Geri Dön

Hilâl b. Muhassin es-Sâbî'nin gözünden Büveyhîler

The Buwayhids through the eyes of Hilâl b. Muhassin al-Sâbî

  1. Tez No: 868706
  2. Yazar: MUHAMMED SEZER ŞAHİNKAYA
  3. Danışmanlar: PROF. DR. FATIMATÜZ ZEHRA KAMACI PEKGEÇGİL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Tarih, Religion, History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İslam Tarihi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 155

Özet

Hilâl b. Muhassin es-Sâbî el-Harrânî, 359-448/970-1056 yılları arasında Büveyhîlerin hakimiyetindeki Bağdat'ta yaşamıştır. Harran kökenli Sâbî bir aileye mensup olan Hilâl b. Muhassin, küçük yaşlarından itibaren dil, belagat, astronomi, tıp ve tarih ilimlerine dair dönemin önde gelen alimlerinden dersler almış ve yıllar içerisinde edindiği birikimle Bağdat'ın şöhret bulmuş edîp ve tarihçilerinden biri olmuştur. Elde ettiği başarılarda nesillerdir devlete hizmet eden bürokrat, hekim ve astronomlar yetiştiren Zehrûn ailesinin bir ferdi olmasının payı hiç şüphesiz oldukça büyüktür. Bu sayede hem ilmî hem de meslekî açıdan doğru yönlendirilmiş ve tevârüsen elde ettiklerini ileriye taşımak suretiyle haklı bir şöhrete kavuşmuştur. Dîvân-ı inşâ katipliğine kadar yükselen müellifimiz makamı sayesinde döneminin önemli hadiselerini yakından müşahede etme imkanına kavuşmuş, bunları kaydederek birincil kaynak statüsünde eserler kaleme almıştır. Büveyhîlerin Irak'ta hâkim olduğu dönemin bizzat şahidi olan müellifin Büveyhî-Abbâsî tarihine dair önemli bir kaynak olduğu görülmektedir. Rüsûmü dâr'il-hilâfe adlı eserinde Adudüddevle (978-983) ve Samsâmüddevle (983-987, 989-998) dönemleri ile ilgili önemli malumatlar aktaran müellif, Kitâbü't-Târîh adlı eserinde ise Bahâüddevle (989-1012) döneminin siyasi ve sosyal gelişmelerini tafsilatlı şekilde ele almaktadır. Çalışmamızda Hilâl es-Sâbî'nin hayatı ve ilmî yönü ilk dönem kaynaklar üzerinden incelenmiş, eserleri kaynaklık değeri bakımından tahlil edilmiştir. Ayrıca Rüsûmü dâr'il-hilâfe ve Kitâbü't-Târîh eserlerinden hareketle Büveyhî tarihi ele alınmıştır.

Özet (Çeviri)

Hilāl b. Muhassin al-Sābī al-Harrānī lived between 359-448/970-1056 in Baghdad, which was under the rule of the al-Buwayhids. Hilāl b. al-Muḥassin, who belonged to a Sabī family of Harran origin, took lessons in language, rhetoric, astronomy, medicine, and history from an early age from the leading scholars of his time, and became one of Baghdad's renowned editors and historians with the knowledge he acquired over the years. The fact that he was a member of the Zehrūn family, which raised bureaucrats, physicians and astronomers who served the state for generations, undoubtedly played a major role in his success. In this way, he was guided in the right direction both scientifically and professionally and gained a well-deserved reputation by carrying forward what he had inherited. Our author, who rose to the position of the clerk of Dīvān al-Īnṣā, had the opportunity to closely observe the important events of his time and recorded them and wrote works with the status of primary sources. The author, who was a personal witness of the period in which the Buwayhids were dominant in Iraq, is an important source on the history of the al-Buwayhid-Abbasids. In his work Rüsûmü dâr'il-hilāfa, he provides important information about the periods of 'Adud al-Dawla (978-983) and Samsām al-Dawla (983-987, 989-998), and in Kitāb al-Tārīh, he discusses the political and social developments of Bahā al-Dawla (989-1012) in detail. In our study, Hilāl al-Sābī's life and scholarly direction were examined through early sources, and his works were analyzed in terms of their source value. In addition, the history of al-Buwayhī is discussed based on his works Rüsūm al-dār al-khilāfa and Kitāb al-Ṭārīh.

Benzer Tezler

  1. Hadis tarihinde Cezîre bölgesi (Hicrî ilk üç asır)

    Jazeera region in the history of hadith (First three centuries of Hijri)

    SELİM YILMAZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DinHarran Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YUSUF ZİYA KESKİN

  2. Avrupa Birliği'nin göç sorunsalı: Aşırı milliyetçilik açısından bir değerlendirme

    European Union's migration problem: A study with respect to ultranationalism

    HİLAL ALPAY DAĞDAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    SosyolojiUfuk Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. NEZAHAT DEMİRAY

  3. Manisa ili'nde 2014 yılı hepatit A ve hepatit b duyarlılığı ve sosyal belirleyicilerle ilişkisi

    The relationship between hepatitis A and hepatitis b susceptibility and social determinants in 2014 in Manisa

    HİLAL GÖRGEL

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Halk SağlığıDokuz Eylül Üniversitesi

    Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BELGİN ÜNAL

  4. Farklı fiziksel aktivite düzeyine sahip tip II diabetli hastalarda fonksiyonel kapasite, yaşam kalitesi, yorgunluk düzeyi ve kardiyovasküler risk faktörlerinin karşılaştırılması

    Comparison of functional capacity, quality of life, fatigue level and cardiovascular risk factors in TYPE II diabetic patients with different physical activity levels

    HİLAL ÖZTÜRK GÖZLÜKLÜ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Fizyoterapi ve RehabilitasyonDokuz Eylül Üniversitesi

    Kardiyopulmoner Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. NURSEN İLÇİN

  5. A.B.D. ve Türk inşaat sektörlerindeki standart sözleşme ve genel şartnamelerin karşılaştırılması

    Comparison of the standard agreements and general conditions in American and Turkish construction sector

    HİLAL YALÇIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. MURAT ÇIRACI