Türk düşünce tarihi geçiş dönemi eserlerinde ahlak felsefeleri (Kutadgu Bilig, Atebetü'l-Hakayık, Dîvanu Lugâti't-Türk)
Moral philosophy in the transitional peridod works in the history of Turkish thought (Kutadgu Bilig, Atebetü'l-Hakayık, Dîvanu Lugâti't-Türk)
- Tez No: 849662
- Danışmanlar: PROF. DR. HACİ ÖMER ÖZDEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Türk Düşüncesi, ahlak, Kutadgu Bilig, Atabetü'l-Hakayık, Dîvanu Lugâti't-Türk, Turkish Thought, morality, Kutadgu Bilig, Atabetü'l-Hakayık, Dîvanu Lugâti't-Türk
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 187
Özet
Türk Düşünce Tarihinin kökenleri çok eski zamanlardan beri tarih sahnesinde yerini almış olan Türklerin sahip olduğu zengin bir birikimle şekillenmiştir. Türkler, İslamiyet'in kabulü ile birlikte bir taraftan eski ahlak anlayışlarını korumaya çalışırken diğer yandan yeni bir dini inancın getirdiği yenilikleri, toplumsal yaşantılarına yerleştirmeye çalışmışlardır. Bu eserlerden birincisi olan Kutadgu Bilig'de yazarı Yusuf Has Hacib tarafından ortaya koyulmaya çalışılan düşünce İslamiyet sonrası dönemde Türklerin sahip oldukları ahlakı hem birey hem de devlet yönetimi açısından derinlemesine açıklamasıdır. Bunun için akıl, mutluluk ve adalet en önemli erdemlerdir. İkinci eserimiz olan Atebetü'l-Hakayık da ise, yazarı Edip Ahmet Yükneki tarafından daha ziyade ön planda olan Tanrı buyruğudur. Edip Ahmet Yükneki'ye göre Tanrı buyruğuna uygun olmayan hiçbir değerden söz edilemez. Tanrı buyruğu zaten bilgi ve akılla paralel bir şekilde işlenmektedir. Üçüncü eserimiz olan Divanu Lügatit Türk açısından ise bazı farklılıklar göze çarpmaktadır. Kaşgarlı Mahmud tarafından hazırlanan eser bir sözlük özelliği taşımasına rağmen içerisinde bulunan atasözleri ve şiirler aracılığıyla Türklerin düşünce tarihi açısından değerli bilgiler sunmaktadır. Divanu Lügatit Türk, Kutadgu Bilig gibi rasyonel bir şekilde aklın ön planda olduğu, değerlere bağlı bir ahlak anlayışını savunmaktadır.
Özet (Çeviri)
The origins of the History of Turkish Thought have been shaped by the rich accumulation of the Turks, who have taken their place on the stage of history since ancient times. With the adoption of Islam, the Turks, on the one hand, tried to preserve their old morality, on the other hand, tried to place the innovations brought by a new religious belief in their social life. The first work we examined among the works written in this context is Kutadgu Bilig. In this work, the idea tried to be put forward by its author Yusuf Has Hacib is to explain the morality of the Turks in the post-Islamic period in depth in terms of both individual and state administration. In this work, reason, happiness and justice are the most important virtues. In the second work we analysed, Atebetü'l-Hakayık, the author Edip Ahmet Yükneki rather prioritised the command of God. According to Edip Ahmet Yükneki, there is no value that is not in accordance with God's command. The commandment of God is already treated in parallel with knowledge and reason. In the third work we analysed in our thesis, Divanu Lügatit Türk, some differences stand out. Although the work prepared by Kashgarli Mahmud is a dictionary, it provides valuable information in terms of the History of Turkish Thought through the proverbs and poems in it. Divanu Lügatit Türk, like Kutadgu Bilig, rationally defends a morality based on values where reason is at the forefront.
Benzer Tezler
- Kutadgu Bilig'in yazma becerisi açısından incelenmesi
The investigate of Kutadgu Bilig in terms of writing skills
MESUT GÖNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ ALYILMAZ
- Abay Kunanbayev'in eserlerinde doğu felsefesi ve kavramları
The Eastern Philosophy and Concepts in Abay Kunanbay's Works
DAMİRA GANİYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. EKREM AYAN
- The idea of self-reliant individuals: Imagining diligent heroes in Late Ottoman fiction
Kendi ayakları üzerinde duran bireyler fikri: Geç Dönem Osmanlı kurgu metinlerinde gayretli kahramanları hayal etmek
ALİ ATAKAN EROL
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Tarihİstanbul Medeniyet ÜniversitesiUluslararası Osmanlı Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL HAKKI KADI
- Enver Behnan Şapolyo: Tarihçiliği, gazeteciliği ve edebi kişiliği
Enver Behnan Şapolyo: Historiography, journalism and literary personality
İRŞAD SAMİ YUCA
- Doğuş dönemlerinin ışığında İslam'ın toplumsal şekillenişi ve değişme dinamikleri
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA AYDIN