Ölüm konusunun ele alındığı yazınsal çocuk kitaplarının çocuğa görelik ilkesi açısından incelenmesi
An examination of the children's literature books with the theme of death in terms of the principle of appropriacy to the child
- Tez No: 859073
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SUNA CANLI CAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 415
Özet
Duyarlık gerektiren bir olgu olarak ölüm, her yaşta insanın anlamlandırmakta ve kabullenmekte zorlandığı bir konu olmakla birlikte bilişsel ve duyuşsal olgunluk düzeyleri gibi etmenlere bağlı olarak algılanma süreci de bireyden bireye farklılık göstermektedir. Çocuklara ölüm olgusunun anlatılmasında ve çocukların yaşadıkları bu süreci sağlıklı bir şekilde atlatmalarında, bu sürece ilişkin duygularını ifade edebilmelerinde yetişkinlerin desteğinin yanı sıra nitelikli çocuk kitapları da yardımcı olmaktadır. Çocuklar için ölümü anlatan kitapların çocuk üzerinde yaratacağı etki düşünüldüğünde kitapların, çocukların yaş düzeyine ve gelişimsel özelliklerine dikkat edilerek hazırlanması önemli bir husustur. Bu çalışmada da öncelikle bilimsel araştırmalarda çocukların yaş aralıklarına göre ölüm olgusuna bakış açılarının nasıl olduğuna ilişkin alanyazın taranmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yapılarak ölüm olgusunun okulöncesi, ilk ve ortaokul dönemine seslenen kitaplardaki işleniş biçimi, çeviri ve telif eserlerde ölümün ele alınışının nasıl olduğu, Türk ve dünya edebiyatından seçilen yirmi beş çocuk edebiyatı yapıtı üzerinden incelenmiştir. Yapılan incelemeye göre özellikle okul öncesi döneme seslenen çeviri kitapların dil ve anlatımında ve ölümün anlatılışında dini ögelere yer verilerek anlatılmasından kaynaklı eksiklikler gözlemlenmiştir. İlkokul dönemine seslenen çeviri ve telif eserlerin bazılarında ölümün işlevsizliği unsurunun gözetilmediği görülürken ortaokul dönemine seslenen bir kitapta ise karakterlerin idealize edilerek anlatıldığı gözlemlenmiştir. Çeviri ve telif eserler genel olarak karşılaştırıldığında ölümün ele alınışında, anlamlı farklar gözlemlenmemekle birlikte okul öncesi döneme seslenen çeviri kitapların yukarda bahsi geçen bazı eksiklikler içerdiği gözlemlenmiştir. Çeviri ve telif kitaplarda yaş grubu ilerledikçe ölümün daha ayrıntılı yer aldığı, kültürel ve dini ögelerin de anlatının içerisinde yer aldığı gözlemlenmiştir. Kitaplarda ölümün konu edilişine baktığımızda bazı kitapların sadece yas sürecini ele aldığı bazı kitapların ise hem yas süreci hem de ölümü birlikte ele aldığı gözlemlenmiştir. Bu sonuçlar ışığında; seslendikleri yaş grubunun ölüm olgusunu daha doğru bir şekilde anlamlandırması açısından yazarların, okulöncesi döneme seslenen yapıtların dil ve anlatımında ölüm kavramının alanyazınca ortaya konan temel bileşenlerini gözetmesi; konusunun işlenişinde ise kültürel ve dini ögeleri içeren ifadelerden uzak durmaları tavsiye edilmektedir.
Özet (Çeviri)
As a fact of life that requires sensitivity, people of all ages struggle to understand and accept the phenomenon of death. How death is perceived by individuals depend on factors such as cognitive and emotional maturity levels. Along with support from adults, quality children's books also help adults explain the phenomenon of death to children while helping children overcome this process in a healthy way and expressing their feelings about this process. Considering the impact that children's books on the child, it is important to pay attention to the age level and developmental characteristics of the children while these books are prepared. In this study, first of all, the literature on children's perspectives on the phenomenon of death according to their age ranges was reviewed. Using document analysis, one of the qualitative research methods, the way in which the phenomenon of death was handled in books addressed to preschool, primary and secondary school periods, and how death was handled in translated and copyrighted works were examined through twenty-five works of children's literature selected from Turkish and world literature. According to the analysis, deficiencies were observed especially in the language and expression of the translated books addressed to the preschool children and in the narration of death through the inclusion of religious elements. In some of the translated and copyrighted works addressed to the primary school children, it was observed that dysfunctionality as an element of death was not observed, while in a book addressed to the middle school children, it was observed that the characters were idealized. When the translated and copyrighted works were compared in general, it was observed that although there were no significant differences in the treatment of death, the translated books addressed to the preschool children contain some of the deficiencies mentioned above. In both translated and copyrighted books, it was observed that death was covered in more detail as the age group advanced and that cultural and religious elements were also included in the narrative. When examining the topic of death in literature, it was noted that certain books focused solely on the grieving process, while others addressed both mourning and death. Based on these results, it is suggested that the authors of children's book about death should explain the concept of death in a language and expression that is appropriate for preschool-aged children. This should include the basic components of the concept of death as revealed by the literature. It is important to avoid expressions that include cultural and religious elements when addressing this subject in order to help the target age group understand the phenomenon of death more accurately.
Benzer Tezler
- Doğallığın yitirilmesi ve yeniden tesisi bağlamında sanatta ölü beden
Dead body in art in the context of destroying and re-creating naturality
NEVZAT AYDİN
- 1960 sonrası Türk resim sanatında ölüm teması
Death theme in Turkish painting after 1960
ALİ NAKKAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarAkdeniz ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. SEMİH BÜYÜKKOL
- Hekim hatalarının Hanefî mezhebi açısından değerlendirilmesi
The evaluation of physician mistakes from the perspective of Hanafi school of law
ŞEYMA AKARTEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH KAHRAMAN
- Tezkirelerden ve kroniklerden hareketle 14-16. yüzyıl Oğuz Türkçesinin 'Ölüm' ile ilgili söz varlığı
'Death' related vocabulary of 14th-16th century Oğuz Turkish based on treatises and chronicles
HALİME PUSMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimKırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLGEHAN ATSIZ GÖKDAĞ
- Tüketim kültürü değişimi bağlamında işlevini yitiren/ölü alışveriş merkezlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of dead malls in the context of consumption cultural change
EDA VELİBAŞOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLÇİN PULAT GÖKMEN