Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'nde bulunan bazı murakka'ların tezhip sanatı açısından değerlendirilmesi ve güncel uygulamalar
Evaluation and modern application of some murakka's in the Topkapı Palace Museum in terms of illumination art
- Tez No: 860427
- Danışmanlar: PROF. AYSEN SOYSALDI
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 429
Özet
Mushaf'ı Şerif (Kur'an-ı Kerim) ve cüzlerden sonra hat ve tezhip sanatının en çok kullanıldığı alanlardan biri de murakka'lardır. Hattatların seçkin yazılarını, tezhip ve cild sanatlarının en güzel örneklerini bu albümlerde görmek mümkündür. Murakka'lar tezhip sanatının motif çeşitlerinin, kompozisyon ve fırça tekniklerinin bir arada kullanılması bakımından da bu sanatın bir kullanım kılavuzu olma özelliğini taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı; Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'nde bulunan murakka'ların tezhip özelliklerini belirlemek, eserlerin yapıldığı yüzyılların süsleme özelliklerini inceleyerek, murakka'lara olan yansımasını değerlendirmektir. Araştırmada tarama modelinde betimleme yapılmış, yeni yorumlamalar ise deneysel araştırma yönteminde çalışılmıştır. Çalışma kapsamında; Türkiye'nin en önemli kütüphaneleri arasında yer alan Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'nin, Hazine, Emanet Hazine ve Güzel Yazı bölümlerinde bulunan 7 adet murakka'nın 90 sayfası murakka' cildi ve tezhip özellikleri açısından inceleme kapsamına alınmıştır. 17. ve 18. yüzyılda önemli hattatlar tarafından yazılan bu murakka'lar hem tezhipli olmaları hem de bezemelerdeki farklı teknik, motif ve kompozisyonlarını içermesi açısından seçilmiştir. Araştırma kapsamına alınan murakka'ların tezhipli sayfaları araştırmacı tarafından aslına uygun çizilmiş ve eser inceleme formunda verilmiştir. İncelenen eserlerde tam sayfayı kaplayan tezhip bulunmamakla birlikte kıt'a tezhipleri şeklinde; koltuk tezhibi, beyn'es-sütur ve duraklardan oluşmaktadır. Murakka' tezhiplerinde genellikle, hatayi grubu motifler, rumi ve natüralist üsluptaki çiçekler kullanılmıştır. Ele alınan her eserdeki farklı tezhip üslubu murakka'lardaki süsleme zenginliğini de göstermektedir. Zemini boyalı klasik tezhip, zer-ender-zer, halkâr ve renk tonlaması gibi ince işçiliği olan tezhip tekniklerinin yanında kenarsularında ve arasularında ebrulu ve baskılı kâğıt kullanımı gibi süslemeler de tespit edilmiştir. Yapılan analizlerde, incelenen eserlerden yola çıkılarak klasik üslupta bir murakka' eser çalışması yapılmıştır. Ayrıca güncel farklı malzeme üzerine tezhip denemeleri yaparak üç boyutlu ve hareketli bir eser çalışması yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
After the Mushaf (Holy Qur'an) and juzes, murakkas are one of the areas where the art of calligraphy and illumination is used the most. It is possible to see the distinguished writings of calligraphers and the most beautiful examples of illumination and bookbinding arts in these albums. Murakkas also serve as user guides to the art of illumination in terms of using a combination of motif types, composition, and brush techniques. This study aims to define the illumination features of the murakkas in the Topkapı Palace Museum Library, to examine the ornamental features of the centuries in which the works were made and to evaluate their reflection on the murakkas. In the research, a descriptive research design was utilized and new interpretations were studied in the experimental research method. Within the scope of the study, 90 pages of the 7 murakkas in the Treasury, Safety Treasury, and Fine Writing sections of Topkapı Palace Museum Library, which is one of the most important libraries of Turkey, were analyzed in terms of murakka binding and illumination features. These murakkas, written by important calligraphers in the 17th and 18th centuries, were selected as they were both illuminated and included different techniques, motifs and compositions in the ornaments. The illuminated pages of the murakkas included in the research were drawn literal by the researcher and presented in the work review form. There was no illumination covering a full page in the works examined, they consisted of koltuk (armchair) illumination, beyn'es-sütur, and stops in the form of kıta (stanza) illumination. It was observed that hatayi group motifs and flowers in Rumi and naturalist style were generally used in the illuminations of murakkas. The different illumination styles discussed in each work also show the richness of the ornamentation in the murakka. In addition to finely crafted illumination techniques such as classical illumination with painted ground, zer-ender-zer, halkâr and color toning, decorations such as the use of marbled and printed paper in the margins and interiors were also identified. In the analyzes, a murakka work in classical style was made based on the works examined. In addition, a three-dimensional and moving work was created by making illumination experiments on different current materials.
Benzer Tezler
- TSMK murakkalarındaki 'Kalem-i Siyahî' desenlerinde yaprak ve çiçek tasnifleri -H. 2152, H. 2153, H. 2154, H. 2160-
Leaf and flower classifications in Qalam-Siyahî patterns in TSMK muraqqas -H. 2152, H. 2153, H. 2154, H. 2160-
MELİHA YEKELER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinHitit Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANDAN NEMLİOĞLU
- Yeni dünyanın keşfi: Târîh-i Hind-i Garbî hadîs-i nev (İstanbul Topkapı sarayı müzesi kütüphanesi r.1488) ve resimleri
Exploration of the new world: Târîh-i Hind-i Garbî hadîs-i nev (İstanbul Topkapı palace museum library r.1488)and its pictures
ÖZLEM ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Sanat TarihiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEMİHA ALTIER
- TSMK 1702 envanter numaralı yazma eserin minyatür açısından incelenmesi
Examination of the manuscript with inventory number TSMK 1702 in terms of miniature
ZEYNEP AYDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarNecmettin Erbakan ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE ZEHRA SAYIN
- Topkapı Sarayı Müzesi III. Ahmed Kütüphanesi kumaş ciltlerinin araştırma ve uygulaması
Topkapi Palace Museum III. research and application of Ahmed Library Fabric skins
NURGÜL TANRIVERDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. AHMET SACİT AÇIKGÖZOĞLU
- Pétervárad 1694. Évi Török Ostroma Nyugati és Oszmán Források Alapján
Doğu ve batı kaynakları temelinde Osmanlıların 1694 petrovaradin kuşatması
HÜSEYİN ŞEVKET ÇAĞATAY ÇAPRAZ
