Ortaokul sosyal bilgiler ders kitaplarında kültür ve miras öğrenme alanının yer alışının incelenmesi
Investigation of culture and heritage learning area in middle school social studies course books
- Tez No: 868529
- Danışmanlar: PROF. DR. CEMAL GÜVEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Sosyal Bilgiler, Ders Kitabı, Öğrenme Alanı, Kültür ve Miras, Social Studies, Course Book, Learning Area, Culture and Heritage
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Bu çalışmada ortaokul sosyal bilgiler ders kitaplarında“Kültür ve Miras”öğrenme alanının yer alışı incelenmiştir. Daha somut olarak ifade etmek gerekirse ortaokul (5., 6. ve 7. sınıf) sosyal bilgiler ders kitapları,“Kültür ve Miras”öğrenme alanı özelinde incelenerek ders kitaplarına sosyal bilgiler öğretim programında yer alan özel amaçlar, yetkinlikler, değer, beceri ve kazanımların nasıl yansıdığı belirlenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Veriler 2023-2024 eğitim öğretim yılında Talim Terbiye Kurulu tarafından onaylanan, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yayımlanmış 5., 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarından toplanmıştır. Toplanan veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda ders kitaplarında yer alan konuların tarihi olarak kronolojik bir şekilde verildiği tespit edilmiştir. Anadolu ve Mezopotamya medeniyetlerinden başlayan konu sıralaması Osmanlı Devleti döneminin fetih siyasetinin anlatımı ile son bulmuştur. Anlatımı yapılan konuların kazanımlarla tutarlı olduğu içerik kazanım uyumuna dikkat edildiği belirlenmiştir. Konuların kademeler arasında sarmallık ilkesi gözetilerek genişletildiği sonucuna ulaşılmıştır. Aynı zamanda metni desteklemek ve somutlaştırmak için görsellerin kullanıldığı, etkinlikler ve farklı bölümler aracılığıyla tek düze bir anlatımdan kaçınılarak içeriğin zenginleştirildiği görülmüştür. Ancak 5. ve 7. sınıf ders kitaplarında metin içerisinde görsellere atıf yapılmasına karşın 6. sınıf ders kitabında görsellere atıf yapılmadan konu ile ilgili görsellerin aynı sayfa içerisinde yer aldığı belirlenmiştir. Ders kitabında konu ile ilgili bilinmesi gereken kavramlara 5. sınıf ders kitabında yer verilmezken, 6. sınıf ders kitabında sadece kavramlara değinilmiştir. 7. sınıf ders kitabında ise kavramların açıklaması yer almaktadır. Ders kitaplarında kullanılan değer ve becerilerin 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında öğrenme alanlarının girişinde belirtilen ana değer ve becerileri karşıladığı ve bunun yanında örtük olarak konu anlatımı içerisinde diğer değer ve becerilerin kendine yer bulduğu tespit edilmiştir. Konu içlerinde yer verilen etkinlik bölümlerinde dijital uygulamaların yer aldığı ancak bunların yetersiz olduğu bunun yanı sıra kavram öğretiminin oldukça yüzeysel yapıldığı kanaatine varılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular neticesinde, tarih konularının soyut doğasının giderilmesi için güncel örnekler sunulması, anlatımın farklı etkinlik, görsel, edebi türler ve dijital uygulamalar ile anlatımın zenginleştirilerek somutlaştırılması, ders kitabında kullanılan edebi tür ve görsellerin metin ile uyumuna dikkat edilerek öğrenci seviyesine uygun olarak seçilmesi ve kavram öğretimi yapılırken farklı yöntem ve tekniklerin kullanımının yapılması önerilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, the inclusion of the“Culture and Heritage”learning field in secondary school social studies textbooks was examined. To put it more concretely, secondary school (5th, 6th, and 7th grade) social studies textbooks were examined specifically in the“Culture and Heritage”learning area and the specific objectives, competencies, values, skills, and achievements in the social studies curriculum were included in the textbooks. How it is reflected has been determined. The document review method, one of the qualitative research methods, was used in the research. The data was collected from 5th, 6th, and 7th grade social studies textbooks approved by the Board of Education and Discipline and published by the Ministry of National Education in the 2023-2024 academic year. The collected data were analyzed with content analysis. As a result of the research, it was determined that the subjects in the textbooks were presented historically and chronologically. The topic sequence, starting from the Anatolian and Mesopotamian civilizations, ended with the explanation of the conquest policy of the Ottoman Empire period. It has been determined that the topics explained are consistent with the achievements and attention is paid to content and outcome compatibility. It was concluded that the subjects were expanded by considering the principle of spirality between the levels. At the same time, it has been observed that visuals are used to support and concretize the text, and the content is enriched by avoiding a monotonous narrative through activities and different sections. However, although visuals were referenced in the text in the 5th and 7th-grade textbooks, it was determined that the visuals related to the subject were included on the same page in the 6th-grade textbook without any reference to the visuals. While the concepts that need to be known about the subject are not included in the 5th-grade textbook, only the concepts are mentioned in the 6th-grade textbook. The 7th-grade textbook contains explanations of the concepts. It has been determined that the values and skills used in the textbooks meet the main values and skills specified in the introduction of the learning areas in the 2018 Social Studies Course Curriculum and that other values and skills implicitly find a place in the subject narrative. It has been concluded that digital applications are included in the activity sections of the subject, but these are insufficient, and the concept of teaching is quite superficial. As a result of the findings obtained as a result of the research, presenting current examples to eliminate the abstract nature of history subjects, enriching and concretizing the narrative with different activities, visual, literary genres, and digital applications, choosing the literary genres and visuals used in the textbook by the student level by paying attention to their harmony with the text. It was suggested that different methods and techniques should be used while teaching concepts and concepts.
Benzer Tezler
- Ortaokul sosyal bilgiler öğretim programında kültür ve miras öğrenme alanının yeri ve ders kitaplarına yansıması
The place of culture and heritage learning area in the social studies curriculum of secondary school and the reflection on course books
ÖMER TOKAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiSosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RECEP KÜREKLİ
- Seyahatnamelerin sosyal bilgiler dersi öğretiminde kullanımı
The use of travel books in scoial studies course
İZZET SOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilgiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUBA TOMBULOĞLU
- Ortaokul 7. sınıf sosyal bilgiler dersi kültür ve miras öğrenme alanının öğretiminde tarihsel empatinin kullanılması: Bir eylem araştırması
The use of historical empathy in teaching cultural and heritage learning area in secondary school 7th grade social studies course: An action research
GÜLHAN GÜRSOYLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAYA YILMAZ
- 6.sınıf sosyal bilgiler ders kitabında önerilen edebi ürünlerin öğrenme alanlarında yer alan değerler açısından incelenmesi
Examination of literary works suggested in 6th grade social studies coursebook in terms of values in learning domains
AYŞE KAPAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FADİME SEÇGİN
- Açık ve örgün eğitim sosyal bilgiler ders kitapları ve öğretim programında somut olmayan kültürel miras ögelerinin incelenmesi
Examination of the intangible cultural heritage elements in open and formal education social studies textbooks and curriculum
AYŞEGÜL PEHLİVAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAnadolu Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE KOLAÇ