Türk sanatlarında çintemani motifi ve günümüz objelerine yansıması
Semi-stylized floral motifs used in traditional arts
- Tez No: 875393
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE ASLIHAN EROĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Türk Sanatları, Çintemani Motifi, Sembolizm, Turkish Arts, Cintemani Motif, Symbolism
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Yüzyıllar içerisinde kökeni antik çağlara kadar uzanan çintemani motifinin geçmişi günümüze kadar uzanmaktadır. Türk milletinin köklü bir tarihi ve zengin bir kültürü vardır. Türk kökenli devletlerin çeşitli coğrafyalarda hüküm sürdüğü İç ve Orta Asya'ya yayılan çintemani motifinin bezeme sanatının bir unsuru olarak Türkler, Çinliler, Japonlar ve Hindular tarafından stilize edilerek, sanat tarihimize kazandırılan bir unsur olmuştur. Birçok uygarlığın sosyal, kültürel yapısını temsil eden çintemani motifinin İslam öncesi Türk sanatları tarihinde ikonografi ve felsefelerin birer sembolü olarak karşımıza çıkmaktadır. İslam sonrası ise Türk tezyinat sanatındaki anlamı, dinsel mistik etkisinden ziyade kahramanlık, iktidar, güç ve kuvvet sembolü olması, güçlü hayvanlara duyulan ilgiden kaynaklanıyor olmasından ileri gelmektedir. Çintemani'nin; üçlü benek kaplan ve pars postundan ilham alınarak neşet etmesi geleneksel sanatlarımızdan halı, tezhip, hat, cilt, çini, mimari, kumaş, gibi disiplinlere bağlı olarak sembolik manası değişmeden daha birçok sanat dalında da görülmektedir. Çintemani motifinin tarihi süreç içerisinde değişik uygarlıklarda inanç ve sembolizmin bir aracı olarak tezyinatta kullanılan bir motif olmuştur. Bu motifin aynı zamanda İslam'ın sembolü olarak da kadim dönemlere kadar uzandığını ve kutsal bir anlam ifade ettiğini de görmekteyiz. Türklerin yaşam koşullarında tılsımlı güç sembolü olan motif bezeme unsuru bir desen özelliğinden dolayı günümüze kadar sevilerek kullanıldığı görülmektedir. Geçmişten günümüze kadar gelen Türk süsleme sanatları, değişik kültürlerle olan etkileşimin sonucunda dini, dili, örf, adet ve gelenekleri ile farklılıklar gösterse de sanat dünyamıza birçok eserler kazandırmıştır.
Özet (Çeviri)
The history of the Chintemani motif, which dates back to ancient times over the centuries, continues to the present day. The Turkish nation has a deep-rooted history and rich culture. The chintemani motif, which spread to Central and Central Asia, where states of Turkish- origin ruled in various geographies, was stylized by the Turks, Chinese, Japanese and Hindus as an element of decorative art and became an element introduced to our art history. The chintemani motif, which represents the social and cultural structure of many civilizations, appears as a symbol of iconography and philosophies in the history of pre- İslamic Turkish arts. Its meaning in post- Islamic Turkish ornamentation art stems from the fact that it is a symbol of heroism, power, power and strength rather than its religious mystical effect, and that it stems from the interest in powerful animals. Chintemani; The triple spot, inspired by tiger and leopard skin, is seen in many other branches of art, without changing its symbolic meaning, depending on disciplines such as carpet, illumination, calligraphy, binding, tile architecture and fabric, among our traditional arts. Throughout the history of the chintemani motif, it has been a motif used in decoration as a tool of belief and symbolism in different civilizations. We also see that this motif dates back to ancient times as a symbol of İslam and has a sacred meaning. It is seen that the motif decoration element, which is a talismanic symbol of power in the living conditions of the Turks, has been used fondly until today due to its pattern feature. Turkish decorative arts, which have survived from past to present, have brought many works to our art world, even though they differ in religion, language, customs and traditions as a result of interaction with different cultures.
Benzer Tezler
- 1980'lerden sonra Türk görsel kültüründe çintemani (historiyografik bir model)
Cintamani in Turkish visual culture after 1980s (a historiographic model)
LEVENT GEÇKALAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Sanat TarihiTrakya ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENGİN BEKSAÇ
- Osmanlı kumaş sanatında çintemani motifinin biçimsel evreleri
The figural stages of cintemani motif in Ottoman fabric art
DİLEK YURT
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2018
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiTekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FÜSUN ÖZPULAT
- Kubad-Abâd Sarayının haçvari çinileri üzerindeki bitkisel süsleme
Herbal decoration on the cross shape wall tile of the Kubad-Abâd Palace
DERYA SERİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
El SanatlarıÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ OSMAN UYSAL
- Geleneksel bitkisel boyama ve dokuma teknikli keçeleştirilmiş yaygı denemeleri
Felting rug trials with traditional vegetable dyeing and weaving techniques
GÖZDE KEMER GÜRSOY
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2024
Güzel SanatlarAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. HÜRREM SİNEM ŞANLI