Polonya afiş ekolünde yazı kullanımının incelenmesi
Examination of the use of writing in the Polish poster school
- Tez No: 875495
- Danışmanlar: DOÇ. CEREN BULUT YUMRUKAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Polonya Afiş Ekolü, Litografi, Yazı, Afiş, Polish School of Poster, Lithography, Writting, Poster
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
Polonya, coğrafi konumu itibariyle tarihte birçok kez farklı sömürgeci devletlerin işgaline uğramış ve toprak bütünlüğü bozulmuştur. Buna rağmen Polonya, ulus bilincini korumayı başarmıştır. Ülkenin coğrafi konumunun getirdiği avantaj ve dezavantajlarla yakından ilişkili olan bu durum Polonya'nın siyasi varlığını da tehdit ederken aynı zaman-da batıdaki teknolojik ve sanatsal gelişmelerden yararlanma fırsatı sağlamıştır. Dönemin önemli bir çoğaltım tekniği olan litografinin Polonya'nın sanatsal teknik kullanımına gir-mesi ve dönemin baskı ustaları ile sanatçıları tarafından benimsenmesi, ülkenin sanatsal gelişiminde önemli olmuştur. Litografi, ilk zamanlarda kolay ve hızlı bir çoğaltım tekniği olarak görülürken, zamanla sanatçıların anlatımlarını bütünsel ve dışavurumcu şekilde gerçekleştirmelerine olanak tanıyan bir teknik halini almıştır. Art Nouveau sanat hareke-tiyle kullanımı yaygınlaşan ve günümüz modern afişlerinin oluşumunda önemli bir yere sahip olan teknik, yazı ve görselin aynı taş yüzey üzerinde yer almasını sağlamıştır. Bu durum sanatçıların anlatımlarında daha özgür ve ifadeci bir tarz, yumuşak geçişler, organik ve akışkan formlar, geniş ton aralığı elde etme fırsatı sunmuştur. Genç Polonya dönemiyle başlayan Polonya Afiş Ekolü'nün biçimsel dilinin geli-şimi litografi ve ülkenin siyasi tarihindeki değişkenliklerle şekillenmiştir. İkinci Dünya savaşından sonra Sovyet Rusya tarafından yönetilen Polonya'da devletin uyguladığı san-sürün daralttığı bir yaratım alanıyla karşı karşıya kalan afiş sanatçıları zorunluluktan doğan özgün bir dil geliştirmişlerdir. Sanatsal ifadelerini metaforlar, semboller ve kelime oyunla-rı aracılığıyla iletmişlerdir. Başlangıçta litografi tekniğinin serbest üretim özgürlüğünün etkisiyle biçimlenen Polonya afişlerindeki yazı, zamanla teknikten bağımsız olarak evrim-leşmiştir. Sanatçılar, yazıyı yalnızca okunmak için değil, kompozisyonun bütünleyici bir öğesi olarak kullanmışlardır; Yazı, sanatçıların kişisel ifadesinin bir parçası haline gelmiş-tir. Afiş sanatçılarının tipografik yaklaşımlardan uzak durmaları, yazıyı afişte bilgi aktaran bir öğe olarak görmediklerini ortaya koymaktadır. Harfleri en sade halleriyle şekillendiren sanatçılar, yazıyı birer sembol olarak ele alarak biçimsel özelliklerini, tasarımlarının ardın-daki ifade etmek istedikleri düşünceye göre biçimlendirmişlerdir.
Özet (Çeviri)
Poland, due to its geographical location, has been under the occupation of many states throughout its history and its lands have been divided among colonial powers. Des-pite these difficulties, Poland has managed to preserve its national identity. The country's geographical position, while threatening its political existence, also offered the opportunity to benefit from technological and artistic developments in the West. Lithography was a reproduction technique that became widespread in Poland in the 19th century and was quickly adopted by artists. Initially seen as a simple and fast production method, it eventu-ally became a tool that allowed artists to express their emotions and ideas in a holistic and impressive way. Gaining popularity with the Art Nouveau movement, lithography has formed the basis of modern posters today. This technique, which allows text and visuals to be placed on the same stone, offered artists a freer style of expression, soft transitions, organic forms, and a wide range of tones. The formal language of the Polish Poster School of Poster, which began during the Young Poland period, was shaped by lithography and the country's political history. After World War II, under the rule of Soviet Russia, censorship imposed by the state for-ced poster artists to develop an original language. Artists conveyed their political and so-cial messages through metaphors, symbols, and wordplay. The writing in Polish posters, which initially developed under the influence of lithography's free production possibilities, evolved independently of the technique over time. Artists used writing not only as an ele-ment to be read but as an integral part of the composition. Poster artists, staying away from typographic traditions, did not see writing as an element that conveys information on the poster. Using the letters in their simplest forms, they transformed the writing into a symbol that reflects the idea behind their designs.
Benzer Tezler
- Polonya afiş ekolünde Henryk Tomaszewski'nin yeri ve önemi
Role and importance of Henryk Tomaszewski in the Polish poster school
HASRET TÜZÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Güzel SanatlarMarmara ÜniversitesiGrafik Ana Sanat Dalı
PROF. SEMA ILGAZ TEMEL
- Tadeusz Trepkowski posterlerinde savaşın ve barışın temsili
Representation of war and peace in Tadeusz Trepkowski posters
ADNAN ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAHAR SOĞUKKUYU POYRAZ
- 1945 sonrası Sovyet rejiminin Polonya afiş ekolüne etkileri
Soviet regime effects on Polish poster school after 1945
ŞEVKET TÜRKEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Güzel SanatlarYaşar ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. İSMAİL OKAY
- Polonya afiş ekolünün kişisellik bağlamında incelenmesi
An analyze of polish school of poster in the context of individualism
EMRE DUYGU
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiGrafik Ana Sanat Dalı
PROF. DR. H. YAKUP ÖZTUNA
- 1945 - 1989 yılları arasında tarihsel gelişimi ve tasarım özellikleri bağlamında Polonya afişleri
Polish posters in the context of historical development and design features between 1945 and 1989
HASRET ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGrafik Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. AYŞEGÜL İZER