Dîvân-ı Hümâyûn Kapıcılar Kethüdalığı (XVI. ve XVII. yüzyıllar)
The Divan-ı Hümayun Kapıcılar Kethüdalığı (XVIth and XVIIth centuries)
- Tez No: 851236
- Danışmanlar: PROF. DR. MURAT ULUSKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 151
Özet
Giriş ve üç bölümden oluşan bu çalışmada Osmanlı saray teşkilatının önemli bir parçası olan Dîvân-ı Hümâyûn Kapıcılar Kethüdalığı incelenmiştir. Ortaya çıktığı dönemden itibaren Topkapı Sarayı'nın Bâbıhümâyun ve Bâbüsselam kapılarında görevli kapıcıların en büyük amiri olarak hizmet eden kapıcılar kethüdası, ilk kez detaylı bir araştırmaya konu olmuştur. Giriş kısmında, kapıcı ve kethüda kelimelerinin kökeninden bahsedildikten sonra Türk-İslam devletlerinde kapıcı ve kapıcılar kethüdasının muadili diyebileceğimiz görevliler üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde, 15. yüzyılla birlikte kaynaklarda görülmeye başlayan kapıcılar kethüdasının teşkilat yapılanmasındaki konumu, yetkileri ve yüzyıllar içerisindeki tarihî gelişimi izah edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca, bu göreve gelenlerin hangi makamlardan seçildikleri, terfileri, görevde kalma süreleri ve ayrılma nedenleri üzerinde durulmuştur. Son olarak da kapıcılar kethüdasının gelir kaynakları, bu göreve vekâleten tayin edilenler, şehzade ve sadrazamın emri altındaki kapıcı kethüdaları hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde, kapıcılar kethüdasının görevleri; padişah ile devlet erkânı arasında haberleşmeyi sağlama, başta sadrazamlık olmak üzere önemli memuriyetlere tayin edilenlere makam müjdeleme, üst düzey devlet görevlilerinin tutuklanma, hapis ve infazlarına nezaret etme, soruşturma faaliyetlerinde bulunma gibi görev alanları hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca, emri altındaki Bâbıhümâyun ve Bâbüsselam kapıcılarının nefer kaynakları, sayıları ve görevleri üzerinde durulmuştur. Üçüncü ve son bölümde ise Dîvân-ı hümâyun toplantıları başta olmak üzere sarayda yapılan bayram merasimleri, Cuma selamlığı, elçi kabulü ve cülus törenlerinde kapıcılar kethüdasının teşrifattaki yeri belirlenmeye çalışılmış, merasimler sırasında giydiği kıyafetler de tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study, which consists of an introduction and three chapters, analyses the Divan-ı Hümayun Kapıcılar Kethüdalığı, an important part of the Ottoman palace organisation. Serving as the supreme supervisor of the doorkeepers in charge at the Babıhümayun and Babüsselam gates of Topkapı Palace since the period of its emergence, this is the first time a detailed study has been conducted on the office of the chamberlain of doorkeepers. In the introduction, the origins of the words kapıcı and kethüda are mentioned, followed by a discussion of the officials in Turkish-Islamic states who could be considered as the equivalent of the kapıcı and the kapıcılar kethüdası. In the first chapter, the position, powers and historical development of the captains' lord in the organisational structure, which started to appear in the sources in the 15th century, were tried to be explained. In addition, the authorities from which those who took this position were elected, their promotions, the duration of their tenure in office and the reasons for their departure are emphasised. Finally, information is given on the sources of income of the chamberlain of janitors, those appointed to this position by proxy, and the chamberlain of janitors under the command of the prince and the grand vizier. In the second part, information is given on the duties of the chamberlain of janitors, such as ensuring communication between the sultan and the state officials, announcing the appointment of those appointed to important offices, especially the grand vizier's office, supervising the arrest, imprisonment and execution of high-ranking state officials, and carrying out investigative activities. In addition, the number and duties of the janitors of Babıhümayun and Babüsselam under his command are emphasised. In the third and last chapter, the place of the chamberlain of janitors in the ceremonies of the Divan-ı hümayun meetings, festive ceremonies held in the palace, Friday salutations, the reception of ambassadors and the julus ceremonies is tried to be determined, and the clothes he wore during the ceremonies are also identified.
Benzer Tezler
- 94 numaralı mühimme defterinin özetli ranskripsiyon ve değerlendirilmesi
The transcription with abstract and evaluation of muhimme register no 94
MÜJGE KARACA
- 16 numaralı Mühimme Defteri'nin (Sayfa:238-394) transkripsiyon ve değerlendirmesi
The summary, transcription and evaluation of muhimme register number 16 (P.238-394)
SERPİL BAYRAK
- 99 numaralı mühimme defteri transkripsiyonu ve değerlendirmesi(1-90)
Important book number 99 the transcription and evaluation ( 1-90 )
REŞAT ÇELİK
- 73 Numaralı Mühimme Defterinin transkripsiyonu ve değerlendirmesi (277-433)
Transciription and evolution of Number 73 Mühimme Registers (277-433)
ÖMER BAYRAMOĞLU
- 1544-1545 tarihli ve Kâmil Kepeci tasnifi 62 numaralı Divân-ı Hümâyûn Rumeli Ahkâm defteri (Özet-transkripsiyon-dizin/s.1-79)
Divan-i Humayun Rumeli Ahkâm Book dated 1544-1545 and Kamil Kepeci classification number 62 (Transcription-abstract-index/ p. 1-79)
NURAY ÖKSÜZ
