Spinoza teopolitiğinin düşünsel kaynakları bağlamında özgürlük sorunsalı
The problem of freedom in the context of the intellectual resources of spinoza's theopolitics
- Tez No: 852397
- Danışmanlar: PROF. DR. ADEM ÇAYLAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Siyasal Bilimler, Philosophy, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Ontoloji, epistemoloji, siyaset felsefesi, özgürlük, Ontology, epistemology, political philosophy, freedom
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 294
Özet
Felsefe tarihinin en özgün filozofları arasında akla ilk gelen isimlerden biri şüphesiz Spinoza'dır. Özgünlüğüne karşın, Spinoza'nın ontolojik, epistemolojik ve teolojik-politik düşünceleri belirli tarihsel şartlarda oluşan bir birikimin üzerinde temellenmiştir. Spinoza'nın düşünce dünyasını şekillendiren birikimlerden en etkili olanı, Antik Yunan dünyasını Batı Avrupa'nın geleceğine taşıyan ve büyük oranda Ortadoğu ve Endülüs kültürel havzasında biçimlenen Orta Çağ Müslüman, Musevi ve Hristiyan filozoflarının omuzlarında on yedinci yüzyıl Hollanda'sına taşınmıştır. Varlığa, bilgiye, Tanrı'ya, akla ilişkin bütün sistemli düşünceler, belirli birtakım teolojik-politik tasavvurlarla sonuçlanır. Spinoza'nın varlığa, oluşa, Tanrı'ya, insan aklı ve duygularına ilişkin düşüncelerinden, devlet-toplum ilişkileri bağlamında kendine özgü bir siyasi perspektif neşet etmiştir. Oysa Spinoza'nın felsefi düşünce dünyasına ilham kaynağı olan Orta Çağ teolog ve filozoflarının varlık ve bilgi felsefelerinden Spinoza'nın siyasi tasavvurundan daha hiyerarşik ve daha itaat üreten bir toplum anlayışı türemiştir. Her ne kadar filozofların zihin dünyaları içinde yaşadıkları çağın şartlarıyla açıklanabilse de bu sorunun, zamanın şartlarından bağımsız cevapları da vardır. Bu çalışmanın amacı, Spinoza ile Spinoza'ya ilham kaynağı olan teolog ve filozoflar, ontolojik ve epistemolojik bağlamlarda farklılıkları ve benzerlikleri açısından karşılaştırılarak neden Spinoza'nın siyaset felsefesinin, Spinoza'ya ilham kaynağı olan filozofların siyaset felsefelerinden daha az hiyerarşik, daha az aşkınsal ve itaat üreten yapıda olduğunu ortaya koymaktır. Nitel yöntemle yapılan çalışmada literatürü oluşturan eserler detaylı bir biçimde incelenmiş, elde edilen veriler Tanrı-âlem ilişkisi, nedensellik-determinizm, varlıklar hiyerarşisi, hür irade, din ve felsefe ilişkisi, devletin gücü ile özgürlük ilişkisi gibi bağlamlarda hermenötik bir yöntemle analiz edilmiştir. Spinoza'nın felsefi sistemiyle, ona ilham kaynağı olan Orta Çağ filozoflarının felsefi sistemleri aralarındaki çağları ve coğrafyaları aşan düşünsel bağlantısal bütünsellik kurularak karşılaştırılmıştır.
Özet (Çeviri)
Spinoza is undoubtedly one of the most original philosophers in the history of philosophy. Despite his originality, Spinoza's ontological, epistemological, and theological-political ideas are grounded on an accumulation of knowledge formed under certain historical conditions. The most influential of the accumulations that shaped Spinoza's world of thought was carried to seventeenth-century Holland on the shoulders of medieval Muslim, Jewish and Christian philosophers who carried the ancient Greek world into the future of Western Europe and were largely formed in the cultural basin of the Middle East and Andalusia. All systematic thoughts about being, knowledge, God, reason result in certain theological-political conceptions. Spinoza's thoughts on being, becoming, God, human reason and emotions resulted in a unique political perspective in the context of state-society relations. However, from the philosophies of being and knowledge of the medieval theologians and philosophers who inspired Spinoza's philosophical thought, a more hierarchical and obedience-producing conception of society emerged. Although the philosophers' mental worlds can be explained by the conditions of the age in which they lived, there are answers to this question that are independent of the conditions of the time. The aim of this study is to compare Spinoza and the theologians and philosophers who inspired Spinoza in terms of their differences and similarities in ontological and epistemological contexts to show why Spinoza's political philosophy is less hierarchical, less transcendental and less obedience-producing than the political philosophies of the philosophers who inspired Spinoza. In this qualitative study, the works constituting the literature were examined in detail, and the data obtained were analyzed with a hermeneutic method in contexts such as the relationship between God and the universe, causality-determinism, the hierarchy of beings, free will, the relationship between religion and philosophy, and the relationship between the power of the state and freedom. Spinoza's philosophical system and the philosophical systems of the medieval philosophers who inspired him are compared in the context of an intellectual interconnectedness that transcends epochs and geographies.
Benzer Tezler
- Spinoza ve Marx'ın yabancılaşma kavrayışı bağlamında modanın incelenmesi
Review of fashion in the context of Spinoza and Marx's conception of alienation
BUKET SEKBAN KANTAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
FelsefeNişantaşı ÜniversitesiTekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. AHMET UMUT HACIFEVZİOĞLU
- Spinoza felsefesinde imgelemin ontolojik ve epistemolojik yeri
Ontological and epistemological place of imagination in Spinoza's philosophy
CANDAŞ BOLGÜL
- La liberté de Dieu et la liberté humaine chez Spinoza
Spinoza'da Tanrı'nın özgürlüğü ve insanın özgürlüğü
BERFE NUR YAŞAR
Yüksek Lisans
Fransızca
2023
FelsefeGalatasaray ÜniversitesiFelsefe Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZÜBEYDE GAYE ÇANKAYA EKSEN
- Spinoza'da bazı din felsefesi meseleleri
Some problems of the philosophy of religion in Spinoza
MEHMET EREN GEDİKLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSAMEDDİN ERDEM
- Spinoza'nın töz merkezli metafiziği temelinde conatus kuramı üzerine bir inceleme
A research on the theory of conatus based on Spinoza's substance-centered metaphysics
MEHMET FATİH ELMAS