Geri Dön

Geyve (Sakarya) civarında ağır metal zenginleşmeleri: Toprak ve dere sedimanı jeokimyası çalışmaları

Heavy metal enrichments in Geyve (Sakarya): Soil and stream sediment geochemistry studies

  1. Tez No: 877515
  2. Yazar: MEHMET BARIŞ DURGUN
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKHAN DEMİRELA, DR. MUSTAFA HAYDAR TERZİ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Aksaray Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 79

Özet

Bu çalışmanın amacı, toprak ve dere sedimanlarındaki ağır metal zenginleşme/ kirlilik seviyelerini, olası zenginleşme kaynaklarını ve kökenlerini hem jeojenik hem de antropojenik perspektiflerden değerlendirmektir. Bu amaçla, Celaller sahasından 719 adet ve Kamışlı sahasından 1317 adet toprak örneği, drenaj sistemlerinden 133 adet dere sedimanı ve çalışma alanında yüzeyleyen kayaç mostralarından 30 adet kayaç örneğinin ağır metal içerikleri tespit edilmiştir. Ayrıca sondaj çalışmaları sırasında Celaller sahasındaki S-1, S-2 ve S-3 sondajlarından alınan 651 adet ve Kamışlı sahasındaki D-1, D-2 ve D-3 sondajlarından alınan 745 adet karot örneğinin litolojik ve jeokimyasal özellikleri belirlenerek karşılaştırmalara dahil edilmiştir. Toprak ve dere sedimanı örneklerindeki ağır metal içeriklerinin kirlilik riski seviyelerini değerlendirmek amacıyla kirlenme derecesi ve kirlilik yük indeksi değerleri hesaplanmış ve mekânsal dağılım haritaları oluşturulmuştur. Celaller sahası topraklarında orta ile yüksek derece arasında, Kamışlı sahası topraklarında orta derecede kirlilik varlığı belirlenmiştir. Dere sedimanı için yapılan hesaplamalarda ise orta derecede kirlilik gösteren örneklerin varlığı ortaya konulmuştur. Celaller toprak örneklerinde arsenik ve kurşun ile kobalt ve nikel arasında kuvvetli pozitif korelasyon, Kamışlı toprak örneklerinde kobalt ve nikel arasında kuvvetli pozitif ile bakır ve çinko arasında pozitif korelasyon tespit edilmiştir. Dere sedimanı örneklerinde ise ağır metaller arasındaki korelasyonlar çok belirgin değildir. Hiyerarşik küme analizi Celaller'de istatistiksel olarak anlamlı olan Co-Ni, Cu-Zn-V ile As-Pb ana kümelerini, Kamışlı'da Cu-Ni-V ile Cu-Zn-Pb-As ana kümelerini ve dere sedimanı örneklerinde ise Co-Ni ile Cu-Pb-V-As-Zn ana kümelerinin varlığını ortaya koymuştur. Bu çalışmalar ışığında belirli alanlardaki toprak örneklerinde arsenik, bakır, kurşun, vanadyum ve çinko zenginleşmelerinin antropojenik kaynaklardan ziyade jeojenik kaynaklar ile ilişkisi ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca kobalt ve nikel zenginleşmelerinin daha çok serpantinitler ile kökensel ilişkisi olduğu ortaya konulmuştur.

Özet (Çeviri)

The objective of this study is to evaluate the levels of heavy metal enrichment/ pollution, potential sources and origins of heavy metal enrichment from both geogenic and anthropogenic perspectives in soil and stream sediments. For this purpose, the heavy metal contents were determined for 719 soil samples from the Celaller site and 1317 soil samples from the Kamışlı site. Geochemical analyses were conducted on 133 stream sediment samples from drainage systems and 30 local rock samples. In addition, the geochemical analysis results of 651 drill core samples from S-1, S-2, and S-3 drillings at the Celaller site and 745 drill core samples from D-1, D-2, and D-3 drillings at the Kamışlı site were correlated with respect to lithological properties and geochemical data. To assess the pollution risk levels of heavy metals in the soil and stream sediment samples, the degree of contamination and pollution load index were calculated, and spatial distribution maps were created. The results revealed that the soils of the Celaller and Kamışlı sites exhibited contamination levels ranging from medium to high. In the pollution calculation for stream sediment, the presence of moderate-degree pollution samples was determined. Strong positive relationships were observed between arsenic and lead, as well as between cobalt and nickel, in the Celaller soil samples. In the Kamışlı soil samples, strong positive relationships were identified between cobalt and nickel, and positive relationships between copper and zinc. However, the correlations observed in the stream sediment samples were not clear. Hierarchical cluster analysis revealed the existence of statistically significant clusters of Co-Ni, Cu-Zn-V, and As-Pb in the Celaller site and Cu-Ni-V and Cu-Zn-Pb-As in the Kamışlı site. In the stream sediment samples, clusters of Co-Ni and Cu-Pb-V-As-Zn were identified. The results indicate that the enrichment of arsenic, copper, lead, vanadium, and zinc in soil samples is more closely associated with geogenic sources than anthropogenic sources. Additionally, the enrichment of cobalt and nickel is primarily related to serpentinite rocks.

Benzer Tezler

  1. İznik-Mecidiye (Bursa) bölgesinde eosen volkanitlerindekikuvars damarlarına bağlı gelişen cevherleşme potansiyelinin belirlenmesi

    Determinatin of the mineralization potential of quartz veins in eosen volcanics of the Iznik-Mecidiye (Bursa) region

    FATMA KALELİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUSTAFA KUMRAL

  2. I. Meşrutiyet Döneminde Adapazarı ve çevresi (1876-1908)

    Adapazarı and its around in the First Constitutional Monarchy Period (1876-1908)

    CENGİZ KESKİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    TarihSakarya Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TURGUT SUBAŞI

  3. Geyve (Sakarya) ve çevresinin floristik ve etnobotanik açıdan incelenmesi

    Investigations of floristical and etnobotanical aspect of Geyve (Sakarya) and its environs

    ONUR KOYUNCU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    BiyolojiEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. SÜLEYMAN TOKUR

  4. Geyve (A3: Sakarya)'de doğal yayılış gösteren bazı bitkiler üzerinde sitotaksonomik çalışmalar

    The cytotaxonomic studies on some plants which are naturally distributed in Geyve (A3: Sakarya)

    ÖMER KORAY YAYLACI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    BiyolojiEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. SÜLEYMAN TOKUR

  5. Sakarya ili Geyve ilçesi geleneksel konut mimarisi

    Tradintional hause architecture in Geyve-Sakarya

    DOĞAN KOŞAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    Sanat TarihiSakarya Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. TÜLİN ÇORUHLU