Beyinde zaman algısı ağları ile sosyal stresin ilişkisi
The relationship between the brain networks for time perception and social stress
- Tez No: 851907
- Danışmanlar: PROF. DR. METEHAN ÇİÇEK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Anatomi, Fizyoloji, Psikoloji, Anatomy, Physiology, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Disiplinlerarası Sinir Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Zaman algısını etkilediği bilinen en temel parametrelerden biri duygularımızdır. Duygudurumumuzdaki değişiklikler, zamanın algılanmasını değiştirmektedir. Olumsuz uyaranların gerçekte sunulduğundan daha uzun süreli algılama eğilimi gösterilmiştir. Bu çalışmanın amacı, sosyal stresin zaman algısı üzerine etkisinin işlevsel beyin görüntüleme ile değerlendirilmesi ve dopamin ile ilişkili genlerin metilasyon düzeyleriyle bu aktivasyonların ilişkisinin incelenmesidir. Bu amaçla, iMRG çekiminde katılımcılara zamanı yeniden üretme görevi verilmiştir. Çekimler sırasında oturumların yarısında katılımcılara kötü performans gösterdiklerine ilişkin sahte geribildirimler verilerek psikososyal stres uygulanmıştır. iMRG çekimi boyunca 5 farklı zamanda kortizol örnekleri alınmıştır. Görevde kontrol koşulu olarak uzaysal yeniden üretme görevi kullanılmıştır. Zaman görevi, 2 ile 3.5 saniye arasında değişen toplam 5 hedef süre boyunca ekranda kalan bir dairenin ekranda kalma süresini tekrar etmeyi, uzaysal görev ise 100 ile 175 piksel yarıçap arasında değişen boylardaki dairelerin boyutunu tekrar üretmeyi gerektirmektedir. Çalışmaya 18-35 yaş arası toplam 48 sağlıklı yetişkin katılmış, 45 katılımcının verisi analiz edilmiştir (22 kadın 23 erkek, yaş = 23,73 ± 3,85). Görüntüler, MATLAB SPM12 programında görev (zaman ve uzay) ve stres (stresli ve stressiz) durumlarını içeren tekrarlı ölçümler için ANOVA ile analiz edilmiştir. Davranış verileri arasında anlamlı bir fark gözlenmemiştir. Aktivasyonlarda, zaman ana etkisinde supplementer motor alan (SMA) başta olmak üzere yaygın frontopariyetal aktivasyonlar meydana gelmiştir. Stres ana etkisi, sol hipokampus (HPC) ve sol ventral posterior singulat korteks (vPCC) gibi stresin regülasyonunuda ön plana çıkan alanlarda aktivasyonlara yol açmıştır. İnferior frontal gyrus ve intraparietal sulcus'ta stres ve zaman etkileşimi görülmüştür. Bu aktivasyonlar, stresli durumlarda ve sadece zaman algısı görevi sırasında bozulmuş, uzay algısına özgü aktivasyonlar stresten etkilenmemiştir. Dolayısıyla sonuçlar, zaman algısı ile ilgili üst düzey bilişsel işlemlerin, stresör varlığında bozulduğuna işaret etmektedir. Aktive olan alanlar ROI olarak belirlenerek dopamin ile ilişkili COMT, TH, DRD2, SLC6A3 genleri ve glukokortikoid reseptör geni (NRC3C1) metilasyon düzeyleri ile ilişkisi incelenmiştir. HPC ve vPCC bölgelerindeki aktivasyonlar ile incelenen dopamin sistem ilişkili genlerin metilasyonları arasında anlamlı ilişkiler gözlenmiştir. Hızlı kortizol artışı ise daha düşük vPCC aktivitesi ile ilişkili bulunmuştur. SMA aktivasyonu ile SLC6A3 geni metilasyon düzeyi arasında negatif korelasyon görülmüştür. Bu ilişki, sinaptik boşlukta daha fazla dopamin oldukça zaman görevinde SMA aktivasyonunun azaldığına işaret ederek zaman algısında dopaminin rolüne ilişkin çalışmalara katkı sağlamaktadır. Sonuç olarak çalışmamız stresin beyinde zaman algısına özgü etkileri ve epigenetik mekanizmalar ile ilişkileri üzerine literatürdeki ilk bulguları ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
One of the most fundemental parameters known to affect time perception is emotion. Changes in mood alter the perception of time. It has been shown that negative stimuli tend to be perceived longer than they are actually presented. The aim of this study was to evaluate the effect of stress on time perception by functional brain imaging and to examine the relationship between these activations and methylation levels of dopamine-related genes. For this purpose, participants were performed a time reproduction task during fMRI acquisition and psychosocial stress was applied by giving false feedback that they performed poorly in half of the sessions during the acquisition. Cortisol