Geri Dön

Osmanlı Devleti'nde Duâgûyluk müessesesi (XV-XVII. yüzyıllar)

Institution of prayer in the Ottoman State (XV-XVII. century)

  1. Tez No: 849670
  2. Yazar: SONGÜL ŞENLİK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER İŞBİLİR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Duâgûy, Hassa, Vakıf, Zevâidhorân, Mürtezika, Supplicant, Personal, Foundation, Surplus-Receivers, Murtezika
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 273

Özet

Bu tezde Osmanlı Devleti'nin kadrolu duacılarının kimler oldukları, gelirleri ve toplumsal konumları ana kaynaklar ve arşiv malzemeleri üzerinden tespit edilmeye çalışılmıştır. Devletin devamına, padişahın sıhhatine ve hayır sahibinin iki cihan mutluluğuna duâ etmek için berat ile atanmış duâgûyân, XVII. yüzyıldan itibaren Osmanlı merkez hazinesi ve vakıf teşkilatı bünyesinde kendisine hatırı sayılır bir yer edinmiştir. Akademide, devletin maaşlı duacılarının para karşılığı duâ eden, imtiyaz ya da ihtiyaç sahibi kimseler olduğu kabul görmüştür. Bu çalışma ile devletin kimlere duâ karşılığı maaş tahsis ettiği, duâgûyluğun kökeni ile tarihi süreci anlaşılmaya çalışılmıştır. Diğer taraftan tarihsel süreçte duâgûyluğun nasıl uygulandığının, malî sıkıntı çeken devlete etkilerinin ve en önemlisi bu kişilerin toplumsal hafızadaki yerlerinin anlaşılması hedeflenmiştir. Bu tezin araştırma evreni Osmanlı duâguyânı, örneklemler ise hâssa duâguyânı ve vakıf duâgûyânıdır. Elde edilen bulgular, nitelik ve nicelik yönünden tetkik edilmiş; malî ve demografik konularda niceliksel, sosyal ve siyasî konularda niteliksel çerçevede değerlendirilmiştir.Tezin sonunda bulgular üzerinden Osmanlı maaşlı duacılarının konumu değerlendirilmiş, içerik üzerinden önerilerde bulunulmuştur. Bu çalışmadan edilecek bilgilerin Osmanlı tarihi ve vakıfları alanında yapılacak tarihî, toplumsal, kültürel, sosyolojik, psikolojik, ekonomik, demografik, hukukî ve dinî çalışmalara katkı sunması beklenmektedir.

Özet (Çeviri)

In this thesis, an attempt has been made to determine the identities, incomes and social positions of the appointed supplicants (duâgûy) on the payroll of the Ottoman Empire through primary sources and archival materials. Appointed with a berat to pray for the continuation of the state, the health of the sultan and the two-worldly happiness of the benefactor, supplicants have gained a significant place within the Ottoman central treasury and foundation organization since the 17th century. In academia, it has been accepted that the state's salaried prayers were individuals who prayed for payment, either as a privilege or as needy individuals.This study aims to understand to whom the state allocated salaries in exchange for prayers, delving into the origin and historical evolution of the practice of prayer. On the other hand, the study seeks to comprehend how prayers was implemented in the historical context, its effects on a financially strained state, and most importantly, the position of these individuals in social memory. In this thesis, the research universe is defined as the Ottoman prayers, with samples being specifically the hâssa (personal) prayer and the waqf (foundation) prayer. The obtained findings have been examined in terms of both qualitative and quantitative aspects; quantitative analysis has been applied to financial and demographic issues, while qualitative evaluation has been employed for social and political matters. At the end of the thesis, the position of Ottoman salaried prayers has been assessed based on the findings, and recommendations have been made through content analysis. It is expected that the information obtained from this study will contribute to historical, social, cultural, sociological, psychological, economic, demographic, legal and religious studies in the field of Ottoman history and foundations.

Benzer Tezler

  1. XVIII. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde görülen değişimlere sebep olan dış etkilerin araştırılması

    External influence on the changes of Ottoman Empire in the XVIII th century

    EUNJUNG LEE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    TarihAnkara Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖZER ERGENÇ

  2. Türk mali sistemi içinde kamu bankalarının özelleştirilmesi

    Başlık çevirisi yok

    NURETTİN KELTEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1994

    EkonomiDokuz Eylül Üniversitesi

    Maliye Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İSMAİL AKTÜRK

  3. XVll. yüzyıl Kur'an-ı Kerim tezhip tasarımları

    The Illumination compositions of the XVllth century Ottoman Qur'ans

    MEBRUKE TUNCEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BANU MAHİR

  4. Türk toplumunda feminizm: Üniversiteli gençler üzerinde bir araştırma

    Başlık çevirisi yok

    SEVİN ÜNLÜ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2000

    SosyolojiGazi Üniversitesi

    Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KADİR CANGIZBAY

  5. Osmanlı Devleti'nin İran Cephesi'ndeki muharebelerinde aşiretlerin rolü (1916-1918)

    The role of the tribes in the Ottoman State's battles on the Iran Front (1916-1918)

    ŞAHİN SERT

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    TarihÇankırı Karatekin Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSMET ÜZEN