Hint alt kıtası sûfîlerinden Şeyh Muhammed Gavs ve tasavvufî görüşleri
Sheikh Muhammad Ghaus and one of the sufis of the Indian subcontinent and his mystical views
- Tez No: 881137
- Danışmanlar: PROF. DR. FERZENDE İDİZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasavvuf Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 271
Özet
Şeyh Muhammed Gavs (ö. 970/1563) X/XVI. yüzyılda Hint alt kıtasında Delhi Sultanlığının bölünmesi ile sonuçlanan mahallî hânedanlıklar ve Bâbürlülerin kuruluş-gelişme dönemlerinde yaşamış, Şettâriyye tarîkatının önde gelen sûfî şahsiyetlerinden birisidir. Binlerce yıl içerisinde çeşitli inanç ve kültürleri barındıran bu kadim bölgede halk tabanında benimsenip halkın kültüründen etkilenen, öğretilerinde bir uyum tavrı geliştiren ve sünnî gelenek içerisinde telakki edilen Şettâriyye tarîkatı, ilginç öğretileriyle diğer tarîkatlara nazaran kendine özgü bir kimliğe bürünmüştür. Bu tarîkat içerisinde önde gelen simalardan olan Muhammed Gavs, tarîkatın Gavsiyye kolunun kurucusu olarak addedilmiştir. Hindularla kurmuş olduğu iyi ilişkiler neticesinde parlak bir dönem yaşamış ve sonraki süreçte mânevî tecrübelerini aktardığı Miracnâme adlı eserinde şatahât olarak ifade edilen cümleler sarf etmesi nedeniyle sıkıntılı günler geçirmiştir. Eserlerinde vahdet-i vücûda yakın bir yaklaşım sergileyip tasavvufî düşüncesinin dışında kozmolojik bilgileri ve Hindu öğretilerinde yer alan yogik unsurları da tasavvufa uyarlamaya çalışmıştır. Tasavvufî düşüncelerinde zaman zaman geleneğin dışına çıkan bir yaklaşım sergilemiş, eserlerinde aşkın/coşkulu ifadeler kullanmıştır. Özellikle ilâhî isimler ve etkileri üzerine önemli bir literatür katkısı sunmuş olan Muhammed Gavs, hem kendisinden önceki sûfîlerin bilgilerinden istifade etmiş hem de kendisinden sonrakiler üzerinde belirgin bir etki bırakmıştır. O, İslâm tasavvuf geleneğinde çoğunlukla İbnü'l-Arabî çizgisini takip eden ve bazı hususlarda kendine has bir terminoloji geliştirerek tasavvufun çeşitli konuları hakkında derinlemesine görüşler sunan bir mutasavvıf olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada; yaşamı, ilmi, mensubu olduğu tarîkatı ve bölgedeki faaliyetleriyle isminden söz ettirmiş olan Muhammed Gavs'ın hayatı, tarîkatı, eserleri ve tasavvufî görüşleri ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
Sheikh Muhammad Ghaus (d. 970/1563) was one of the leading sūfi figures of the Shattāriyya order who lived in the Indian subcontinent in the X/XVI th century during the period of local dynasties and the establishment-development of the Mughal Empire, which resulted in the division of the Delhi Sultanate. In this ancient region, which has hosted various beliefs and cultures for thousands of years, the Shattāriyya tariqa, which has been adopted at the grassroots level, influenced by the culture of the people, developed an attitude of harmony in its teachings, and is considered within the sunnī tradition, has taken on a unique identity compared to other tariqas with its interesting teachings. Muhammad Ghaus, one of the leading figures in this order, is considered to be the founder of the Ghausiyya branch of the order. He had a bright period as a result of the good relations he established with Hindus, and in the following period, he had troubled days due to the fact that he used sentences expressed as shatahāt in his work Mirajnāma, in which he conveyed his spiritual experiences. In his works, he took a close approach to wahdat al-wujūd and tried to adapt cosmological knowledge and yogic elements of Hindu teachings to Sūfism. In his sūfi thought, Muhammad Ghaus occasionally went beyond the tradition and used transcendental/exuberant expressions in his works. Muhammad Ghaus, who contributed a significant literature on divine names and their effects, both benefited from the knowledge of sūfis before him and left a significant impact on those who came after him. In the Islamic sūfi tradition, he appears as a sūfi who mostly followed the line of Ibn al-'Arabī and developed his own terminology on some issues and presented in-depth views on various topics of sūfism. In this study, the life, sect, works and sūfi views of Muhammad Ghaus, who has made a name for himself with his life, science, the tariqa he belonged to and his activities in the region, are discussed.
Benzer Tezler
- Mevlânâ Şiblî Nu'mânî ve tarihçiliği
Mawlānā Shīblī Nu'mānī and his historiography
CİHAN BARIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
BiyografiMardin Artuklu Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDURRAHMAN DEMİRCİ
- 1947'den günümüze Urdu edebiyatında göç olgusu
The migration in Urdu literature since 1947 to present
MEHMET KEMAL ÇAKMAKÇI
Doktora
Türkçe
2024
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKAİ KARDAŞ
- Hint Alt Kıtası'nda Malayalamca dini basın-yayın faaliyetleri ve toplum üzerindeki etkileri: Kerala eyaleti özelinde bir inceleme
Religious press and media activities in malayalam in the Indian subcontinent and its effects on society: An analytical study on Kerala state
NAWAZ KOTTAKKAREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AKGÜL
- Muhammed Enver Şah el-Keşmîrî ve fıkıh düşüncesi
Muhammad Anwar Shah Al-Kashmiri and his Thought of Jurispudence
MUHAMMET RAŞİT AKPINAR
- Batı Bengal'deki Babürlü Dönemi (1576-1757) camileri ve türbeleri
Mughal mosques and tombs in Western Bengal (1576-1757)
ABU BAKKAR SIDDIQUE