samples were taken at 5 different times during fMRI session. A space reproduction task was used as a control condition. The time task required reproducing the duration of a circle remaining on the screen for a total of 5 target duraions ranging from 2 to 3.5 seconds, and the space task required reproducing the size of circles ranging from 100 to 175 pixels in radius. A total of 48 healthy adults aged 18-35 years participated in the study, and data from 45 participants were analysed (22 females and 23 males, age = 23.73 ± 3.85 years). Images were analysed by repeated measures ANOVA including task (time and space) and stress (stressed and non-stressed) conditions in MATLAB SPM12. No significant differences were observed in behavioural data. In the activations, the time main effect caused widespread frontoparietal activations, especially in the supplementary motor area (SMA). The stress main effect caused activations in the left hippocampus (HPC) and left ventral posterior cingulate cortex (vPCC), which are prominent in the regulation of stress. Stress and time interactions were observed in the inferior frontal gyrus and intraparietal sulcus. These activations were impaired only during the time perception task under stressful conditions, while activations related to space perception were not affected by stress. These findings indicate that high-level cognitive processing related to time perception is impaired in the presence of stressors. Activated areas were identified as ROIs and their relationship with methylation levels of dopamin related COMT, TH, DRD2, SLC6A3 genes, and glucocorticoid receptor gene (NRC3C1) was analysed. Significant relationships were observed between HPC and vPCC activations and methylations of genes related to the dopaminergic system. Rapid cortisol increase was found to be associated with lower vPCC activity. A negative correlation was observed between SMA activation and SLC6A3 gene methylation level. This relationship contributes to studies on the role of dopamine in time perception by indicating that SMA activation decreases in the time task as more dopamine is present in the synaptic cleft. With these findings, the specific effects of stress on time perception in the brain and its relationship with epigenetic mechanisms have been demonstrated for the first time in the literature.
Benzer Tezler
- Erken Hristiyan ve ilk Bizans resim ve kabartma sanatında kaynak ve okullar (2 cilt)
Sources and school of painting and sculpture during the early Christian and first Byzantine period
AHMET MEHMET KİPMEN
- Uzay, zaman ve sayı algısıyla ilgili nöral ağların ilişkisi: Nörogörüntüleme çalışmalarının meta-analizi
The relationship between neural networks of space, time and number perception: A meta-analysis of neuroimaging studies
HAZAL ŞİMŞEK
- Korku duygusunun beyinde zaman algısı süreçlerine etkisi ve İMRG'de büyük sinyal değişimlerini düzelten yöntemlerin karşılaştırılması
The effect of fear on the timing mechanisms of the brain and comparison of motion spike correction methods in FMRI data
HİKMET EMRE KALE
Doktora
Türkçe
2019
BiyoistatistikAnkara ÜniversitesiDisiplinlerarası Sinir Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METEHAN ÇİÇEK
- Majör depresif bozukluğu olan hastalarda ve sağlıklı bireylerde zaman algısının beyindeki ödül sistemi ile olan ilişkisinin işlevsel manyetik rezonans görüntüleme ile incelenmesi
Evaluation of relation between time perception and reward processing in the brain with functional magnetic resonance imaging in healthy subjects and patients with major depressive disorder
NİHAL APAYDIN
Doktora
Türkçe
2015
PsikiyatriAnkara ÜniversitesiDisiplinlerarası Sinir Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METEHAN ÇİÇEK
- Investigation of the relationship between tissue characteristics and time perception in healthy aging
Sağlıklı yaşlanmada doku karakteristikleri ve zaman algısı ilişkisinin incelenmesi
HAYRİYE AKTAŞ DİNÇER
Doktora
İngilizce
2019
BiyomühendislikOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBiyomedikal Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİDEM GÖKÇAY
PROF. DR. AHMET MUHTEŞEM AĞILDERE