time, some soldiers, who were uncomfortable with the policies followed by the CHP, started to organize and even to intervene in the administration. With the 1950 elections, the DP government started The DP's coming to power, which was welcomed by almost all of the army at first, soon became the party's practices that undermined secularism. The use of religion as a tool of politics, economic policies that seemed good at first but worsened in the following years, concessions made to the USA to the extent that it undermines independence, activities that polarize the public, etc. Due to the circumstances, it caused reactions from various parts of the country. During this time, many organizations emerged within the army. Against the negative reactions against her, the oppressive and divisive policies followed by the DP, relying on the votes it received in the 1954 elections, brought along the troublesome developments in the country. Conflicts in the political field have spread over time to all areas of life, including the streets, universities, high schools and the press. As a result, a military intervention was carried out under the leadership of middle and lower-ranking officers in the army at a time when the negativities in every field were deadlocked. Immediately after the intervention, Cemal GÜRSEL, who did not fully believe in the military intervention, was brought to the leadership in order not to get the reaction of the senior commanders, and the MBK was formed within the discussions. However, in the MBK, which could not adapt itself from its formation stage, conflicts soon intensified and various groups emerged. By November 13, MBK made an internal coup and the group called Ondörtler emerged. While fourteen people were exiled abroad, the expected peace could not be achieved in the MBK and throughout the country, and the environment of conflict and chaos increased day by day. While the army was trying to be removed from politics, on the contrary, the army began to take place in the very center of politics. The group, described as MBK leader Gürsel and Democrats, acted with the idea of leaving the administration to civilians as soon as possible as a way of getting rid of the troubles, and the period of coalition governments started for the first time in Turkey after the elections. However, the atmosphere of chaos and instability increased even more when the politicians, who were not expected, were worried about their own internal conflicts instead of the interests of the country. This situation has brought with it the intervention of the military in the administration and new coup attempts. With the 1961 Constitution, which was the first constitution prepared in the following period and presented to the public, and the new institutions that came with this constitution, the groundwork was prepared for the formation of military and bureaucratic tutelage, which is at least as effective as it.
Benzer Tezler
- Darbe mahkeme kararları ışığında Türkiye'de Ak Parti Döneminde askeri vesayet
Military tutelage Turkey during the Ak Party Era in light of military junta court desisions
MURAT ÇİFTÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HukukBahçeşehir ÜniversitesiKüresel Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇAĞRI ERHAN
- Türkiye-Irak Kürt bölgesel yönetimi ilişkileri (2005'ten günümüze kadar)
Turkey-Iraqi Kurdish regional goverment relations (From 2005 to present)
HAVAL MOHIALDEEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Uluslararası İlişkilerGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜREL YILMAZ ŞAHİN
- Arjantin demokratikleşme deneyimleri ışığında; 2007 sonrası Türkiye'sinde yapılması planlanan yeni anayasalarda, temel hak ve hürriyetler, vatandaşlık, insan hakları ve hakikat komisyonu tartışmaları
Discussions fundamental rights and freedoms, citizenship, human rights and truth commission in the new constitutions planned to be adopted in post-2007 Turkey in the light of argentina's democratization experiences
YURDAĞER VAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Siyasal BilimlerBahçeşehir ÜniversitesiKüresel Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE NİLÜFER NARLI
- Effect of military intervention on executive power
Başlık çevirisi yok
AHMET ER
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
Kamu YönetimiFatih ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DAVUT DURSUN
- Sınırlı açık teknikle (Limited open) aşil tendon rüptürlerinin cerrahi tamiri
Başlık çevirisi yok
ERSİN TAŞATAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2006
Ortopedi ve TravmatolojiGATAOrtopedi ve Travmatoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A. SABRİ ATEŞALP