Geri Dön

Aristoteles ve İbn Rüşd'de kuvve ve fiil kavramı

Potentiality and actuality in Aristotle and Averroes

  1. Tez No: 858545
  2. Yazar: ABDÜRREZZAK SEVİNDİK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. FERRUH ÖZPİLAVCI
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Felsefe, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 133

Özet

“Kuvve/dynamis”(δύναμις) ve“fiil/energeia”(ἐνέργεια) bağlaşık kavramları, Aristoteles'in kendinden önceki varlık tarzları tartışmasına getirdiği çözüm önerilerini kendisinde toplayan iki anahtar kavramlaştırma olması bakımından kendisinin ardından felsefe tarihinde vazgeçilmez ve yerleşik bir terminoloji halini almıştır. Öyle ki bu kilit kavramlaştırmalardan sonra Metafizik'in Θ/Theta (IX.) Kitabı terminolojisi olmaksızın Pre-Sokratikler devri“φυσιολόγοι/physiologoi/doğa filozofları”nın değişim ve varlık tarzları/modaliteleri tartışmalarına değinmek olanaksız hâle gelmiştir. Değişime tâbi hissedilir cevherin (οὐσία/ousia) kuvve ve fiil öğretisi bakımından incelenmesi, hissedilir cevherin durağan olması bakımından“madde/ὕλη/hûlê”ve“sûret/εἴδος/eidos”öğretisiyle ilişkilendirilmesiyle mümkün hâle gelmektedir. Bu inceleme Metafizik'te asıl anlamı safha safha ortaya çıkarılan Varlık'ın, Θ/Theta Kitabı'nda“bilkuvve/δυνάμει ὄν”ve“bilfiil/ἐνεργείᾳ ὄν”olarak bölümlenmesine ulaşan paradigmayı bütün yönleriyle irdeliyor. Θ/Theta Kitabı'nın 1.-5. bölümlerinde ilkin harekete ilişkin“δύναμις/kuvve”nin incelenmesinin ardından 6.-10. bölümlerde“ἐνέργεια/fiil”hem harekete ilişkin olarak kuvve'nin hem de“οὐσία/cevher/töz”e ilişkin olarak maddenin bağlaşığı olarak tahlil edilmektedir. Öncelikle Metafizik'in Θ/Theta (IX.) Kitabı'nda sistemleştirilen kuvve-fiil teorisi Tefsîru Mâ ba'de't-tabî'a'nın Ta (Θ) Makalesi Tefsîri'nde İbn Rüşd tarafından cümle cümle şerh edilerek serimlenmiştir. İbn Rüşd, Ta (Θ) Makalesi Tefsîri'nde Θ/Theta (IX.) Kitabı'nın Astas ve İshak b. Huneyn'e ait“ad verbum”ve“ad sensum”yöntemlerine dayanan sağlıklı kadîm Arapça çevirilerini kullanarak Θ/Theta (IX.) Kitabı'nın Grekçe metnine nüfûz etmeyi başarabilmiştir. Tefsîru Mâ ba'de't-tabî'a şârihlerin etkilerinden ve Yeni-Platoncu görüşlerden arındığı olgunluk dönemi eseri olarak saf Aristotelesçi sistemi ortaya koyması bakımından İbn Rüşd'e büyük şârih ünvanını kazandırmıştır.

Özet (Çeviri)

The correlative concepts of“potentiality/dynamis”(δύναμις) and“actuality/energeia”(ἐνέργεια) have become an indispensable and established terminology in the history of philosophy after Aristotle, as they are two key conceptualizations that collect in themselves Aristotle's proposed solutions to the debate on modalities of being before him. After these key conceptualizations, it has become impossible to address the discussions of change and modalities of being of the Pre-Socratics period without the terminology of the Θ/Theta (IX.) Book of Metaphysics. The study of changeable sensible substance (οὐσία) in terms of the theory of potentiality and actuality becomes possible by associating it with the doctrine of“matter/ὕλη”and“form/εἶδος”in terms of its inertia state. This dissertation examines in all its aspects the paradigm that reaches the division of being into“potentiality/δυνάμει ὄν”and“actuality/ἐνεργείᾳ ὄν”in the Θ/Theta Book, the real meaning of which is revealed step by step in Metaphysics. After first examining“δύναμις/potentiality”in relation to motion in chapters 1-5 of the Θ/Theta Book, in chapters 6-10“ἐνέργεια/actuality”is analyzed as the conjunction of both potentiality in relation to motion and matter in relation to“οὐσία/substance/essence”. The theory of potentiality and actuality which was systematized in Θ/Theta Book of the Metaphysics is expounded sentence by sentence by Ibn Rushd in the Commentary on the Article Ta (Θ) of Tafsīr Mā Baʿd al-Ṭabīʿa. In the Commentary on the Article of Ta (Θ), Ibn Rushd was able to penetrate the Greek text of the Θ/Theta Book by using sound ancient Arabic translations by Astas and Isḥāq ibn Ḥunayn that used the“ad verbum”and“ad sensum”methods. Tafsīr Mā Baʿd al-Ṭabīʿa as a work of his maturity period when he was purified from the influences of commentators and Neo-Platonist views, earned Ibn Rushd the title of the great commentator for its presentation of the pure Aristotelian system.

Benzer Tezler

  1. Aristoteles ve İbn Rüşd'ün varlık anlayışı

    The understanding of existence in Aristotle and Ibn Rushd

    HMDAD MOHAMMED MUSTAFA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinAnkara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MÜFİT SELİM SARUHAN

  2. Sosyolojik açıdan devlet teorileri

    Başlık çevirisi yok

    MUHİTTİN SAĞIRLI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1995

    Kamu Yönetimiİstanbul Üniversitesi

    Sosyal Yapı - Sosyal Değişme Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FİKRET GEZGİN

  3. Aristoteles'in ve İbn Rüşd'ün evren anlayışlarının karşılaştırılması

    comparasion of Aristotle's and İbn Rushd's understandings of the universe

    OĞUZHAN YARAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    FelsefeKastamonu Üniversitesi

    Felsefe Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FATMA ZEHRA PATTABANOĞLU

  4. İbn Rüşd'de ilahi sıfatlar: İlim, irade ve kudret örneği

    Divine attributes in averroes with special reference to omniscience, will and omnipotence

    İRFAN KARADENİZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinRecep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HÜSEYİN KARAMAN

  5. Fârâbî, İbn Sînâ ve İbn Rüşd'de estetik

    Aesthetics in al-Farabi, Ibn Sina and Ibn Rushd

    AYŞE TAŞKENT

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    FelsefeMarmara Üniversitesi

    İlahiyat Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İLHAN KUTLUER