İmam Mâturîdî ve Zemahşerî'nin ilâhi azap ve helâk konusuyla ilgili görüşlerinin kelâmî açıdan değerlendirilmesi
Evaluation of the views of Imam Maturîdî and Zamakhsharî on the subject of divine torment and destruction in terms of the science of kalam
- Tez No: 857312
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULHAMİT SİNANOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 146
Özet
Bu çalışmada Ehl-i sünnet kelâmının Mâtürîdiyye kolunun kurucusu İmam Mâtürîdî ile Mu'tezile mezhebinin son dönem temsilcilerinden olan Zemahşerî'nîn ilâhî azap ve helâk ile ilgili yapmış oldukları yorumların mukayese edilerek mezhebi kimliklerini ilgili meseleye nasıl yansıtmış olduklarını tespit etmeye gayret edilmiştir. Dirayet yoluyla Kur'an yorumunun öncüsü olan İmam Mâtürîdî ve ondan iki asır sonra aklî istidlalleri dini anlayışta ön plana çıkaran Zemahşerî, akılcı-hadarî din anlayışının insanlar tarafından benimsenmesi için gayret göstermiş önemli isimlerdir. Azap ve helâk terimleri Kur'an-ı Kerim'de ilâhî cezalandırma için kullanılan çatı kavramlardır. Bu iki kavram Yüce Allah'ın hak eden kişilere yönelik cezalandırması anlamında Kur'an'da oldukça dikkat çekici bir başlığı oluşturmaktadır. Dünya hayatında, kabirde ve ahirette uygulanacak olan ilahi cezalandırma konusu, İslâm düşünce geleneğinde üzerinde fikir yürütülen meseleler arasındadır. Bu bağlamda kelâm ilminin inceleme alanlarından olan insanların inanç yapısı ve yapmış oldukları eylemlerin niteliği doğrultusunda karşılaşılan bir sonuç olan ilahî cezalandırma, İmam Mâtürîdî ve Zemahşerî tarafından mezhebî kabulleri çerçevesinde ele alınmıştır. Kur'an'da yer alan azap ve helâk ayetleri, her iki müfessirin bakış açısıyla birbiriyle bağlantılı olarak; azap ve helâke götüren inanç ve davranışların neler olduğu, ayetlerde haber verilen azap ve helâk örnekleri ve ölüm sonrası hayatta karşılaşılacak olan ilâhi cezalandırmanın niteliği açısından değerlendirilmiştir. Çalışmada dokümantasyon metodu ile temel kaynaklar incelenmiş, tarama metodu ile ilgili alanlar tespit edilmiş, anlatım ve mukayese yöntemi çerçevesinde veriler nesnel ve tarafsız bir şekilde yorumlanmaya çaba gösterilmiştir. Fikirler üzerinde derinleşme prensibi gereği her iki müellifin düşünceleri ilgili konu başlıkları altında ifade edilmeye çalışılmıştır. Sonuç itibariyle İmam Mâtürîdî ve Zemahşerî tarafından, ilâhî cezaya uğrama hususunda bilgi veren ayetlerin mezhebî kabuller doğrultusunda farklı yorumlandığı, bazılarında benimsenmiş olan mezheplerden bağımsız görüş bildirildiği ve bazı hususlarda da her iki müellifin ittifak halinde olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, it has been tried to determine how Imam Mâturîdî, the founder of the Mâturîdiyya branch of the Ahl al-Sunnah kalâm, and Zamakhshari, one of the last representatives of the Mu'tazila sect, reflected their sectarian identities on the relevant issue by comparing their comments about divine punishment and destruction. These two concepts constitute a very striking title in the Qur'an in terms of Almighty Allah's punishment of those who deserve it. In this context, divine punishment, which is a result encountered in line with the belief structure of people and the nature of their actions, which is one of the fields of study of the science of theology, was discussed by Imam Maturidi and Zamakhsharî within the framework of their sectarian acceptances. The verses of torment and destruction in the Qur'an are related to each other from the point of view of both commentators; It has been evaluated in terms of the beliefs and behaviors that lead to torment and destruction, the examples of torment and destruction reported in the verses, and the nature of the divine punishment to be encountered in the afterlife. In the study, the main sources were examined with the documentation method, the areas related to the scanning method were determined, and an effort was made to interpret the data objectively and impartially within the framework of the narration and comparison method. In accordance with the principle of deepening on ideas, the thoughts of both authors have been tried to be expressed under the relevant topics. As a result, it has been determined that the verses that give information about divine punishment are interpreted differently by Imam Mâturîdî and Zamakhshari, in line with sectarian acceptances, independent opinions are expressed in some of them, and both authors are in alliance on some issues.
Benzer Tezler
- İmam Mâtürîdî ve Zemahşerî'nin irâde ve meşîet konusuyla ilgili âyet-i kerimelere dair yorumlarının karşılaştırılması
A comparision of Imam al-Mâturîdî and al-Zamakhsharî's exegesis on the Quranic verses related to will and wish of Allah
MUSA SANCAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN YILDIRIM
- Mâtürîdî ile Zemahşerî'nin nübüvvet anlayışları
The prophethood concepts of al-Maturidi and Zamakhshari
ABDULLAH AKÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET AK
- Çağdaş tefsir kaynaklarında rü'yetullah konusu
Rü'yetullah subject in contemporary commentary sources
BAHREDDİN BİLDİRİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET BARDAK
- األسس انهغٕيت نهذساساث انكالييت بيٍ انًاحشيذيت ٔانًعخضنت– أبٕ انًعيٍ انُسفي ٔانضيخششي ًَٕرخا
Mâturîdiyye ve Mu'tezile arasındaki kelamî tartışmaların lugavî temelleri -Ebu'l-Muin en-Nesefî ve ez-Zemahşerî örneği- - Linguistic basics of theological studies in the context of Maturid and Mu'tezile in the context of Abu'l-Muîn En-Nesefî and Zemahşerî
FARHAN HUSSEIN SALEH SALEH
Yüksek Lisans
Arapça
2020
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN TEVFİK MARULCU
- Tabâtabâî'nin El-Mîzân isimli tefsirinde Müteşâbihu'l-Kur'ân
Mutashabih Al-Quran in Tabâtabâî's tafseer Al-Mîzân
MURAT TOPRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELAHATTİN ÖZ