Derviş Paşa'nın Murâd-nâmesi Sözlüğü [Bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük]
Dictionary of Derviş Pasha's Murâd-nâme [Contextual index and functional dictionary]
- Tez No: 863192
- Danışmanlar: PROF. DR. BEYHAN KESİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Giresun Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 491
Özet
TEBDİZ projesi kapsamında hazırlanan“Derviş Paşa'nın Murâd-nâmesi Sözlüğü (Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük)”adlı yüksek lisans tez çalışması ile XVI. yüzyıl şairlerinden olan Derviş Paşa'nın, Benâ'î'nin Farsça“Sehâ-nâme”sinin tercümesi Murâd-nâme isimli mesnevisi incelenmiştir. TEBDİZ farklı sözcüklerin bir araya getirilmesinden doğan manaları açıklamayı ve edebî metinleri tüm incelikleriyle tespit etmeyi amaçlayan bir projedir.“Türk Edebiyatının Bağlamlı Dizinleri ve İşlevsel Sözlüğü”edebiyatın tüm bölümlerini kapsamakla beraber daha çok Klâsik Türk edebiyatı ürünlerini ele alarak bu alanda geniş bir inceleme sahasına imkân sağlamıştır. Mesnevide yer alan beyitler TEBDİZ'in amacına uygun olarak anlamlandırılmaya ve bağlamları tespit edilmeye çalışılırken tarih kitapları, tezler ve ansiklopedi gibi kaynaklardan yardım alınarak olabildiğince uygun anlam verilmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda hazırlanan tez“Giriş”,“Üç ana bölüm”ve“Sonuç”tan meydana gelmektedir. Birinci bölümde Derviş Paşa'nın hayatı, eseri ve edebî kişiliği hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde,“Murâd-nâme'nin Dil ve Yazım Özellikleri”başlığı altında mesnevide yer alan ikilemeler, edatlar, bağlaçlar, ünlemler, deyimler ve atasözleri, dinî ve tasavvufi terimler, vezin ve tamlamalar tespit edilmiş ve bu kelime grupları açıklanarak örnekleriyle birlikte verilmiştir. Daha sonra“Murâd-nâme'de Mekân İsimleri ve Şahıs Kadrosu”başlığında ise mesnevide geçen mekânlar, dinî şahsiyetler, aşk kahramanları, padişahlar, efsanevi ve edebî şahsiyetlere değinilerek üçüncü ve son bölüm olan Murâd-nâme'nin sözlük kısmı ile tez bitirilmiştir.
Özet (Çeviri)
The master's thesis titled“Dıctıonary Of Derviş Pasha's Murâd-nâme [Contextual Index And Functıonal Dıctıonary]”prepared within the scope of TEBDİZ project analysed the XVIth century poet Derviş Pasha's Murâd-nâme, a translation of Benâ'î's Persian“Sehâ-nâme”. TEBDİZ is a project that aims to explain the meanings arising from the combination of different words and to identify literary texts with all their subtleties.“Contextual Indexes and Functional Dictionary of Turkish Literature”, although it covers all parts of literature, it has provided a wide field of examination in this field by dealing with Classical literature products. While trying to interpret the couplets in the masnavi in accordance with the purpose of TEBDİZ and to determine their contexts, it has been tried to give the appropriate meaning as much as possible with the help of sources such as history books, theses and encyclopedias. The thesis prepared in this direction consists of“Introduction”,“Three main chapters”and“Conclusion”. In the first chapter, information about Derviş Pasha's life, work and literary personality is given. In the second chapter, under the title of“Language and Spelling Characteristics of Murâd-nâme”, doublings, prepositions, conjunctions, interjections, idioms and proverbs, religious and mystical terms, prosody and phrases in the masnavi are identified and given with their explanations and examples. Then, under the title of“Place Names and Personnel in Murâd-nâme”, the places, religious personalities, heroes of love, sultans, legendary and literary personalities mentioned in the masnavi are mentioned and the thesis is concluded with the third and last part, the dictionary part of Murâd-nâme.
Benzer Tezler
- Tasavvuf edebiyatı terminolojisi açısından Mehmed Murad Nakşibendî'nin şerhleri
Mehmed Murad Naksibendi's commentaries in the contex of sufi literature terminology
HATİCE ÖZDİL
Doktora
Türkçe
2013
Karşılaştırmalı EdebiyatFatih ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF ÇETİNDAĞ
- XVI. yüzyılda İstanbul'daki Halveti tekkeleri
Khalwati convents in the Sixteenth century of Istanbul
AYŞE BÖLÜKBAŞI
Doktora
Türkçe
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA İLKNUR KOLAY
- Osmanlı Vîlâyet-i Rûm'unun inşası (baniler-vakıflar-mimari aktörler): Yörgüç Paşa ailesinin mimari etkinliği (1429-1494)
Construction of Ottoman Vîlāyet-i Rûm (patrons-vaqfs-actors of architecture): Yorguc Pasha family's patronage (1429-1494)
MUSTAFA ÇAĞHAN KESKİN
Doktora
Türkçe
2017
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA İLKNUR KOLAY
- Sokollu Mehmed Paşa'nın İstanbul'daki imar faaliyetleri
Building activities in Istanbul of Sokollu Mehmed Pasha
FATMA ZEHRA POLATTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA İLKNUR KOLAY
- Nakşibendi-i Atik Dergahı ve Açıkbaş Mahmut Efendi
Nakshibent-i Atik Dervish convent and Bare-Headed Mahmut Efendi
KEZBAN ALTINIŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DinUludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SÜLEYMAN ULUDAĞ